محسن رضايي خبر داد
يارانه نقدي از ابتداي دي‌ماه دو برابر مي‌شود
گروه اقتصادي |به گفته معاون اقتصادي رييس‌جمهور مبلغ يارانه‌ها از ابتداي دي‌ماه امسال دو برابر مي‌شوند. محسن رضايي در اين خصوص گفته است: قرار بود از آذرماه رقم يارانه‌ها دو برابر شود، اما به علت مشكلاتي كه در تهيه بن كارت ايجاد شد اين روند به دي‌ماه منتقل شد. به گفته او، طبق پيش‌بيني‌ها و برآورد‌ها به‌طور مثال يك خانوار چهار نفره رقمي معادل ۸۰۰ هزار تومان نقد و كالايارانه دريافت خواهند كرد. پيش از اين، محسن رضايي اعلام كرده بود كه در آذرماه خبرهاي خوبي براي مردم دارد. رييس‌جمهور نيز در ابتداي شروع دولتش پرداخت يارانه در آذرماه را جزو برنامه‌هاي اقتصادي دولت سيزدهم اعلام كرده بود. با اين حال، در خصوص تامين منابع دو برابر شدن يارانه‌ها توضيحي داده نشده. هرچند به نظر مي‌رسد دولت دو برابر شدن يارانه‌ها را جايگزين ارز با نرخ 4200 تومان كرده است. در واقع به جاي اينكه به صادركنندگان دلار ۴۲۰۰ توماني دهد، از طريق منابعي كه با حذف اين دلار آزاد مي‌شود اقدام به افزايش يارانه‌ها كرده است. پيش از اين، مسعود ميركاظمي، رييس سازمان برنامه و بودجه ايران، گفت بود كه دولت براي جبران اثرات تورمي حذف ارز ۴۲۰۰ توماني، يارانه برخي از دهك‌هاي جامعه را به ۹۰ تا ۱۱۰ هزار تومان افزايش مي‌دهد و ممكن است «يارانه برخي از افراد در دهك‌هاي كم‌درآمد به بالاي ١٢٠ هزار تومان هم برسد.» قيمت‌گذاري ارز با نرخ 4200 تومان از ارديبهشت‌ماه سال 1397 صورت گرفت و هدف از اين طرح حمايت از اقشار آسيب‌پذير براي كنترل قيمت كالاهاي اساسي، نهاده‌هاي دامي، دارو و تجهيزات پزشكي اعلام شد تا با قيمتي كه با قدرت خريد طبقه متوسط و پايين تطابق دارد به دست مصرف‌كننده نهايي برسد. با اين حال، عملكرد قيمت‌گذاري كالاهاي اساسي، دارو يا نهاده‌هاي دام و طيور در سه سال گذشته نشان مي‌دهد كه اين مكانيسم اثر‌گذاري معكوسي داشته و تورم كالاهاي خوراكي حالا در بالاترين سطح 30 سال اخير ايستاده است. دولت پيش‌بيني كرده كه حذف ارز ترجيحي ۷ درصد تورم را افزايش مي‌دهد از اين رو بايد اين تورم از طريق سياست‌هاي جبراني لحاظ شود. يكي از آن روش‌ها كارت اعتباري و پرداخت يارانه است. حالا احتمال مي‌رود كه ارز با نرخ ترجيحي حذف يا «اصلاح» شود و منابع حاصل از آن به صورت نقدي يا غيرنقدي به دهك‌هاي مختلف درآمدي توزيع شود. آن‌گونه‌كه معاون اقتصادي دولت خبر داده بخشي از اين يارانه مانند گذشته به صورت نقدي پرداخت مي‌شود و بخش ديگر در قالب كالا يا بن كارت. اطلاعات جزيي از اين يارانه جديد منتشر نشده است. اما به نظر مي‌رسد كه مشمولان يارانه جديد همان افرادي هستند كه يارانه معيشتي مي‌گيرند. البته پيش از اين و به هنگام ارايه