استقبال بين‌المللي از حضور و سخنراني
رييس‌جمهور سابق امريكا در اجلاس آب و هوايي گلاسكو
اوباما: براي طبيعت طرفداري
از اين يا آن حزب تفاوتي ندارد
محمدحسين لطف‌الهي
باراك اوباما، چهل و چهارمين رييس‌جمهور ايالات متحده معمولا تلاش مي‌كند تا حضورش در محافل عمومي، روساي جمهور مستقر را در سايه قرار ندهد و از همين‌رو او اين‌بار نيز تصميم گرفت يك هفته پس از نشست‌ها و سخنراني رهبران كشورها به گلاسكو برود و در اجلاسي كه به منظور مقابله با بحران تغييرات اقليمي برگزار مي‌شود، شركت كند.
حضور باراك اوباما رييس‌جمهور سابق ايالات متحده در اجلاس گلاسكو (COP26) حضوري متفاوت از حضور ديگر رهبران جهان بود. آسوشيتدپرس در گزارشي پيرامون اين موضوع مي‌نويسد: «راس هميلتون، دانشجوي كالج گلاسكو كه براي حضور در اجلاس آب و هوايي در بيرون سالن منتظر ايستاده اعتمادي به رهبران جهان ندارد و رفتارهاي آنها را فاقد صداقت ارزيابي مي‌كند. او معتقد است در حالي كه انتظارات زيادي از اين رهبران براي صورت دادن اقدامات جدي در راستاي مقابله با بحران تغييرات اقليمي وجود دارد اما آنها كار خاصي انجام نمي‌دهند. با وجود اين بي‌اعتمادي، او به همراه صدها دانشجوي ديگر بيرون كالج گلاسكو تجمع كرده‌اند تا بتوانند سخنراني باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده را بشنوند. راس مي‌گويد من هميشه او را دوست داشتم و احساس مي‌كنم او كاملا صادق است.»
رييس‌جمهور سابق امريكا كه يكي از چهره‌هاي تاثيرگذار در توافق آب و هوايي 2015 پاريس است و در زمان حضور در كاخ سفيد تلاش كرد تا جهان موضوع تغييرات اقليمي را به عنوان يك چالش جدي براي آينده به رسميت بشناسد، در اجلاس گلاسكو نيز كوشيد فعالان حوزه مبارزه با تغييرات اقليمي را به ادامه تلاش و مبارزه در اين راه تشويق كند و به آنها بگويد، نااميد شدن هيچ چيزي را تغيير نمي‌دهد.
باراك اوباما در تمام طول سخنراني خود كوشيد يك موضوع مهم را به حاضران بگويد: «ما حتي به اندازه كافي هم براي رسيدگي به اين بحران كاري انجام نداده‌ايم. بايد دست به اقدامات بيشتري بزنيم.» او طي اين سخنراني 44 دقيقه‌اي گفت:كه پس از چهار سال «خلأ رهبري جهاني» ايالات متحده به ميز مذاكره بازگشته و ضمن دعوت جوانان به اميدواري از دولت‌هاي چين و روسيه، دونالد ترامپ و جمهوري‌خواهان به دليل انكار اين بحران بزرگ اقليمي انتقاد كرد. او گفت: «وقتي صحبت از آب و هوا مي‌شود، بايد دانست كه زمان واقعا رو به اتمام است.» او افزود: اگرچه از زمان امضاي توافقنامه تاريخي پاريس در سال ۲۰۱۵ ميلادي پيشرفت‌هايي حاصل شده است، اما «از جايي كه بايد باشيم فاصله زيادي داريم».
او تصريح كرد: «در ايالات متحده، زماني كه جانشين من تصميم گرفت به صورت يك‌جانبه از توافق آب و هوايي پاريس خارج شود، پيشرفت ما تا حدودي متوقف شد و من واقعا به خاطر اين موضوع ناراحت بودم. با اين حال عزم دولت‌هاي محلي و قوانيني كه در دوره رياست‌جمهوري من وضع شده بود، باعث شد به‌رغم مخالفت شديد كاخ سفيد حركت به سوي مبارزه با تغييرات اقليمي ادامه پيدا كند.»
رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده كه خود را يك «شهروند عادي» معرفي مي‌كرد با بيان اينكه «هنوز اقدامات بسياري باقي مانده كه ايالات متحده بايد انجام دهد» به ستايش از اقدامات جو بايدن، رييس‌جمهور كنوني اين كشور از جمله طرح زيرساخت‌ها كه روز جمعه در مجلس نمايندگان به تصويب رسيد، پرداخت. اوباما تخصيص نزديك به نيم تريليون دلار بودجه براي كاهش قابل توجه گازهاي گلخانه‌اي تا پايان دهه ميلادي جاري را نيز اقدامي بزرگ خواند و تاكيد كرد البته اقدامات بيشتري قرار بود صورت گيرد اما به دلايل مختلفي راه به جايي نبرد. اوباما در ادامه مستقيما جواناني كه در خيابان‌هاي گلاسكو به تظاهرات مي‌پرداختند خطاب قرار داد و تاكيد كرد: «عصباني و ناخرسند باشيد ولي عصبانيت خود را هدايت و ناخرسندي خود را كنترل كنيد.»
