اقدامات تحريكآميز تركيه و يونان
محمود فاضلي
در حالي كه تركيه تا چندي پيش به دنبال سياست «عثمانيگري» به ويژه در منطقه بود در ماههاي اخير و با آغاز بحران اقتصادي، در چرخشي جديد مجددا از «مشاركت برابر» سخن ميگويد. تلاش دولت حزب عدالت و توسعه براي آشتي با امارات متحده كه پس از كودتاي 15 جولاي آن را «تامينكننده مالي كودتا» ناميده بود و تلاش اين دولت براي آشتي با عربستان كه وليعهد آن را به عنوان عامل اصلي جنايت خاشقچي اعلام كرده بود، وارد مرحله جديدي شده است. اما شواهد نشان ميدهد تنش دو كشور همسايه تركيه با يونان در تمامي سطوح نظامي و سياسي ادامه دارد. دو كشور بهرغم اينكه از جلب اعتماد و خودداري از اقدام نظامي در تعطيلات ملي و مذهبي، سخن ميگويند اما به ادعاي يونان، تركيه حتي در ايام سال نو مسيحي 37 بار حريم هوايي اين كشور را نقض كرد كه 35 بار با هواپيماي ترابري 235-CN و دو بار با جنگندههاي اف-16 بوده است. علاوه بر تجاوز پهپادها، در 6 مورد ديگر نيز جنگندههاي
اف-16 تركيه اقدام به نقض حريم هوايي يونان كرده و مجموع تجاوزها را به 39 مورد رساندند. رهبران يونان در سطوح مختلف به حملات خود عليه تركيه ادامه ميدهند. اخيرا نخستوزير يونان تاكيد كرده است اگر تركيه ميخواهد روابط دوجانبه با اتحاديه اروپا را عادي كند، بايد به اقدامات تحريكآميز خود در درياي اژه، مديترانه شرقي و عليه يونان پايان بدهد. معاون وزير دفاع يونان نيز هشدار داده «ما ميخواهيم روشن كنيم كه مردان و زنان نيروهاي مسلح يونان در هر زمان كه لازم باشد براي دفاع از مقدسات استقلال ملي و حقوق حاكميت همه يونانيها آماده هستند.» خانم باكوياني، وزير خارجه اسبق و نماينده كنوني نئودموكراسي در پارلمان نيز پيشبيني ميكند يونان در مقابل تنشي جديد در روابطش با تركيه قرار دارد. او مواضع تهاجمي مقامات تركيه عليه يونان را داراي مصرف داخلي دانسته و در چارچوب رقابت بين جانشينان اردوغان ميداند. به اعتقاد او اظهارات اخير وزير دفاع تركيه مصرف داخلي دارد تا محبوبيتش افزايش يابد. از ديدگاه او موضوع غيرنظامي شدن جزاير كه به طور مصرانه توسط تركيه مطرح ميشود موضوع جديدي نيست و جزاير مورد نظر 30 سال است كه نظامي شدهاند.خلوصي آكار، وزير دفاع ملي تركيه در هفتههاي اخير از فعالترين شخصيتهاي تركيه عليه يونان درباره استحكامات نظامي يونان، معتقد است: «در آخرين ديدار ما با وزير دفاع يونان، به ايشان گفتم اجازه دهيد وزراي گردشگري ما ديدار كنند، نه ما. من همچنين گفتم بياييد گردشگري را توسعه داده و تنشها و رزمايشها را كاهش دهيم. ما اين موضوعات را با آنها مطرح كرديم اما متاسفانه پاسخ موردنظر را دريافت نميكنيم. آنها در هر فرصت تركيه را به عنوان يك تهديد خارجي توصيف ميكنند. آنها با نشان دادن تركيه به عنوان يك تهديد، سعي ميكنند امتياز موقعيتي به دست آورند. وزير دفاع تركيه كه از منتقدين خريدهاي تسليحاتي يونان از فرانسه و امريكا است بر اين باور است وضعيت اقتصادي يونان بر همه واضح است و آنها مشكلات اقتصادي جدي دارد و مشتاق خريد سيستمهاي تسليحاتي بسيار گران بوده و بودجه دفاعي خود را افزايش ميدهند. ما با يونان در ناتو همپيمان هستيم. يونان با كشورهاي مختلف در داخل ناتو قراردادهاي ائتلاف منعقد كرده و يادداشت تفاهم امضا ميكند. بهرغم وجود ناتو چه نيازي به اين توافقات وجود دارد؟ استحكامات نظامي يونان عليه چه كسي است؟ اين سلاحها براي دفاع معمولي خيلي زياد است، اما براي مقابله با تركيه خيلي كم است. او از يونان ميخواهد با گسترش آبهاي سرزميني خود از 6 به 12 مايل دريايي در اژه، دچار محاسبات اشتباه نشود و تلاش نكنند كه واكنش تركيه را به آزمون بگذارند و صلاح است كه يونان در همان 6 مايل دريايي باقي بماند. يونان به توسعهطلبي و نقض رژيم غيرنظامي 16 جزيره از مجموع 23 جزيره درياي اژه كه در كنوانسيونهاي بينالمللي بهويژه پيمان لوزان پيشبيني شده است، ادامه ميدهد. يونان مدعي حاكميت جزايري است كه در هيچ كنوانسيون بينالمللي واگذاري آنها به اين كشور پيشبيني نشده است. اقدامات تحريكآميز از جمله نظاميكردن جزاير نزديك به تركيه كه نقض توافقنامههاي بينالمللي است، انجام ميدهد. يونانيها نبايد اشتباه محاسباتي كرده و فكر كنند كه زمان مناسبي براي توسعه آبهاي سرزميني آنهاست. آنها نبايد ما را بههيچوجه آزمايش كنند و نبايد وارد چنين ماجراجويي شوند. به گفته او ما با يونان در درياي اژه، مديترانه و قبرس مشكلاتي داريم. اين مشكلات با نگرشهاي پوپوليستي و سازشناپذير برخي سياستمداران يوناني، به دور از قوانين و واقعيتهاي بينالمللي، عميقتر ميشود. بهرغم فراخوانهاي با حسننيت ما براي گفتوگو، يونان با تحريف انواع حقايق و با پوشيدن لباس بره، تلاش ميكند تصوير كشوري مظلوم و قرباني از خود نشان دهد تا با پناه بردن به عضويت در اتحاديه اروپا، اقدامات غيرقانوني و تهاجمي خود را بپوشاند. آتن تلاش ميكند تا مسائل بين دو كشور را به مشكل تركيه -اتحاديه اروپا- امريكا يا تركيه-ناتو تبديل كند. يونان در اكثر موضوعاتي كه دو كشور با يكديگر مشكل دارند، برخلاف قوانين بينالمللي، عقل سليم، منطق و واقعيتهاي تاريخي عمل ميكند. يونان و تركيه مدتهاست كه بر سر يكسري اختلافات از جمله حقوق ارضي در درياي اژه، حقوق اكتشاف انرژي در شرق مديترانه و پناهجويان اختلاف دارند. تنشها در تابستان 2020 بر سر حقوق حفاري اكتشافي در مناطقي در مديترانه كه يونان و قبرس مدعي منطقه اقتصادي انحصاري خود هستند، افزايش يافت. يونان ميگويد حق خود را براي گسترش آبهاي سرزميني خود از 6 به 12 مايل دريايي فعلي در اطراف جزاير درياي اژه حفظ ميكند.