خاطرات سفر و حضر (111)

از دنياي حشرات به‌خصوص مورچه‌ها (با بيش 10 هزار گونه) و زنبورها با بيش از 20 هزار گونه شناخت شده زنبور، تقريبا چيزي نمي‌دانيم. مثلا نوعي مورچه به نام مورچه نظامي طعمه‌اي كه تا 50 برابر اندازه خودشان باشد در چشم به هم زدني تكه تكه مي‌كنند و تكه‌ها را به لانه حمل مي‌كنند. نوعي زنبور سرخ آسياي جنوب شرقي كه به اندازه يك قوطي كبريت است، در حمله بر كندوهاي ساير زنبورها، سر ده‌ها هزار زنبور را از بدن جدا مي‌كند. ما همه كشتار گورخر و گوزن يال‌دار (ويلديست) را در صحاري و رودخانه‌هاي آفريقا ديده‌ايم، نحوه كشته شدن حيوان طمعه در قضاوت ما انسان‌ها موثر است. مثلا سگ‌هاي وحشي در گله‌هاي 30 تا 50 تايي در حالي كه حيوان طعمه زنده است دست و پا را قطع مي‌كنند و شكم را مي‌درند و امعاء و احشاء را بيرون مي‌كشند. 
ممكن است خيلي‌ها تصور كنند كه طعمه رنج بيماري و كسالت را تحمل نمي‌كند. بنابراين نگرش ما و آن طور كه ما نگاه مي‌كنيم در قضاوت ما موثر است. بنابراين هنگامي كه به پرهاي يك پروانه با آن ظرافت مثال‌زدني نگاه مي‌كنيد و يا به ظرافت تار عنكبوت كه از فولاد هم محكم‌تر است، مي‌نگريد جلوه‌اي از طبيعت را به نظاره مي‌نشينيد كه همتا ندارد و اين تارها با ساختمان چسبناك خود براي يك وظيفه خطير ساخته و بافته شده‌اند. براي به دام انداختن، كشتن و خوردن يك موجود ديگر. در يك آزمايشگاه كه روي عنكبوت‌ها تجربه مي‌كرديم يك عنكبوت كوچك را روي تارهاي يك عنكبوت بزرگ‌تر قرار دادم. چند ثانيه‌اي طول كشيد كه عنكبوت كوچك‌تر موقعيت خود را دريافت و فهميد كجا قرار گرفته و سپس به آهستگي، خيلي خيلي آهسته پاهاي خود را با احتياط روي تارها به نحوي قرار داد كه آنها به ارتعاش نيفتند و به محض آنكه روي سطح ديوار قرار گرفت به سرعت فرار كرد و رفت. دريافت حس خطر توسط يك عنكبوت كوچك در چند ثانيه او را به عكس‌العمل وادار مي‌كند. ميليون‌ها ميليون سال طول كشيده تا آنها جاي خود را پيدا كنند و ما مهلت كوتاهي داريم تا  آنها  را  ارزيابي كنيم؛ خيلي كوتاه.