پشت پرده اتفاقات عراق
محمدصالح صدقيان
وضعيت در عراق عادي نيست و حادثه‌اي كه دولت عراق تلاش براي ترور نخست‌وزير مي‌خواند دقيقا در شرايطي رخ داده كه همه‌چيز تحت تاثير انتخابات سراسري در اين كشور قرار دارد. از يك‌سو روند شمارش آرا و اعلام نتايج با مديريت ضعيف دولت مصطفي الكاظمي باعث شد نگراني‌هايي در برخي گروه‌هاي سياسي در عراق ايجاد شود و آنها درخصوص صحت نتايج اعلام شده دچار ترديد شوند و از سوي ديگر اعتراضات خياباني پيرامون اين مساله شروع شده و ادامه دارد. همچنين گمانه‌زني‌هاي زيادي پيرامون گروه‌هاي سياسي تاثيرگذار در انتخاب نخست‌وزير آتي عراق مطرح است. در اين وضعيت پرتنش، دولت مصطفي الكاظمي كه متهم به سوءمديريت در مساله انتخابات و برخوردهاي خشن با معترضان است، به ناگهان اعلام مي‌دارد كه سوءقصدي ناموفق به جان نخست‌وزير اتفاق افتاده، تعدادي از محافظان زخمي شده‌اند و الكاظمي جان سالم به در برده است. در اين ميان مساله رقابت براي كسب جايگاه نخست‌وزيري هم مطرح است. الكاظمي به‌رغم اينكه تلاش زيادي مي‌كند تا كارنامه خود را پر بار نشان دهد و بگويد توانسته دولتي موفق و كارآمد را رهبري كند، با اينكه نام او همواره به عنوان يكي از گزينه‌هاي جدي براي نخست‌وزيري مطرح مي‌شود اما در ماه‌هاي اخير اتفاقاتي رخ داده كه ميان او و صندلي نخست‌وزيري فاصله انداخته است. از طرفي ناكارآمدي او در امور اجرايي عيان بود و الكاظمي نشان داد كه نمي‌توان او را يك بروكرات عملگرا خواند كه در ساختار سياسي فعلي عراق مي‌تواند كارنامه‌اي موفق از خود به جاي بگذارد. در دوره او، عراق پيشرفت چنداني در حوزه رفاه و خدمات اجتماعي نداشت و از حجم مشكلات اقتصادي كه شهروندان اين كشور با آن مواجه هستند نيز كاسته نشد. تنها نقطه‌اي كه شايد مصطفي الكاظمي بتواند روي آن مانور دهد و از آن به عنوان يك دستاورد در دولت خود ياد كند...
مساله سياست خارجي است. عراق طي دوره الكاظمي توانست جايگاه خود را در عرصه بين‌المللي ارتقا دهد و نقش موثرتري در منطقه ايفا كند. انتخابات اكتبر نيز مزيد بر علت شد تا گمانه‌زني‌ها درخصوص ناكارآمدي دولت فعلي عراق بيشتر شود. فارغ از اينكه آيا در انتخابات ماه گذشته عراق تقلبي صورت گرفته يا اين انتخابات در صحت و سلامت كامل برگزار شده، عملكرد دولت عراق در روند شمارش آرا بسيار بد بود و اين مديريت بد در كنار يك كم‌كاري محسوس باعث شد بي‌اعتمادي‌ها درخصوص آنچه اتفاق افتاده تا حد زيادي گسترش پيدا كند. از سوي ديگر، نخست‌وزير عراق جايگاه فرماندهي كل قوا در اين كشور را برعهده دارد و عملكرد نيروهاي نظامي و امنيتي كشور به پاي او نوشته مي‌شود. زماني كه در مواجهه با اعتراضات، اتفاقاتي نظير آنچه اين روزها در عراق شاهدش هستيم رخ مي‌دهد - از جمله اينكه تعداد زيادي از معترضان مجروح و تعدادي از آنها نيز كشته شدند يا رفتار نظاميان در به آتش كشيدن خيمه معترضان- طبيعي است كه جامعه نخست‌وزير را مسوول بداند و او را به دليل ضعف در مديريت اوضاع ملامت كند. نگاهي به نحوه پوشش رسانه‌اي تلاش نافرجام براي ترور مصطفي الكاظمي و تاكيد جدي روي مساله استفاده از پهپاد نشان مي‌دهد، فارغ از صحت روايتي كه دولت عراق مطرح مي‌كند، گروهي تصميم دارند اين مساله را به ايران و نيروهاي نزديك به جمهوري اسلامي مرتبط كنند. آنها مي‌خواهند با ارتباط دادن موضوع پهپاد به ايران از آب گل‌آلود ماهي بگيرند و گروه‌هايي نظير حشدالشعبي را تحت فشار قرار دهند. در حالي كه مواضع افراد تاثيرگذار در گروه‌هايي نظير عصائب اهل حق، كتائب حزب‌الله و ائتلاف الفتح و محكوم كردن حمله به نخست‌وزير از سوي آنها بيانگر اشتباه بودن اين اتهام‌زني است و نشان مي‌دهد گروهي با اهداف سياسي چنين اتهامي را مطرح مي‌كنند. واقعيت اين است كه عوامل حمله اخير و هر گروهي كه پشت پرده حمله به اقامتگاه نخست‌وزير قرار داشت، هوشمندانه عمل نكردند و احتمالا نتوانند به اهداف سياسي خود دست پيدا كنند. از يك‌سو از نظر سياسي، زمان درستي براي حمله انتخاب نشده بود چراكه اگر گروهي واقعا مخالف كاظمي باشد، اين‌چنين به احياي چهره او در عراق كمك نمي‌كند و از سوي ديگر در وضعيتي كه گروه‌هاي مقاومت نداي مظلومانه سر داده‌اند و در حال اعتراض هستند، اتهام‌زني به آنها بعيد به نظر مي‌رسد كه راه به جايي ببرد.