ساكنان انديكا: همه ما بدبختيم
اين يك هشدار است!
كرمان و انديكا اسير زلزله شد
ساعت از۹ صبح گذشته بود، كه حوالي كرمان، مجدد دچارش شد. صبح روز پنجشنبه ۲۹مهرماه سال جاري؛ ناگهان در استان كرمان، حوالي زهكلوت از توابع شهرستان رودبارجنوب؛ زلزله‌اي به بزرگي ۴.۷ ريشتر، خاطر مردم اين استان را آشفته كرد. طول جغرافيايي اين زمين‌لرزه ۵۸.۴۹، عرض جغرافيايي ۲۷.۶۴ و عمق زمين‌لرزه ۱۰ كيلومتر بود. اين زمين‌لرزه؛ در ۲۲۰كيلومتري بندرعباس و ۳۱۰كيلومتري زاهدان رخ داد. «مجيد سعيدي» مديركل مديريت بحران استان كرمان؛ درباره اين حادثه به مهر گفت: «اين زلزله در منطقه تالاب جازموريان رخ داد و در روستاهاي حاشيه تالاب نيز احساس شد. خوشبختانه اين زمين‌لرزه تاكنون هيچ تلفات و خسارتي در پي نداشته است.» اين در حالي است كه؛ در ۲۴مهرماه؛ پنج روز قبل از اين زلزله؛ زمين‌لرزه‌اي به بزرگي ۵.۱ ريشتر در ساعت ۳و شانزده دقيقه بعداز ظهر، استان كرمان حوالي يزدانشهر را لرزاند. طول جغرافيايي اين زمين‌لرزه ۵۶.۵۱، عرض جغرافيايي ۳۰.۹۵ و عمق اين زمين‌لرزه ۱۰كيلومتر بود. اين زمين‌لرزه؛ در ۱۵كيلومتري يزدانشهر، ۱۶كيلومتري زرند و ۲۵كيلومتري كيانشهر در استان كرمان رخ داد.
انديكا چطور!
محمد بزاززاده مدير روابط عمومي جمعيت هلال احمر خوزستان، در گفت‌وگو با «اعتماد» از زلزله انديكا مي‌گويد: «در انديكا دوازدهم و هفدهم مهرماه؛ در دو نوبت متوالي، دو زمين‌لرزه، با شدت‌هاي مختلف را شاهد بوديم. زمين‌لرزه اول؛ بين مرز خوزستان و چهارمحال و بختياري اتفاق افتاد و زمين‌لرزه دوم در خود شهرستان انديكا رخ داد. ولي در هر دو بار؛ خسارت جاني، به هيچ كس وارد نشد. با اين حال ۲۰نفر مسدوم شدند. بايد توجه كرد؛ منطقه‌اي كه در مورد آن صحبت مي‌كنيم، منطقه‌اي عشايرنشين است و مردم در حال ييلاق و قشلاق هستند. خانه‌هاي اين عشاير، از گل، سنگ و چوب ساخته شده است. براي همين زلزله‌اي با ۴.۷ريشتر موجب تخريب اكثر خانه‌هاي انديكا شد.»
بسته‌هاي توزيعي
او در حالي از اين كمك‌ها مي‌گويد كه مردم آسيب ديده، جدي‌ترين مشكل بعد از زلزله را كمبود امكانات مي‌دانند. به گفته بزازداده: «مهم‌ترين رسالتي كه در جمعيت هلال احمر در حوادث و بلايا مهم واقع شده؛ امدادرساني اوليه و اسكان اضطراري است. در جمعيت هلال احمر؛ سه فاز در زمينه پروژه‌هاي خدمات رساني براي اين شهرستان در نظر گرفته شد. فاز اول؛ بسته‌هاي زيستي كه شامل چادرهاي اسكان مي‌شود. (چادر، پتو، والور، فانوس، ست ظروف و اقلامي كه يك خانوار براي زيست اوليه نياز دارد. چادرهايي كه در اختيار مردم انديكا قرار گرفت، به عنوان اسكان اضطراري توزيع شد.) بسته دوم؛ بسته مواد غذايي است. با توجه به اينكه يك خانوار در وقوع زلزله، در شرايط بحراني قرار مي‌گيرد و امكانات اوليه زندگي او آسيب مي‌بيند؛ بايد بسته‌هاي ويژه در اختيارشان قرار داد. علاوه بر اقلام زيستي، مواد غذايي نيز در اختيار مردم انديكا؛ مانند (چاي، برنج، قند و شكر، كنسروجات و حبوبات) قرار گرفت و توزيع شد. بسته سوم نيز؛ بسته‌هاي بهداشتي بود. تمامي اين امدادرساني به تشخيص جمعيت هلال احمر در اختيار ۷۰۰۰هزار خانوار آسيب ديده قرار گرفت.»
چادرهاي اضطراري براي چه كساني بود؟
«شب بيرون مي‌خوابيم؛ با بچه‌هامون. يه چادري بدين بهمون. يه سيماني بدين بهمون؛ يه امكاناتي بدين بهمون. جان خودتون، جان عزيزاتون، به فكر ما هم باشين. يه چادري هم نداريم، كه دو سه‌تامون بريم اون تو. همه‌مان بدبختيم.» اينها صحبت‌هاي زني زجركشيده در انديكا است، چهره‌اش پنجاه ساله مي‌نمايد و اين حرف‌ها را با اعتراض مي‌گويد. موهايش از زير روسري مشكي و هدبندي به همان رنگ، بهم ريخته. دست‌هايش پينه بسته و صورتش با خرابه‌اي كه پشت به آن ايستاده، قاب شده است.
