مقامي اعظم در تاريخ
اصلان شاملو
پيش از آنكه سخني پيرامون شخصيت و ديدگاه‌هاي اعظم طالقاني بيان كنم، شرح كوتاهي از وضعيت زنان در سال‌هاي ۱۳۳٠ تا ۱۳۴۵ بيان مي‌كنم؛ مرحوم پدرم كارمند دادگستري در شهرستان ملاير و مورد اعتماد مردم بود و اهالي ملاير و روستاهاي دور و نزديك آن، براي حل مشكل خود نزد پدرم مي‌آمدند. در آن ميان زناني كه مورد ستم همسران‌شان واقع مي‌شدند نيز حضور داشتند كه تعدادي از آن ستم‌هاي روا شده به آنها را عنوان مي‌كنم؛ خانمي كه دسته‌اي از گيسوانش را كه توسط همسرش كنده شده بود، در دست داشت، زني با بدني كبود از كتك‌هاي همسرش و زني ديگر كه همسرمش بدون هيچ اختلافي او را طلاق داده بود! بايد اضافه كنم روحانيون آن زمان چندان از حقوق زنان دفاع نمي‌كردند. عده‌اي خاص همانند مرحوم آيت‌الله طالقاني كه حين تفسير قرآن به حقوق زنان اشاره مي‌كرد و مرحوم علامه يحيي نوري كه آن زمان كتاب «حقوق و حدود زن در اسلام» را تاليف كرد. استاد شهيد مطهري نيز مقالاتي در مجله «زن روز» نوشت و بعدها كتاب حقوق زن در اسلام را نيز منتشر كرد. اعظم طالقاني نيز شخصيتي مبارز و آزادي‌خواه داشت و پيرو حقوق زنان و روشنفكر مذهبي بود. او پيش از انقلاب، زنداني شده بود. بعد از انقلاب به دليل ظلم به زنان، مدبرانه به ميدان آمد. هفته‌نامه «پيام هاجر» را منتشر كرد و از نويسندگان متبحر مقاله دريافت مي‌كرد. كانوني به نام جامعه زنان تاسيس كرد كه مامن زنان محروم بود و به زنان جامعه آموزش خياطي داده مي‌شد و قسمت‌هاي مختلفي داشت. در دادسراها از حقوق زناني كه مورد ظلم قرار گرفته بودند، دفاع مي‌كرد. نظرات، تفكرات و اثرات خانم طالقاني به خصوص در مصاحبه‌ها و مقالات باعث شد زنان با حقوق‌شان آشنا شوند و براي تكامل و استقلال و خودسازي خويش به‌پا خيزند. خانم طالقاني براي استقلال حقوق زنان ايستاد و پايداري بسيار انجام داد. خانم طالقاني براي خانم‌ها و آقايان تفسير قرآن مي‌گفت و اجازه نمي‌داد كسي به اسلام و مسائل اسلامي با ديد تحقير و تمسخر نگاه كند. او با فعاليت‌هاي خود جلسات تفسير و انتشار هفته‌نامه «پيام هاجر» كه بعدها به مجله «پيام ابراهيم» تبديل شد، نقش خود را به عنوان زني متعهد نشان داد كه جايگاه مهمي در تاريخ معاصر ما داشت. همچنين يكي از كارهاي مهم او گفت‌وگو با بعضي علما و متخصصان اسلامي در راستاي كانديداتوري زنان در انتخابات رياست‌جمهوري بود. او اعلام كرد كه كلمه «رجل» در قانون به معني «مرد» نيست و زنان نيز مي‌توانند رييس‌جمهوري شوند و براي آن زحمت كشيد.