لايحه بودجه سال آينده مشخص شده بود كه دولت قصد دارد با حذف ارز ترجيحي ۴۲۰۰ توماني از بودجه سال ۱۴۰۱، معادل ريالي آن را به صورت يارانه جديد به خانوار‌ها پرداخت كند. بدين‌ترتيب متوسط پرداختي يارانه ناشي از حذف ارز ترجيحي ۴۲۰۰ توماني بين ۹۰ تا ۱۲۰ هزار تومان خواهد بود. البته ميركاظمي رييس سازمان برنامه و بودجه گفته كه اين رقم نهايي نيست و بايد ميزان پرداخت نهايي يارانه براساس وضعيت دهك‌ها در جلسات كارشناسي تعيين شود. به نظر مي‌رسد كه اشاره او به تعيين‌تكليف حذف دهك‌هاي بالاي درآمدي از ليست يارانه‌بگيران باشد. به گفته ميركاظمي قرار است تصميم‌گيري نهايي دولت به شكلي باشد كه پنج دهك پايين قدرت خريدشان بيشتر شود و دهك‌هاي بالا كه سرانه مصرف بيشتري دارند، پول بيشتري خرج كنند. برنامه‌ريزي دولت براي افزايش يارانه نقدي در حالي است كه رييس كميسيون اقتصادي مجلس پيشنهاد ديگري براي نحوه پرداخت آن به مردم دارد. پورابراهيمي معتقد است عددي كه براي ارز ترجيحي اختصاص دارد، بايد از طريق كارت اعتباري و سرانه مصرف به خود مردم برگردد.
در حال حاضر هر فرد در هريك از ۷ دهك درآمدي به شكل ثابت ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان يارانه دريافت مي‌كند. بدين‌ترتيب براي يك خانواده ۴ نفره هم ماهانه ۱۸۲ هزار تومان به حساب سرپرست واريز مي‌شود. البته علاوه بر اين، يارانه معيشتي يا همان يارانه بنزين نيز به سرپرست خانوار‌ها پرداخت مي‌شود. در يارانه دوم هم براي خانوار دو نفره، ۱۰۳ هزار تومان، براي خانوار سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، خانوار چهار نفره ۱۷۲ هزار تومان و براي خانوار پنج‌نفره و بالاتر ۲۰۵ هزار تومان واريز صورت مي‌گيرد. بدين صورت هر خانوار ۴ نفر در ماه ۳۵۴ هزار تومان يارانه دريافت مي‌كند.
جعفر قادري، عضو كميسيون برنامه و بودجه در مورد ميزان دقيق يارانه جديد در سال آينده به تسنيم گفته كه براساس يارانه نقدي جديد چهار دهك اول در سال ۱۴۰۱ به شكل ماهانه حدود ۱۲۰ هزار تومان و سه دهك بعدي هم در ماه به ۹۳ هزار تومان خواهد رسيد. در چنين شرايطي يك خانوار حاضر در دهك اول تا چهارم ماهانه ۴۸۰ تومان يارانه نقدي دريافت خواهند كرد. اين مبلغ براي همين خانوار در سه دهك بعدي به ۳۶۰ تومان مي‌رسد. مجموع دو يارانه دريافتي يك خانوار چهار نفره حاضر در دهك اول تا چهارم در سال آينده، ماهانه به ۸۳۴ هزار تومان خواهد رسيد. اين ميزان براي همين خانوار در سه دهك بعدي نيز، ۷۱۴ هزار تومان خواهد بود. در عين حال دولت، وزارت كار و سازمان هدفمندي يارانه‌ها را موظف كرده تا بخشي از يارانه‌بگيران پردرآمد را تا خردادماه سال آينده حذف كنند. دولت پيش‌بيني مي‌كند كه اين حذفي‌ها اغلب از سه دهك بالاي درآمدي باشند.