عملكردها ضرب در وجدان
پير است، آن قدر كه تمام صورتش چروك افتاده. موهايي به رنگ نارنجي دارد. روسري‌اش را باد هر از گاهي به چپ و راست مي‌برد. روسري مشكي به سر دارد، كه با سنجاق زير گلويش بهم چفت شده. در دست چپش چوبي مانند عصا خودنمايي مي‌كند و در دست چپش يك قابلمه كوچك روحي. قابلمه روحي را به چوبي كه در دست دارد آويزان و شروع به صحبت مي‌كند. با پنج انگشت دستش به دور‌دست اشاره مي‌كند تا نشان دهد از دست زلزله تا كجا فرار كرده است. «جسُم.ها، جسُم او طرف.» به سختي فارسي را متوجه مي‌شود و در جواب اينكه آيا كمكي به شما كردند يا نه؛ با زبان بدن مي‌فهماند كه نه! و ترجيح مي‌دهد از مرگ عزيزانش بگويد. «دلوم پره» گريه‌اش مي‌گيرد و با دست بر سرش مي‌زند تا ميزان غم و استيصالش را نشان دهد.
مصيبت كرونا به اضافه زلزله
پونه پيل‌رام؛ مدرس دانشگاه، نويسنده و پژوهشگر حوزه زنان در خوزستان، در خصوص آسيب‌هاي رواني زلزله انديكا به «اعتماد» مي‌گويد: «بحران‌هاي طبيعي هميشه رنج بشر را افزايش مي‌دهد، اما رنج مردم انديكا را دوبرابر كرده است. بر اساس گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس اقتصاد روستايي در چالش كوويد۱۹ حدود ۴ هزار ميليارد خسارت ديده؛ كه نشان از اقتصاد ورشكسته روستا در بحران مي‌دهد. روستا و عشاير در نبود استراتژي‌هاي توسعه يافته بر مدار بخت و اقبال مي‌گردد. به عبارت ساده‌تر؛ اگر نبوغ خود روستايي‌ها نبود، با هر بحراني، روستاها از بين رفته بودند و چيزي به نام كشاورزي، دامداري و كلا روستا براي‌مان باقي نمي‌ماند. مصيبت كرونا و خسارت‌هاي فاجعه‌بار آن، در روستا و عشاير را اضافه كن به بحران زلزله !اگرچه در نبود دسترسي‌هاي رسانه‌اي و سايه كرونا، به عمق زلزله انديكا پرداخته نشد؛ اما رنج مردم انديكا را مي‌توان حس كرد . دربحران‌هاي طبيعي اوضاع غيرقابل كنترل مي‌شود. درحالي كه ترس از دست دادن جان، در بحران‌هاي طبيعي مانع فكر و عمل براي ادامه حيات مي‌شود. در زلزله اخير، شهرستان انديكا ۱۰۰۰ خانه روستايي و عشايري تخريب شد. نبود امكانات اوليه را اگر به بحران زلزله اضافه كنيم، قطعا بحران را بيشتر متوجه خواهيم شد.»
بي‌خانماني مطلق
اين پژوهشگر در ادامه مي‌گويد: «سرماي هوا، نبود سقف و سرپناه، جان انسان‌ها را علاوه بر ترس از زلزله با بحران روبرو كرده است. بحراني كه زنان، كودكان و اقشار آسيب‌پذير را به دلايل متعدد، بيشتر در معرض خطر قرار مي‌دهد. زنان؛ بار مسووليت نگهداري از كودكان، سالخوردگان و افراد توان‌خواه را علاوه بر تامين مواد اوليه غذايي (دامداري و كشاورزي) برعهده دارند. دراين شرايط آنچه بر زن مي‌گذرد، مضاعف است. اگرچه اعتقاد دارم طرح‌هاي اسكان موقت؛ با دخالت از بيرون، بافت روستايي و عشايري را برهم مي‌زند. اما تنها راه برون رفت از ترس مرگ؛ در بحران‌ها اسكان موقت است. بُعد ديگر زلزله انديكا؛ عدم دسترسي روستاييان و عشاير به منابع بهداشتي است. زيرساخت‌هاي حداقلي بهداشتي كه درحال حاضر از بين رفته است. همچنين عدم تقويت جسم و روان خانواده؛ از ابعاد فجيع اين زلزله است. طرح‌هاي مداخلاتي روانشناختي؛ در بحران‌ها در اين منطقه هيچگاه توسط دولت ها؛ كامل و اصولي اجرا نشده است. عدم دسترسي روستاييان و عشاير انديكا كه هميشه از نبود امكانات درماني و سلامتي شاكي بوده‌اند؛ مزيد بر علتي است كه دوران نقاهت بعد از استرس بحران زلزله را عادي طي نكنند. در فرهنگ ديني؛ بحران‌ها را امتحان الهي تعبير مي‌كنند. اما مي‌خواهم بگويم كه زلزله انديكا يك امتحان انساني هم هست. آيا انسانيت در بحران انديكا شكست خواهد خورد؟ اگر روستاييان به حال خود رها شوند؛ قطعا شكست و ناتواني انسان در كمك به يكديگر، عدم گذر از امتحان الهي است.»