كره‌شمالي دو روز پس از تحريم‌هاي جديد ايالات متحده
دو موشك بالستيك و فراصوت جديد آزمايش كرد
توسعه موشكي در دوران توقف ديپلماسي
محمدحسين لطف‌الهي
شروع سال جديد ميلادي براي كره‌شمالي شباهت بسيار زيادي به سال گذشته داشت. پيونگ‌يانگ مجموعه‌اي از آزمايش‌هاي موشكي را در دستور كار قرار داد تا به ايالات متحده نشان دهد گسترش و توسعه زرادخانه موشكي يك اولويت جدي براي كره‌شمالي است و اين كشور حالا به موشك‌هايي مجهز شده كه شناسايي و دفاع در برابر آنها براي سيستم‌‌هاي دفاع هوايي بسيار سخت‌تر است.
افزايش تمركز پيونگ‌يانگ به توسعه زرادخانه موشكي و آزمايش سلاح‌هاي متنوع و جديد از سوي نيروهاي نظامي تحت فرمان كيم جونگ اون نشان مي‌دهد، كره‌شمالي چطور پس از ناكام ماندن مسير گفت‌وگو و ديپلماسي با ايالات متحده در دوره رياست‌جمهوري ترامپ، تصميم گرفت توجه خود را به افزايش توان دفاعي خود معطوف كند و از پذيرش پيشنهادهاي ديپلماتيك واشنگتن و سئول سر باز زند تا در موقعيتي بهتر و با دستي قوي‌تر به ميز مذاكره بازگردد. به‌رغم اينكه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد، كره‌شمالي را از آزمايش موشكهاي بالستيك و تسليحات هسته‌اي منع كرده، از ماه سپتامبر پيونگ‌يانگ بارها از آزمايش سلاح‌هاي مدرن به ويژه موشكهاي بالستيك فراصوت خبر داده است.
روز چهارشنبه، ساعاتي پس از اعمال تحريم‌هاي جديد از سوي واشنگتن عليه هشت شهروند كره‌شمالي كه به گفته مقام‌هاي كاخ سفيد در توسعه برنامه موشكي اين كشور نقش داشتند، پيونگ‌يانگ اعلام كرد ايالات متحده در پي «تشديد عمدي تنش‌ها» است و هشدار داد كه اين اقدام مي‌تواند «واكنش قوي‌تري» را در پي داشته باشد. براساس گزارش خبرگزاري دولتي كره‌شمالي، اين كشور روز جمعه و در واكنش به اقدام امريكايي‌ها دو موشك بالستيك كوتاه‌برد و قطارپايه را به سوي درياي ژاپن شليك كرد. به گفته مقام‌هاي جمهوري دموكراتيك خلق كره، ارزيابي و بررسي كارآمدي اين نوع از موشك‌ها اصلي‌ترين هدف اين آزمايش بوده است. به گزارش «اعتماد»، اين اولين‌بار نبود كه كره‌شمالي اقدام به آزمايش موشكهاي بالستيك قطارپايه مي‌كند و پيش‌تر نيز در اوايل ماه سپتامبر مقام‌هاي پيونگ‌يانگ از انجام آزمايشي مشابه خبر داده بودند.
