چرا انتصاب علي عسگري در هلدينگ خليج فارس مهم است؟
اتفاق عجيب در دومين پتروشيمي خاورميانه
گروه اقتصادي
شايد كمتر كسي فكر مي‌كرد كه مدير سابق صدا و سيما به بزرگ‌ترين هلدينگ كشور منتقل شده و سكان هدايت آن را در دست بگيرد. عبدالعلي علي عسگري جايگزين جعفر ربيعي و به عنوان مديرعامل شركت صنايع پتروشيمي خليج‌فارس به مجموعه معرفي شده است. اين انتصاب در حالي صورت گرفته كه عسگري سابقه اقتصادي و فعاليتي مرتبط براي رياست يك شركت پتروشيمي را در پرونده ندارد. روز گذشته و پس از انتشار خبر انتصاب عسگري در اين شركت نماد صنايع پتروشيمي خليج فارس جزو يكي از 4 نماد تاثيرگذار بر كاهش شاخص بورس بود. حضور رييس اسبق صدا و سيما در بزرگ‌ترين شركت بورسي كشور، آن هم در شرايطي كه انتظار مي‌رود در سال‌هاي آتي صادرات محصولات پتروشيمي افزايش يافته و بتواند قدري از فشار كاهش درآمدهاي نفتي را جبران كند، با انتقادهاي گسترده‌اي روبرو شده است. به خصوص آنكه اين هلدينگ اقتصادي عظيم در يك سال منتهي به 31 خرداد سال جاري درآمد عملياتي حدود 132 هزار و 850 ميليارد توماني داشته و حدود 47 هزار ميليارد تومان نيز سود عملياتي كسب كرده است. از سوي ديگر و با استناد به گفته‌هاي مديرعامل اسبق اين هلدينگ در ابتداي دي ماه، تامين 50درصد از ارز نيمايي كشور توسط اين هلدينگ صورت مي‌گرفت. با اين انتصاب عجيب، سريال انتصاب‌هاي پرانتقاد دولت ادامه پيدا كرده است. از طرفي حشمت‌الله قنبري، كارشناس تلويزيوني مسائل مذهبي و داراي مدرك تاريخ اسلام و بدون داشتن سابقه مديريتي نيز رييس هلدينگ پارسيان شده است. اين هلدينگ مجموعه‌اي از هتل‌ها و مراكز تفريحي بزرگ كشور مانند هتل استقلال، هما، اوين، آزادي و انقلاب در تهران را در اختيار دارد و مالكيتش با بنياد مستضعفان است.
با وجود اینکه خبرگزاری رسمی وزارت نفت، شانا انتصاب علی عسگری در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را تایید کرده اما روز گذشته رییس سازمان خصوصی سازی این موضوع را رد کرد و گفت :«این شرکت هنوز صورتجلسه‌ای برای بررسی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال نکرده است.» صورتجلسه‌ای که احتمالا در روزهای آینده به این سازمان ارائه خواهد شد.
هلدينگ خليج فارس چيست؟
هلدينگ پتروشيمي خليج فارس بزرگ‌ترين شركت بورسي كشور است كه پس از سابك عربستان به عنوان بزرگ‌ترين هلدينگ پتروشيمي خاروميانه شناخته مي‌شود. اين شركت حدود 15 شركت توليدي پتروشيمي و مجموعا 60 شركت زيرمجموعه دارد كه بر اساس گفته‌هاي ربيعي نيمي از ارز سامانه نيما كشور را تامين مي‌كند. البته كه زنگنه، وزير اسبق نفت در مصاحبه‌اي كه فروردين ماه سال جاري منتشر شده بود كل ارز تاميني توسط صنعت پتروشيمي را حدود 90درصد از كل ذخاير ارزي كشور عنوان كرده بود و از آنجايي كه اين شركت 40درصد از صنعت پتروشيمي را در اختيار دارد، سهمش از ارز تاميني بيشتر هم هست. فروش داخلي و صادراتي اين شركت در سال 2021 ميلادي حدود 8 و نيم ميليارد دلار بوده است. با استناد به گفته‌هاي زنگنه قرار است ارزش محصولات پتروشيمي كشور در افق 1404 به 36 ميليارد دلار برسد كه انتظار مي‌رود در افق ياد شده سهم بيشتري از درآمد دلاري را اين هلدينگ در اختيار بگيرد. اگرچه كه مديرعامل اسبق اين شركت پيش‌بيني كرده بود در سال جاري كل صادرات آن به 5 ميليارد دلار برسد. از آنجايي كه صنعت پتروشيمي مهم‌ترين اهرم مقاومت در برابر تحريم‌ها بوده و به نظر مي‌رسد همچنان نقش پررنگي در درآمدزايي ارزي داشته باشد، حضور يك فرد با سابقه غيرمرتبط علاوه بر اينكه مي‌تواند تمام پيش‌بيني‌ها را خدشه‌دار كند، شايد مقدمات تحريم شدن اين پتروشيمي را نيز فراهم كند. چرا كه علي‌عسگري در سال 97 توسط خرانه‌داري امريكا در ليست تحريم‌ها قرار گرفته بود.
