درباره نايب‌قهرماني مصر همراه با مرد پرتغالي
كي‌روش، جوجه‌اردك زشت يا نماد تكثر در فوتبال؟
علي ولي‌اللهي
مصر بعد از كسب چهار تساوي پياپي در ۹۰ دقيقه، كشاندن سه بازي به ضربات پنالتي با نتيجه صفر- صفر، زدن تنها ۴ گل در هفت مسابقه و البته خوردن فقط دو گل به نايب‌قهرماني جام ملت‌هاي آفريقا رسيد؛ آن‌هم با سرمربي‌گري كارلوس كي‌روش كه هشت سال هدايت تيم ملي فوتبال كشورمان را برعهده داشت. كي‌روش با همان سبك معروف خود اگر كمي در ضربات پنالتي بازي فينال مقابل سنگال شانس مي‌آورد مي‌توانست حالا افتخار ايستادن بر قله فوتبال آفريقا را در كارنامه داشته باشد.
كي‌روش هنوز در فوتبال ايران محل ارجاع و بحث است. همين حالا بين طرفداران او، طرفداران سرمربي فعلي تيم ملي و هواداران برانكو بحث هست. بحث بزرگ‌تر از اينها جدال بين فوتبال دفاعي و فوتبال تهاجمي است. جمله كليدي «بازي بسته و دفاعي روح فوتبال را مي‌كشد» در ايام جام ملت‌هاي آفريقا شنيده مي‌شد و با هر صعود مصر بسامد بيشتري پيدا مي‌كرد. بعضي‌ها نيز اين نوع فوتبال را به «جوجه اردك زشت» تعبير مي‌كنند.
يونان ۲۰۰۴ با اتوره هاگل آلماني كه توانست پرتغال ميزبان را در يورو شكست دهد و بزرگ‌ترين شگفتي فوتبالي دهه اول قرن ۲۱ را رقم بزند با تعابيري از اين دست به خاطر سپرده شد. ۱۲ سال بعد در يورو ۲۰۱۶ پرتغال با هدايت فرناندو سانتوش نه با سبكي دفاعي كه بيشتر با سبكي نه چندان دلچسب فاتح يورو شد. آن تيم با سه تساوي به عنوان يكي از بهترين تيم‌هاي سوم گروه به دور حذفي رسيد و به جز بازي مقابل ولز در نيمه‌نهايي هيچ مسابقه‌اي را در ۹۰ دقيقه برنده نشد. پرتغالي‌ها در فينال هم با ارايه يك بازي بسته فرانسه ميزبان و سرحال را در ۹۰ دقيقه متوقف كردند و در وقت اضافه با يك شوت از راه دور نسخه خروس‌ها را پيچيدند. سانتوش بعد از مسابقات به صراحت از عملكرد تيمش تعريف كرد و گفت ما جوجه اردك زشت نيستيم.
همزماني برجسته شدن دوباره اين تقابل در فوتبال با بازي اتلتيكو مادريد و بارسلونا و اظهارات ديه‌گو سيمئونه سرمربي سرخپوست‌ها در روز فينال جام ملت‌هاي آفريقا هم از نكات جالب توجه است. سيمئونه يكي از تئوريسين‌هاي بازي تدافعي (در معناي عام) قبل از رقابت تيمش با بارسا با يادآوري صحبت‌هاي ژاوي در سال ۲۰۱۶ كه گفته بود سبك اتلتيكو در سطح سبك تيم‌هاي بزرگ نيست، گفت: «وقتي يك نفر در كل زندگي‌اش فقط در يك شرايط خاص زندگي كرده، شرايط ديگر را درك نمي‌كند. وقتي كه يك نفر اين شانس را داشته باشد تا گشت و گذار كند و شرايط مختلفي را در زندگي خود تجربه كند، درك مي‌كند كه همه‌چيز فقط به يك روش ختم نمي‌شود. نظر او قابل احترام است چرا كه اين توانايي را داشته كه دوره بسيار خوبي را در بارسلونا تجربه كند و در كنار بازيكنان بسيار بزرگي باشد و موفقيت‌هاي زيادي كسب كند. حالا بايد به عنوان مربي خودش را ثابت كند كه مي‌تواند خيلي خوب باشد. سبك بازي بارسلونا با ژاوي را دوست دارم. او فلسفه كل عمرش را در تيم پياده كرده است.»
بارسلونا اين بازي را ۴ بر ۲ برد تا ژاوي خودش را ثابت كرده باشد. اما اظهارنظر سيمئونه حاوي نكته مهمي است كه مي‌تواند به بحث‌هاي مربوط به تقابل دو سبك بازي پايان دهد. اينكه همه‌چيز به يك روش ختم نمي‌شود. فوتبال ورزشي است بسيار پيچيده و متكثر كه استراتژي‌هاي متفاوتي را مي‌طلبد. در اين بين كي‌روش يك سبك را مي‌پسندد و گوارديولا يك سبك ديگر را. مورينيو يك جور به فوتبال نگاه مي‌كند و آنچلوتي به شكلي ديگر. اتفاقا اگر روحي براي فوتبال قائل باشيم همين تكثر ديدگاه‌ها و روش‌هاست.
ممكن است خيلي‌ها به كي‌روش انتقاد كنند كه با وجود داشتن بازيكناني نظير صلاح چرا بايد ۱۲۰ دقيقه دفاع كند و چشم به ضد حملات بدوزد. اين انتقادات به مرد پرتغالي زمان حضور در فوتبال ايران هم وارد مي‌شد. اصلا خيلي‌ها دوست دارند حتي اگر تيم‌شان هيچ شانسي براي بردن بازي با ارايه نمايش هجومي نداشته باشد باز هم ۹۰ دقيقه حمله كند. اينها سلايق مختلف است و هركدام قابل احترام. آنچه محل اختلاف مي‌شود ارزش‌گذاري نگرش‌هاست. كي‌روش مي‌توانست با همان سبك جوجه اردك زشت مصر را فاتح جام ملت‌هاي آفريقا كند و در آن صورت هيچ‌كس در مصر نمي‌گفت اين قهرماني ارزش ندارد. كامرون با سبك بازي تهاجمي جام قهرماني را در خانه از دست داد و سوم شد و احتمالا خيلي از كامروني‌ها آرزو مي‌كنند كاش تدافعي بازي مي‌كردند اما جام در خانه مي‌ماند.