شبكه خبري سي‌ان‌ان به نقل از كارشناسان نظامي كره‌جنوبي، برد احتمالي موشك‌هايي را كه روز جمعه از سوي كره‌شمالي آزمايش شده در حدود 430 كيلومتر تخمين زده است.ليف–اريك ايزلي، استاد روابط بين‌الملل در دانشگاه ايوا در سئول، درخصوص آزمايش موشكي اخير كره‌شمالي مي‌گويد: «اين اقدام كاملا برنامه‌ريزي شده و در پاسخ به تحريم‌هاي امريكا بود. آنها مي‌خواستند بگويند كه اقداماتي نظير تحريم مقام‌هاي كشورشان را ناديده نمي‌گيرند و به فشار با فشار متقابل پاسخ مي‌دهند.» به گفته اين استاد دانشگاه، كره‌شمالي با هوشمندي موشك‌هايي را كه بالاخره مي‌خواهد آزمايش كند، همزمان با اقدامات تهاجمي دولت امريكا آزمايش مي‌كند و تلاش مي‌كند از آنها ابزاري براي پاسخ به فشارها و امتيازگيري بيشتر بسازد.»بيش از يك سال از زماني كه كره‌شمالي يك موشك قاره‌پيماي بالستيك با قابليت هدف قرار دادن اهدافي در خاك ايالات متحده را آزمايش كرد، مي‌گذرد. از آن زمان، آنها ترجيح دادند استراتژي خود را تغيير دهند و با تمركز روي ساخت و توسعه مجموعه‌اي از موشكهاي بالستيك كوتاه‌برد و ميان‌برد كه مي‌توانند متحدان ايالات متحده در منطقه و نيروهاي امريكايي مستقر در شرق آسيا را هدف قرار دهند، بدون تهديد مستقيم امريكا در مسير توسعه برنامه موشكي خود گام بردارند و همزمان از درگير شدن در مذاكرات با ايالات متحده خودداري كنند.پائول چوي، افسر نظامي سابق ارتش كره‌جنوبي و كارشناس فعلي انديشكده استارت ويز در سئول معتقد است هدف كره‌اي‌ها اين است كه بگويند «ما هنوز در بازي هستيم و هنوز به افزايش توانايي‌هاي‌مان ادامه مي‌دهيم.» او مي‌افزايد: «آنها مي‌خواهند نشان دهند هرچند به صورت علني توسعه موشكهاي قاره‌پيما ديگر اولويت‌شان نيست اما توانايي‌هايي كره‌شمالي در حوزه موشكي به صورت روزافزون در حال افزايش است.» آنتوني بلينكن، وزير خارجه ايالات متحده روز جمعه در گفت‌وگو با وزير خارجه كره‌جنوبي ضمن تاكيد بر همكاري و اتحاد دوطرف، پرتاب‌هاي موشكي بالستيك كره‌شمالي را محكوم كرد. ند پرايس، سخنگوي وزارت خارجه نيز شامگاه جمعه ۲۴ دي با صدور بيانيه‌اي گفت: «وزير خارجه امريكا پرتاب‌هاي موشكي بالستيك اخير كره‌شمالي را كه نقض چندين قطعنامه شوراي امنيت است محكوم كرده و بر اهميت ادامه همكاري سه‌جانبه ميان كره‌جنوبي، ايالات متحده و ژاپن تاكيد كرد.» وزير خارجه ايالات متحده همچنين در اين گفت‌وگو اعلام كرد تعهد امريكا به امنيت كره‌جنوبي، «آهنين» است. سخنگوي پنتاگون پيش‌تر و با توجه به گزارش‌ها در مورد آزمايش موشك بالستيك كره‌شمالي گفته بود: «كره‌شمالي موشك بالستيك شليك كرده و براي بهترين گام رو به جلو مشغول مذاكره با متحدان و شركا هستيم.»
با وجود تغيير اولويت‌هاي امنيتي دولت جو بايدن و تلاش دموكرات‌ها براي پايان دادن به منازعات طولاني ميان ايالات متحده امريكا با تهديدهايي مانند كره‌شمالي و ايران به منظور تمركز بر چين، پيونگ‌يانگ از آغاز مذاكرات بر سر برنامه‌هاي هسته‌اي و موشكي خود با واشنگتن سر باز مي‌زند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري پيشين ايالات متحده با وجود برگزاري ۳ دور مذاكره مستقيم با كيم جونگ اون، نتوانست كوچك‌ترين پيشرفتي در مهار برنامه نظامي و هسته‌اي كره‌شمالي به دست آورد.
جاه‌طلبي موشكي كيم
اغلب كارشناساني كه موضوعات مربوط به كره‌شمالي را دنبال مي‌كنند، متفق‌القول هستند كه آزمايش‌هاي موشكي اخير اين كشور تنها پاسخي به فشارها و تحريم‌هاي ايالات متحده محسوب نمي‌شود و اهداف بلندپروازانه‌تري در پشت پرده اين آزمايش‌ها قرار دارد. توجه غيرمعمول كيم جونگ اون به آزمايش‌هاي موشكي كه در سال‌هاي اخير كمرنگ شده بود نشان مي‌دهد مساله اصلي صرفا يك پاسخ به فشارهاي دشمني خارجي نيست. روز سه‌شنبه هفته گذشته، كيم جونگ اون براي اولين‌بار در اتاق فرمان آزمايش موشكي كه تصاوير آن از تلويزيون دولتي پخش مي‌شد حضور يافت. اين در حالي بود كه از آخرين حضور او در موقعيتي مشابه بيش از دو سال مي‌‌گذشت و مي‌تواند نشانه‌اي از ميزان اهميت او براي موشكهاي جديد باشد.
