نگاهي به كارنامه جو بايدن، يك‌سال پس از آغاز به كار او در كاخ سفيد
تقلا براي بازسازي امريكاي پساترامپ
محمدحسين لطف‌الهي
جو بايدن به عنوان يك كانديداي رياست‌جمهوري، خود را فردي با تجربه معرفي مي‌كرد كه آمادگي مواجهه همزمان با چهار بحران كه گريبان ايالات متحده را گرفته بود، دارد؛ او صراحتا وعده داده بود مي‌تواند با شيوع بيشتر بيماري كوويد 19 مقابله كند، قادر است اقتصاد آسيب‌ديده امريكا را به مسير درست بازگرداند، با تغييرات اقليمي مقابله خواهد كرد و در عرصه سياست خارجي به جهان اعلام مي‌دارد «ايالات متحده بازگشته است.» با اين وجود در پايان اولين سال رياست‌جمهوري، كارنامه او در اين عرصه‌ها نشان مي‌دهد كه دموكرات‌ها هم در انتخابات مياندوره‌اي كنگره در سال 2022 و هم در انتخابات رياست‌جمهوري سال 2024 كار سختي براي قانع كردن راي‌دهندگان خواهند داشت. جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده 21 ژانويه 2021 كار خود را آغاز كرد. او معتقد است طي اين يك‌سال «پيشرفت‌هاي چشمگيري» اتفاق افتاده اما كارشناسان بر اين باورند مشكلات پيش‌بيني نشده نظير ايستادگي برخي دموكرات‌ها در برابر طرح‌هاي دولت، موانعي كه جمهوري‌خواهان بر سر راه كاخ سفيد قرار دادند و تحولات بين‌المللي باعث شد تا جو بايدن نتواند در مسير محقق ساختن وعده‌هاي خود كاملا موفق باشد.
از شكست دادن كرونا تا همزيستي با ويروس
دقيقا يك‌سال پس از زماني كه بايدن در سخنراني مراسم تحليف اعلام كرد «ما مي‌توانيم از اين ويروس مرگبار عبور كنيم» و «بيماري كوويد 19 را شكست دهيم»، ايالات متحده پنجمين موج شيوع اين بيماري و تبعات ناشي از آن را تجربه مي‌كند. براساس گزارشي كه روزنامه واشنگتن‌پست منتشر كرده، بيشتر ظرفيت بيمارستان‌ها اكنون به بيماران كرونايي اختصاص داده شده، داروهاي لازم براي درمان بيماران كوويد19 به آساني در دسترس نيست و فرآيند تست گرفتن از افراد مشكوك به خوبي پيش نمي‌رود. يانت وودكاك، از مسوولان بهداشتي ارشد ايالات متحده معتقد است: «شرايط به سمت و سويي پيش مي‌رود كه بيشتر مردم ايالات متحده به كرونا مبتلا خواهند شد.» به نوشته واشنگتن‌پست، سويه‌هاي جديد ويروس كرونا، عدم اطمينان‌بخشي از جامعه به واكسن‌ها به دليل اطلاعات غلط و عدم رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي در بسياري از مناطق باعث شده تا دولت امريكا مجبور به تغيير سياست خود شود و اكنون سياست كاخ سفيد نه «شكست دادن ويروس كرونا» كه «همزيستي با اين ويروس» است.
در اين زمينه، همه تقصيرها به بايدن باز نمي‌گردد. دولت امكان اعمال محدوديت‌هاي گسترده را به دليل مخالفت دادگاه عالي كه دراختيار محافظه‌كاران است، ندارد و عدم امكان اعمال محدوديت‌ها در كنار مخالفت بخشي از شهروندان با تزريق واكسن و رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي باعث شده تا كاخ سفيد شانس زيادي براي تغيير شرايط نداشته باشد.
راهكار خطرناك اما موفق براي عبور از
بحران اقتصادي
كاخ سفيد طي يك‌سال گذشته عملكرد موفق‌تري در حوزه اقتصاد، در مقايسه با ديگر حوزه‌ها داشته است؛ دولت بايدن موفق شد با ايجاد 6 ميليون شغل در طول 2021 نرخ بيكاري را تا حد قابل توجهي كاهش دهد و رشد اقتصادي را به نقطه مناسبي برساند، اما جو بايدن و تيم اقتصادي او در مسير احياي اقتصاد ايالات متحده با چالشي مواجه هستند كه عدم توجه به آن مي‌تواند تمام رشته‌هاي كاخ سفيد را پنبه كند: «تورم».