ارزش بازاري 290 هزار ميليارد توماني را
چه كسي مديريت مي‌كند؟
بر اساس داده‌هاي رسمي ارزش بازاري هلدينگ خليج فارس كه با نماد فارس در بازار سرمايه شناخته مي‌شود نزديك به 290 هزار ميليارد تومان است. از سوي ديگر وضعيت پرتفوي يك‌ماهه منتهي به 30 آذر اين شركت در سامانه كدال، نشان مي‌دهد كه كل سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته حدود 25 هزار و 272 ميليارد تومان اعلام شده است. البته كه اهميت اين شركت محدود به ارزش بازاري يا سرمايه‌گذاري صورت گرفته در آن نمي‌شود بلكه با استناد به گفته‌هاي مديرعامل اسبق اين شركت طي سال‌هاي 91 تا 99 سود هلدينگ خليج فارس افزايشي 1306 درصدي داشته و از سه هزار و 200 ميليارد تومان به 45 هزار ميليارد تومان رسيده است. پيش‌بيني ربيعي اين بود كه در سال جاري سود مجموعه شركت‌هاي تابعه اين هلدينگ به 70 هزار ميليارد تومان برسد؛ در واقع افزايش 55 درصدي در سوددهي طي يك سال براي اين مجموعه در نظر گرفته شده بود. مقايسه ميان ارزش بازاري و سوددهي شركت‌هاي زيرمجموعه اين هلدينگ نشان‌دهنده اهميت اين شركت براي كشور و به خصوص براي صنعت پتروشيمي است. اهميتي كه به نظر نمي‌رسد در انتصاب مورد توجه قرار گرفته باشد. روز گذشته سهام پتروشيمي هلدينگ خليج فارس (فارس) بزرگ‌ترين هلدينگ پتروشيمي كشور پس از انتشار اخبار اين انتصاب با افت روبرو شد. روز گذشته اين شركت كه با نماد «فارس» در بورس حضور دارد به تنهايي 643 واحد شاخص كل بورس را پايين كشيد.
واكنش‌ها در فضاي مجازي چگونه بود؟
عجيب‌ترين واكنش به انتصابات اوجي در صنعت نفت را خبرگزاري ايرنا داشته؛ اين رسانه متعلق به دولت در يكي از مطالب خود نوشت: «بررسي‌ها نشان مي‌دهد انتصابات جواد اوجي در وزارت نفت همگي از بدنه اين صنعت بوده و اين در شرايطي است كه بيژن زنگنه، وزير نفت دولت روحاني ركورددار انتصابات غيرتخصصي از معاون وزير گرفته تا مشاوران ارشد خود به شمار مي‌رود.» البته كه اين خبرگزاري به همين چند جمله اكتفا نكرده و در بخش ديگري از گزارش خود نيز نوشته بود: « ....انتقاداتي كه بيش از هر چيز بر غيرتخصصي بودن اين انتصاب متمركز شده بود و نقش رابطه را بيش از ضابطه مي‌دانست. اين موضوع در شرايطي مطرح شد كه تا اينجاي كار، جواد اوجي، وزير نفت دولت سيزدهم، تمام معاونان خود را از بدنه وزارت نفت انتخاب كرده و موردي پيدا نمي‌شود كه از خارج از صنعت نفت آمده باشد.» اين در حالي است كه تاكنون دو انتصاب اوجي انتقادات زيادي را به دنبال داشته و علاوه بر علي عسگري، مرتضي شاه ميرزايي، مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي نيز جزو چهره‌هايي بوده و هست كه خبر انتصابش باعث تعجب بسياري از افراد شد. انتقادات بدنه كارشناسي نفت و پتروشيمي پس از حضور او در برنامه‌اي تلويزيوني بيشتر هم شد؛ جايي كه معاون وزير به مفاهيم ابتدايي و اوليه صنعت پتروشيمي نيز تسلط نداشت و در بخش‌هايي مجري برنامه به او يادآور شد كه افق 1404 در برنامه هفتم توسعه است و نه برنامه ششم. شاه ميرزايي پيشتر اداره كل بازرسي وزارت نفت را در اختيار داشت و پس از روي كار آمدن اوجي در اين وزارت‌خانه به معاون او تبديل شد. علي عسگري نيز انتصاب پر سر و صداي ديگري در صنعت نفت است. اين اتفاق آنقدر عجيب بوده كه مدير اسبق و همچنين مدير شبكه كودك و نوجوان نيز از آن به تندي انتقاد كرده‌اند. او كه بيشتر با رياستش بر سازمان صدا و سيما معروف شد، سابقه حضور در قرارگاه فضاي مجازي را در رزومه خود دارد و از طراحان اصلي شوراي عالي فضاي مجازي به شمار مي‌رود. علي عسگري هيچ گونه سابقه مرتبط با فعاليت‌هاي اقتصادي يا پتروشيمي نداشته و مشخص نيست بر اساس چه تخصصي قرار است سكان بزرگ‌ترين هلدينگ پتروشيمي كشور كه در حال حاضر مي‌تواند تا 50 درصد ارز سامانه نيما را تامين كند، در درست بگيرد. اتفاقي كه با اصل «شايسته سالاري» كه توسط رييس‌جمهور نيز مورد تاكيد قرار گرفته بود در تناقض است.