در ژانويه 2021، كيم جونگ اون رهبر كره‌شمالي از يك برنامه پنج ساله براي گسترش زرادخانه هسته‌اي خود، از جمله تقويت قابليت‌هايي نظير حمله «پيشگيرانه» و حمله «تلافي‌جويانه» رونمايي كرد كه هدف نهايي آن فراهم كردن امكان «اصابت دقيق» موشكهاي بالستيك به اهدافي در فاصله 15000 كيلومتري (9320 مايلي) (از جمله واشنگتن) بود. دستيابي به اين هدف ملزوماتي دارد كه از جمله آنها مي‌توان به ساخت موشكهاي بالستيك فرا صوت، توسعه فناوري‌هاي مربوط به سوخت جامد و همچنين تنوع بخشي به محل پرتاب موشكهاي بالستيك (دريا، خشكي و قطار) اشاره كرد. واشنگتن پست نوشته است كه به نظر مي‌رسد كره‌شمالي در مسير رسيدن به اين هدف قرار داشته باشد: «از ژانويه 2021، پيونگ‌يانگ از 7 مدل مختلف از موشكهاي بالستيك رونمايي كرده كه كوتاه‌برد يا ميان‌برد بودند اما براي ساخت موتور اين موشك‌ها دقيقا از همان فناوري به‌خصوصي بهره برده كه براي ساخت موتور موشكهاي قاره‌پيما از آنها استفاده مي‌شود. به همين دليل تجربه و دانش به دست آمده براي آنها بسيار با ارزش است و به كره‌شمالي اجازه مي‌دهد توانايي‌هاي خود در اين حوزه و در راستاي رسيدن به اهدافش را به صورت چشمگيري ارتقا دهد.»
سئول: تحريم‌هاي واشنگتن نبايد مانع كمك‌هاي بشردوستانه به كره شمالي شود
پس از آنكه امريكا تحريم‌هاي جديدي عليه كره شمالي به دليل پرتاب‌هاي موشكي اخير اين كشور وضع كرد، وزارت اتحاد كره‌جنوبي متعهد شد كه تلاش‌ها براي كمك بشردوستانه به اين همسايه شمالي خود را ادامه دهد. به گزارش خبرگزاري يونهاپ، جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا در هفته گذشته تحريم‌هاي جديدي را عليه كره‌شمالي وضع كرد. چا دوك-چول، معاون سخنگوي وزارت اتحاد كره‌جنوبي در اين‌باره گفت: همكاري‌هاي انساني بين‌كره‌اي از سوي سئول «فارغ از وضعيت سياسي يا نظامي موجود» بايد ادامه داشته باشد. اين مقام كره‌جنوبي در كنفرانس خبري معمول خود گفت: اين يك فهم مشترك در جامعه بين‌المللي از جمله امريكا و سازمان ملل است كه تحريم‌ها نبايد روند كمك‌هاي انساني به شهروندان كره‌شمالي را مختل كند. او گفت: دولت كره‌جنوبي به تلاش براي يافتن راه منطقي و امكان‌پذير براي اعمال تحريم‌هاي جديد امريكا بدون تاثيرگذاري بر كمك‌هاي بشردوستانه ادامه خواهد داد. تحريم‌هاي جديد واشنگتن عليه پيونگ‌يانگ اندكي پس از آن وضع شد كه اين كشور دو بار آنچه آن را نوع جديدي از موشكهاي مافوق صوت مي‌داند، در كمتر از يك هفته آزمايش كرد. كره‌شمالي در واكنش به اين تحريم‌هاي جديد هشدار داد كه اگر واشنگتن به رويكرد «مقابله‌اي» خود عليه پيونگ‌يانگ ادامه دهد، اين كشور مجبور به «واكنش شديدتر و قطعي‌تري» خواهد شد.