بايدن مايل نبود براي احياي اقتصاد ايالات متحده روش موثر اما كند باراك اوباما براي عبور از بحران اقتصادي سال 2008 را در پيش بگيرد كه باعث شد جمهوري‌خواهان با انتقاد از سرعت كم پيشرفت‌ها در زمينه اقتصاد، توانستند كرسي‌هاي زيادي از كنگره را دراختيار بگيرند. او و مشاورانش تصميم گرفتند با تزريق منابع مالي گسترده به اقتصاد و به تصويب رساندن طرح احياي اقتصادي 1.9 تريليون دلاري در كنگره، احياي اقتصادي را تا حد زيادي سرعت بخشند و مي‌دانستند كه اين احياي سريع تبعاتي نظير تورم را نيز در پي خواهد داشت.
به گفته كارشناسان طرح بايدن موثر بود، اما تورم ناشي از آن باعث شد تا موجي از افزايش قيمت‌ها در امريكا ايجاد شود و در نتيجه نارضايتي‌هايي در ميان افكار عمومي ايالات متحده كه چندان به مساله تورم عادت نداشتند، ايجاد شود.
آمارها نشان مي‌دهد رشد توليد ناخالص داخلي در سال 2021 بسيار بيشتر از انتظارها بوده و بيش از 6درصد رشد كرده است. نرخ بيكاري نيز به 3.9درصد كاهش يافته كه دستاوردي قابل توجه براي دولت ايالات متحده به حساب مي‌آيد. با اين حال نرخ تورم سالانه 7درصدي كه طي چهار دهه گذشته در امريكا بي‌سابقه بوده يك تهديد جدي براي آينده اقتصادي دولت بايدن است.
رييس‌جمهوري با بيشترين دغدغه‌هاي
محيط زيستي
زماني كه پيروزي جو بايدن در انتخابات رياست‌جمهوري سال 2020 قطعي شد، او خيلي زود جان كري، سناتور و وزير خارجه پيشين ايالات متحده را كه تجربه موفقي در مذاكرات منجر به توافق پاريس داشت به عنوان نماينده ويژه رييس‌جمهور در امور مربوط به تغييرات آب و هوايي منصوب كرد و در اولين هفته آغاز به كار خود در ژانويه 2021، با امضاي چندين و چند دستور اجرايي در اين زمينه، نشان داد اهميت زيادي براي موضوع محيط‌زيست قائل است و تغييرات اقليمي را يك تهديد بزرگ براي آينده جهان مي‌داند. در حال حاضر، پس از يك‌سال ترديدي وجود ندارد كه او بيش از هر رييس‌جمهور ديگري در امريكا به مساله محيط‌زيست اهميت مي‌دهد، اما آيا اين اهميت دادن براي رسيدن به اهداف مدنظر و ضروري در اين حوزه كافي است؟
جمال رعد، مدير اجرايي گروه محيط زيستي
Evergreen Actionدر اين باره مي‌گويد: «اگر از من بپرسيد كارنامه بايدن در زمينه محيط زيست را توصيف كنم فقط مي‌توانم كلمه ناقص را به كار ببرم.» به گفته او، «دولت تعهد ويژه‌اي به مساله تغييرات اقليمي دارد و پيشرفت‌هاي خوبي تا امروز به نسبت گذشته صورت گرفته، اما واقعيت اين است كه سرعت اين پيشرفت‌ها به هيچ‌وجه كافي نيست و ما بايد سريع‌تر به سوي جلو حركت كنيم.»
ناموفق در تغيير مسير سياست خارجي
31 آگوست سال 2021، دقيقا دو هفته پس از سقوط دولت قانوني افغانستان، جو بايدن در يك سخنراني با انتقاد از كساني كه به خروج ايالات متحده از افغانستان معترض بودند به دفاع از سياست‌هاي دولت خود پرداخت. او در اين سخنراني اعلام كرد كه رييس‌جمهور ايالات متحده بايد از اين كشور و منافع آن در برابر تهديدهاي سال 2021 و آينده دفاع كند، نه تهديدهاي سال 2001. با اين وجود هرچند از نظر بسياري از كارشناسان خروج از افغانستان با منافع بلندمدت امريكا سازگار بود، اما مديريت نادرست اين فرآيند باعث شد بايدن در اولين سال رياست‌جمهوري خود در قامت يك رييس‌جمهور شكست خورده در سياست خارجي به نظر برسد.
