بر اساس توافقنامه جديد ميان واشنگتن و دوحه
قطر حافظ منافع امريكا
در افغانستان شد
شهاب شهسواري
سه ماه بعد از سلطه كامل طالبان بر افغانستان و دو ماه و نيم پس از خروج كامل پرسنل ديپلماتيك امريكا از افغانستان، دولت ايالات متحده امريكا رسما قطر را به عنوان حافظ منافع خود در افغانستان معرفي كرد. در چهارمين نشست گفت‌وگوهاي سالانه استراتژيك امريكا و قطر، وزراي خارجه دو كشور توافقنامه ساز و‌كار حفاظت از منافع امريكا در افغانستان را امضا كردند. دوحه و واشنگتن، همچنين تفاهمنامه‌اي در خصوص اسكان موقت شهروندان در خطر افغان و همچنين توافقنامه‌اي براي تبادل اطلاعات مرتبط با رواديد سفر امضا كردند. اين اسناد در ديدار محمد بن عبدالرحمان آل ثاني، وزير خارجه قطر و آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا در واشنگتن امضا شد.
به نوشته گلف‌تايمز، دستور كار گفت‌وگوهاي نشست چهار، گفت‌وگوهاي سالانه استراتژيك قطر و امريكا شامل موضوعاتي همچون برگزاري جام جهاني قطر، حقوق كارگران، حقوق بشر، قاچاق انسان، همكاري‌هاي نظامي و امنيتي، مسائل كنسولي و رواديدها، مباحث منطقه‌اي و بين‌المللي، انرژي و تغييرات آب و هوايي، همكاري‌هاي آموزشي و فرهنگي به علاوه تقويت مشاركت ضدتروريسم و همكاري‌هاي بهداشتي، اقتصادي و تجاري بود.
به گزارش الجزيره، بر اساس توافق صورت‌گرفته در واشنگتن، دوحه نماينده رسمي و حافظ منافع واشنگتن در افغانستان است. در نشست خبري مشترك وزراي خارجه قطر و امريكا، آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا تاكيد كرد: «قطر شريك مهم امريكا براي ترويج ثبات منطقه‌اي است.» آل ثاني، وزير خارجه قطر هم تاكيد كرد: «ما متعهد به مشاركت در ثبات افغانستان و امنيت و رفاه مردم اين كشور هستيم.»
به گفته آنتوني بلينكن، با توافقي كه جمعه شب به وقت واشنگتن بين دو طرف امضا شد «قطر يك دفتر حافظ منافع امريكا در سفارت خود در افغانستان ايجاد مي‌كند كه مسووليت ارايه برخي خدمات كنسولي خواهد داشت و همچنين شرايط و امنيت تاسيسات ديپلماتيك امريكا در افغانستان را رصد مي‌كند.» اين ديپلمات امريكايي ادامه داد: «دومين توافق امضا شده ميان دو طرف هم شراكت با قطر را براي تسهيل سفر افغان‌هايي كه رواديد ويژه مهاجرت در اختيار دارند، رسمي مي‌كند.»
قطر از سال ۲۰۱۳ ميزبان تنها دفتر فرامرزي گروه شبه نظامي طالبان در خاك خود است و همچنين از سال ۲۰۱۸ گفت‌وگوهاي مستقيم ميان دولت امريكا و گروه شبه‌نظامي طالبان را ميزباني كرده است. توافق نهايي ميان دولت امريكا و گروه شبه نظامي طالبان، دو سال پيش در دوحه ميان نمايندگان امريكا و اين گروه شبه‌نظامي امضا شد و بر اساس آن مقرر شد كه شبه‌نظاميان طالبان با ديگر گروه‌هاي سياسي افغان وارد مذاكره براي تشكيل يك دولت فراگير شوند. چند دور گفت‌وگو ميان طرف‌هاي افغان در دوحه قطر، تا زمان خروج نظاميان امريكايي از افغانستان هيچ نتيجه‌اي در برنداشت. در پي خروج نظاميان امريكايي و متحدانش از افغانستان، بعد از ۲۰ سال جنگ، طالبان توانست بر كابل و ديگر نقاط افغانستان مستقر شود.
محمد بن عبدالرحمان آل‌ثاني، وزير خارجه قطر در نشست خبري با همتاي امريكايي خود تاكيد كرد: «همچنان كارهاي زيادي در مورد افغانستان باقي مانده است كه بايد انجام دهيم. قطر به استمرار اقدامات ضروري در همكاري با امريكا و ديگر متحدان در سراسر جهان، متعهد باقي مي‌ماند.» از زمان تسلط طالبان بر افغانستان و توقيف دارايي‌هاي دولت افغانستان در خارج از كشور و كاهش قابل توجه كمك‌هاي بين‌المللي، اين كشور در آستانه بحران شديد اقتصادي قرار گرفته است. گزارش‌هاي سازمان‌هاي بشردوست بين‌المللي نشان مي‌دهد كه ميليون‌ها افغانستاني به دليل افزايش قيمت مواد خوراكي، خشكسالي و اقتصاد رو به افول افغانستان در معرض گرسنگي قرار دارند. با سلطه طالبان بر افغانستان در مرداد‌ماه سال جاري، بخش اعظم كمك‌هاي چند ميليارد دلاري كشورهاي جهان به افغانستان كه اقتصاد اين كشور را سر پا نگه داشته‌بود، يكجا قطع شد. ايالات متحده امريكا دست‌كم ۹ ميليارد دلار از دارايي‌هاي ارزي بانك مركزي افغانستان در خارج از اين كشور را توقيف كرده است. در طول سه‌ماه گذشته هيچ كشوري حاضر به شناسايي رسمي حكومت طالبان بر افغانستان نشده است. ناظران معتقدند كه طالبان وعده خود براي تشكيل يك حكومت همه‌شمول و فراگير را عملي نكرده است و در حكومت ادعايي‌اش، زنان و اقليت‌هاي جامعه افغانستان را به حاشيه رانده است.