اوباما همچنين از جمهوري‌خواهان امريكا انتقاد كرد و گفت شيوه اين حزب در دوران رياست‌جمهوري او و از زمان آغاز رياست‌جمهوري جو بايدن يكي از موانع اصلي براي اجراي سياست‌هاي موثرتر در زمينه مقابله با گرمايش زمين بوده است. او افزود: «يكي از دو حزب اصلي امريكا نه تنها در اين زمينه كاملا منفعل بوده بلكه به شكل فعالي با علوم زيست‌محيطي مخالفت مي‌كند و تغييرات اقليمي را به يك موضوع حزبي بدل كرده است.» رييس‌جمهوري سابق امريكا در ادامه سخنانش گفت: «براي آنها كه در امريكا به سخنان من گوش مي‌دهند بگذاريد با صراحت بگويم كه مهم نيست شما دموكرات هستيد يا جمهوري‌خواه، فرقي نمي‌كند كه خانه شما در فلوريدا در معرض خطر سيل است يا مزارع شما در ايالت داكوتا يا كاليفرنيا طعمه حريق مي‌شود. براي طبيعت، علوم و فيزيك طرفداري از اين يا آن حزب فرقي نمي‌كند».
سخنان او در حالي بيان شد كه رهبران اين كنفرانس روز دوشنبه اذعان كردند كه پس از يك هفته گفت‌وگو هنوز موضوعات كليدي بسياري براي بحث باقي مانده و شكاف عميقي كه در اعتماد ميان كشورهاي ثروتمند و فقير در مورد مسائل مرتبط با تغييرات اقليمي زماني پديدار شده، نتيجه‌بخشي مذاكرات را سخت كرده است. كنفرانس آب و هواي سازمان ملل كه به ميزباني گلاسگو در اسكاتلند برگزار مي‌شود، اولين حضور رسمي آقاي اوباما در چنين نشستي از زماني است كه او در سال ۲۰۱۵ ميلادي به پيروزي توافق آب و هوايي پاريس كمك كرد. بر اساس توافق پاريس كشورها متعهد شدند كه استفاده از سوخت‌هاي فسيلي و همچنين توليد آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از فعاليت‌هاي كشاورزي را تا آنجايي كاهش دهند كه باعث شود سطح گرمايش زمين در زير سطح فاجعه‌بار ۱.۵ درجه سانتيگراد (۲.۷ درجه فارنهايت) باقي بماند. دونالد ترامپ امريكا را از توافق پاريس خارج كرد. جو بايدن به محض روي كار آمدن در سال جاري ميلادي، امريكا را دوباره به اين توافق برگرداند، اما به دليل اقدامات ترامپ تلاش‌هاي ايالات متحده براي مبارزه با تغييرات آب و هوايي براي سال‌ها به عقب افتاد.
اوباما همچنين از شي جين‌پينگ، رييس‌جمهوري چين و ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه به دليل نپيوستن به ديگر رهبران جهاني در گفت‌وگوهاي آب و هوايي گلاسگو انتقاد كرد و گفت: «نااميدكننده است كه مي‌بينيم رهبران دو كشور بزرگ توليدكننده گازهاي گلخانه‌اي جهان، چين و روسيه، حتي از حضور در جلسات خودداري مي‌كنند و برنامه‌هاي ملي آنها منعكس‌كننده چيزي است كه به نظر مي‌رسد يك اضطرار خطرناك است.» پيش از اين در سال ۲۰۱۵ ميلادي روابط ميان مذاكره‌كنندگان دولت اوباما و همتايان چيني آنها باعث نهايي شدن توافق پاريس شد، اما امسال آقاي شي ترجيح داد كه از راه دور در اين كنفرانس شركت كند. يك هفته پس از آغاز گفت‌وگوهاي كشورها، هنوز در مورد اهداف اصلي برگزاري كنفرانس آب و هوايي سازمان ملل هيچ توافقي حاصل نشده است. اين كنفرانس به دنبال متعهد كردن كشورها براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي به نصف تا سال ۲۰۳۰ ميلادي براي تحقق هدف محدوديت دمايي ۱.۵ درجه سانتيگراد مطابق با توافقنامه آب و هواي پاريس است. نياز به ۱۰۰ ميليارد دلار كمك مالي سالانه از سوي كشورهاي ثروتمند به كشورهاي فقير و اينكه نيمي از اين پول بايد صرف سازگاري اين كشورها با بدترين اثرات گرمايش جهاني شود، از ديگر موضوعات كليدي است. چند مشكل آب و هوايي ديگر از جمله موضوع تجارت كربن و شفافيت در اين باره نيز هنوز حل نشده است. نمايندگان ۷۷ كشور در حال توسعه در كنار چين اعلام كردند تا زماني كه اين كنفرانس مشكل تعهدات مالي براي كمك به كشورهاي فقير براي مقابله با تغييرات آب و هوايي را حل نكند، گفت‌وگوها نمي‌توانند موفقيت‌آميز باشند. به گفته آنها، اينكه كشورهاي ثروتمند به تعهد ۱۰۰ ميليارد دلاري خود عمل نمي‌كنند، نشان مي‌دهد آنچه در اين كنفرانس تصويب شود، فقط يك «تعهد توخالي» است.
واشنگتن‌پست در خصوص حضور اوباما در اين نشست نوشته است: «حتي با يك هفته فاصله، اوباما به عنوان ستاره اجلاس گلاسكو بسيار بيشتر از جو بايدن پوشش رسانه‌اي پيدا كرد و اين در حالي بود كه بيشتر پوشش رسانه‌اي مربوط به بايدن، به چرت زدن او در طول سخنراني ديگران مربوط مي‌شد. حتي پيش از صحبت اوباما، عده‌اي سخنراني بايدن را با سخنراني سال 2015 اوباما كه به امضاي توافق پاريس منجر شد، مقايسه مي‌كردند و سخنراني بايدن را تكراري و خسته‌كننده مي‌يافتند».