او به عنوان معاون اول باراك اوباما و كسي كه نزديك به 3 دهه سناتور بوده تجربه بسيار زيادي در حوزه سياست خارجي داشت و متخصص‌ترين رييس‌جمهور مدرن ايالات متحده در اين زمينه به حساب مي‌آمد اما نگاهي به مجموعه پرونده‌هايي كه دولت بايدن با آنها دست و پنجه نرم مي‌كند، نشان داد تيم جوان سياست خارجي او نتوانسته انتظارها را برآورده كند. واشنگتن نتوانسته در عمل به اروپايي‌ها نشان دهد عصر ترامپ به پايان رسيده و يك‌جانبه‌گرايي امريكا تمام شده، آنها در موضوع روسيه نتوانسته‌اند پيشرفت چنداني در گفت‌وگوهاي ثبات استراتژيك را تجربه كنند و همزمان با تشديد تنش‌ها در موضوع اوكراين، احتمال درگير شدن ايالات متحده در يك بحران بسيار بزرگ‌تر از بحران 2014 اوكراين وجود دارد. در پرونده چين، پكن بدون توجه به خواسته‌هاي دولت ايالات متحده به توسعه صنايع هسته‌اي و نظامي خود ادامه مي‌دهد و با افزايش فشارها بر تايوان به دنبال بازگرداندن اين جزيره به خاك اصلي چين است. در پرونده ايران نيز در حالي كه انتظار مي‌رفت دولت بايدن بلافاصله به متن اصلي برجام كه آماده بود بازگردند، وقت‌كشي سه ماهه كاخ سفيد سبب شد امكان بازگشت سريع به توافق از بين برود و اكنون مذاكرات احياي برجام در وين به نحوي پيش مي‌رود كه همه طرف‌ها از سرعت كم پيشرفت‌ها گلايه دارند و طرف غربي از شكست مذاكرات در صورت عدم حصول توافق طي چند هفته سخن مي‌گويد. همزمان شهروندان امريكا خواستار عملكردي مقتدرانه از دولت‌شان در عرصه سياست خارجي هستند. فارن پاليسي مي‌نويسد: «هرچند بسياري از پرونده‌هاي اصلي سياست خارجي امريكا را نبايد به پاي دولت بايدن نوشت و آنها بازمانده از دولت‌هاي قبل و به ويژه رفتارهاي اشتباه دولت ترامپ هستند، اما دولت بايدن در تمام اين پرونده‌ها موضع دفاعي دارد و بايد بتواند از اين وضعيت خارج شود و ابتكار عمل را به دست بگيرد.»
سقوط آزاد در نظرسنجي‌ها
جديدترين نظرسنجي «رويترز/ايپسوس» نشان داد با سرآمدن صبر امريكايي‌ها از همه‌گيري كرونا و تبعات اقتصادي ناشي از آن، ميزان رضايت عمومي از عملكرد جو بايدن رييس‌جمهور ايالات متحده اين هفته به پايين‌ترين سطح از زمان ورود او به كاخ سفيد سقوط كرد. اين نظرسنجي ملي كه از ۱۹ تا ۲۰ ژانويه (30-29 دي) انجام شد، نشان داد كه ۴۳درصد از بزرگسالان امريكايي عملكرد بايدن در مقام رياست‌جمهوري را تاييد كردند، در حالي كه ۵۲درصد مخالف بودند و بقيه مطمئن نبودند. نظرسنجي هفته قبل از ۴۵درصد تاييد و ۵۰درصد مخالفت با عملكرد بايدن حكايت داشت. ميزان رضايت از عملكرد بايدن در حالي كه در ماه‌هاي اول رياست‌جمهوري وي بالاي ۵۰درصد قرار داشت، در اواسط ماه آگوست با افزايش مرگ و مير ناشي از همه‌گيري كرونا در سراسر امريكا و سقوط دولت تحت حمايت واشنگتن در افغانستان، رو به كاهش گذاشت.