به نوشته پايگاه خبري الجزيره، با نزديك شدن زمستان در افغانستان، بسياري از كشورهاي جهان ضرورت هماهنگي را با طالبان براي جلوگيري از سقوط بيشتر كشور بحران زده افغانستان در بحران حس مي‌كنند. وزير خارجه قطر تصريح كرد: «اولويت اصلي ما در قطر اين است كه كمك‌هاي بشردوستانه را به مردم افغانستان برسانم. آنها نياز شديدي به اين كمك‌ها دارند.»
قطر علاوه بر همكاري با امريكا براي تسهيل گفت‌وگو با گروه شبه‌نظامي طالبان، در فرآيند تخليه شهروندان در خطر افغانستان نيز به امريكا و متحدانش در ناتو كمك كرد. در طول روزهايي كه امريكا و هم‌پيمانانش در حال عقب‌نشيني از افغانستان بودند، بيش از ۱۲۴ هزار شهروند افغان كه نيازمند كمك خارجي بودند از سوي اين كشورها به قطر انتقال داده‌شدند تا بعد از طي مراحل صدور رواديد به كشورهاي ديگر منتقل شوند. از آن زمان، قطر مجموعا ۱۵ پرواز ديگر از و به فرودگاه كابل تدارك ديده است تا جريان كمك‌هاي بشردوستانه به افغانستان حفظ شود و تعداد بيشتري از شهروندان خارجي و شهروندان افغان نيازمند حمايت بتوانند از اين كشور خارج شوند. به گزارش خبرگزاري رويترز به نقل از يك منبع آگاه ديپلماتيك امريكايي بر اساس توافق ميان امريكا و قطر، ۸۰۰۰ شهروند افغانستان و خانواده‌هاي‌شان كه براي دريافت رواديد امريكا اقدام كرده‌اند، همچنان در خاك قطر در پايگاه نظامي سيليه ارتش امريكا و پايگاه هوايي العديد باقي مي‌مانند.
اميدواريم روند عادي‌سازي روابط
با سوريه متوقف شود
در كنفرانس خبري مشترك وزيران خارجه قطر و امريكا درخصوص سوريه نيز صحبت شد كه آنتوني بلينكن نگراني واشنگتن را از سفرهاي رسمي به سوريه ابراز كرد. همزمان وزير خارجه قطر هم ابراز اميدواري كرد كه عادي‌سازي روابط با نظام سوريه متوقف شود. اين اظهارنظرها كمتر از يك هفته بعد از سفر اعلام نشده وزير خارجه امارات متحده عربي به سوريه بيان مي‌شود. به گزارش ايسنا، بلينكن در جريان اين كنفرانس مطبوعاتي گفت: «ما از سيگنال‌هايي كه سفرهاي رسمي به سوريه ارسال مي‌كند نگران هستيم.» وي افزود: «ما از عادي‌سازي روابط با نظام اسد حمايت نمي‌كنيم و به متحدان و شركاي خود توضيح خواهيم داد كه اين موضوع را بررسي كنند.»
معاون نخست‌وزير و وزير امور خارجه قطر هم تاكيد كرد كه موضع قطر در رابطه با عادي‌سازي روابط با دمشق روشن است و اين اقدامي است كه كشورش در حال حاضر به آن فكر نمي‌كند. شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني گفت قطر خواهان توقف روند عادي‌سازي روابط با حكومت بشار اسد است. قطر در جنگ داخلي سوريه از شورشيان مخالف بشار اسد حمايت مي‌كرد. اين كشور همچنين با تركيه كه از مخالفان جدي حكومت سوريه است، رابطه نزديكي دارد. وزير امور خارجه قطر گفت: «اميدواريم كشورها اشتياقي به برداشتن گام‌هاي بيشتر به سوي رژيم سوريه نشان ندهند.»
انفجار در غرب كابل ۳ كشته و زخمي بر جا گذاشت
بعد از ظهر روز گذشته بر اثر انفجار مين مغناطيسي يك خودروي مسافربري «ون» در «دشت برچي» شهر كابل تعدادي از شهروندان افغان كشته و زخمي شدند. گفته مي‌شود كه اين انفجار در «گولايي مهتاب قلعه» در دشت برچي در غرب كابل كه عمدتا منطقه شيعه‌نشين محسوب مي‌شود، به وقوع پيوست. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان مي‌گويد كه در اثر انفجار ناشي از «آتش‌سوزي» در منطقه دشت برچي كابل يك غيرنظامي كشته شده است و دو غيرنظامي ديگر زخمي شده‌اند. مجاهد مي‌گويد كه اين انفجار در مربوطات حوزه هجدهم شهر كابل «ظاهرا در اثر آتش‌گيري» رخ داده است. با اين حال، او گفته است كه تحقيقات در مورد نوعيت و علت اين رويداد جريان دارد. برخي از شاهدان عيني گفته‌اند كه اين انفجار ناشي از مين كارگذاري‌شده روي يك خودروي مسافربري ون بوده است. مواردي از انفجار مين كارگذاري شده در موتورهاي مسافربري در منطقه دشت برچي در دوران حكومت سرنگون شده محمداشرف غني نيز به تكرار رخ داده بود. اين حملات غيرنظاميان را هدف قرار مي‌داد. تاكنون هيچ فرد يا گروهي مسووليت اين انفجار را برعهده نگرفته است.