در وين چه مي‌گذرد؟
تاكيد تهران بر وجود فاصله تا
«توافق خوب»
گروه ديپلماسي
11 ماه ماراتن مذاكره در وين براي احياي برجام به ايستگاه آخر نزديك شده است. مقام‌هاي كشورهاي عضو برجام و ايالات متحده استثنا بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه مذاكرات به مرحله آخر و البته سخت خود رسيده است. خبرنگاران حاضر در وين از پرهيز روساي هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران، ايالات متحده و 1+4 از گفت‌وگو با خبرنگاران سخن مي‌گويند اما همزمان خبرهايي كه به نقل از منابع آگاه دو سوي مذاكره منتشر مي‌شود از آخرين تلاش‌ها براي امتياز‌گيري يا مسلط‌سازي روايت خود از آنچه پشت درهاي بسته هتل كوبورگ مي‌گذرد، خبر مي‌دهد. حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه ايران كه از تهران بر روند مذاكرات براي احياي برجام در وين نظارت دارد در سه روز اخير چه در ديدار با همتاي خود از ايرلند و چه در تماس‌هاي تلفني با مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و همچنين وزراي خارجه روسيه و انگليس بر ضرورت عينيت يافتن مطالبه‌هاي ايران در مسير بازگشت به اجراي برجام تاكيد كرده و نسبت به استفاده سه كشور اروپايي به علاوه ايالات متحده از بازي با متن و زمان هشدار داده است. در حالي كه تا پيش از اين پايان فوريه به عنوان ضرب‌الاجلي براي رسيدن به توافق از سوي كشورهاي غربي اعلام شده و مقام‌هاي روسيه و چين نيز نسبت به رسيدن به اين بازه زماني در وين با توجه به ميزان پيشرفت مذاكرات ابراز اميدواري كرده بودند اكنون برخي منابع غربي احتمال رسيدن به توافق در روزهاي ابتدايي ماه مارس را محتمل‌تر مي‌دانند. همزمان خبرهاي جسته و گريخته از وين حاكي از آن است كه ايران پاسخ خود به بسته پيشنهادي سه كشور اروپايي حاضر در برجام (بريتانيا، فرانسه و آلمان) به علاوه ايالات متحده را ارايه كرده است. رييس هيات مذاكره‌كننده چين هفته گذشته همزمان با از سرگيري مذاكرات در وين بسته پيشنهادي غرب را گامي رو به جلو خوانده و از تهران نيز خواسته بود كه پاسخ مكتوب و مفصل خود را به اين بسته ارايه كند. اين مقام چيني ابتداي هفته جاري در پاسخ به يكي از خبرنگاران در وين تاييد كرد كه تهران اين پاسخ را ارايه كرده است. همزمان مذاكرات ايران در سطوح معاون وزير خارجه ايران و كارشناسي به صورت دو و چندجانبه با هيات‌هاي مذاكره‌كننده 1+4 ادامه دارد و هنوز خبري از مذاكره مستقيم ايران و ايالات متحده در وين نيست. پيش از اين، وزير خارجه ايران اعلام كرده بود كه اگر در برهه‌اي از مذاكرات ديدار با هيات امريكايي به نفع توافقي خوب و با ضمانت بالا باشد، ايران از اين ديدار سرباز نخواهد زد.
سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه ايران در نشست خبري روز دوشنبه خود با اهالي رسانه درباره آخرين وضعيت مذاكرات احياي برجام گفت: «بن‌بستي در وين نيست. مذاكرات همچون سابق برگزار مي‌شود و رفت و برگشت‌ها بين هيات‌ها در حال انجام است. گفت‌وگوها وقتي به روزهايي مي‌رسد كه بايد درباره مسائل جدي صحبت شود سخت مي‌شود و قطعا با يكسري كندهايي روبه‌رو است و نكاتي كه همه طرف‌ها بايد درباره آن تصميم‌گيري كنند. هر قدر اراده امريكا و سه كشور اروپايي بالا برود، فاصله تا رسيدن به توافق كمتر مي‌شود.»
توصيف سخنگوي وزارت خارجه ايران به اضافه موضع وزير خارجه در نشست خبري با همتاي ايرلندي نشان داد كه از منظر تهران مذاكرات در وين هنوز در حوزه ستانده‌ها مطلوب تهران نيست و به اصطلاح آنچه امروز در وين روي ميز مقابل ايران قرار گرفته با «توافق خوب» فاصله دارد.
اميرعبداللهيان در پاسخ به خبرگزاري فارس در اين باره گفت: «بازي متن و بازي زمان توسط طرف‌هاي غربي و امريكا بايد كنار گذاشته شود. براي ما آنچه مهم است، اين است كه در روي زمين چه اتفاق واقعي براي لغو تحريم‌ها و بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات‌شان رخ خواهد داد. ما براي رسيدن به توافق خوب آماده‌ايم و از رفتار مبتني بر ايجاد شوك طرف غربي در مذاكرات استقبال نمي‌كنيم. هدف ما رفع كامل تحريم‌هايي است كه در توافق برجام مورد استناد قرار گرفته و جامعه جهاني در سال ۲۰۱۵ از آن حمايت كرده است. براي ايران اگر امروز در وين توافق حاصل شود بهتر از اين است كه فردا اين اتفاق بيفتد.»
در حالي كه نگاه‌ها به وين براي به نتيجه رسيدن مذاكرات دوخته شده در واشنگتن و تل‌آويو تحركات ضدايراني ادامه دارد. در حالي كه همصدايي جمهوري‌خواهان با برخي چهره‌هاي دموكرات عليه احياي برجام ادامه دارد و به عاملي در ترديد از آينده ايمن اين توافق پس از دولت جو بايدن تبديل شده، ديدارها ميان مخالفان برجام در كنگره با مقام‌هاي اسراييلي ادامه دارد. ليندسي گراهام، سناتور جمهوري‌خواه امريكا روز دوشنبه در تل‌آويو با نفتالي بنت، نخست‌وزير اسراييل ديدار كرد. بنت در پيامي توييتري درباره ديدار با گراهام، او را «يكي از بهترين دوستان اسراييل» توصيف كرد كه «در برهه‌هاي چالشي» از اين رژيم حمايت كرده است.
گراهام روز جمعه گذشته به همراه «راب منندز» سناتور دموكرات امريكا طرحي فراجناحي براي ايجاد يك بانك سوخت هسته‌اي در منطقه براي جلوگيري از غني‌سازي بومي در ايران معرفي كرده‌اند. در بخشي از اين قطعنامه كه توسط گراهام و منندز تهيه شده، آمده است: «در حالي كه برنامه هسته‌اي ايران ساير كشورها را به سمت رقابت با توانمندي‌هاي غني‌سازي اين كشور سوق مي‌دهد، ارزيابي مجلس سنا اين است كه ايجاد يك بانك سوخت هسته‌اي در منطقه يا توسعه بانك اورانيوم كم‌غناي فعلي مي‌تواند بخشي از يك برنامه جامعه براي مقابله با منع اشاعه هسته‌اي در خاورميانه باشد».
در تحولي ديگر، منابع خبري اسراييلي دوشنبه شب از قصد رييس مجلس نمايندگان امريكا براي سفر به فلسطين اشغالي جهت رايزني با مقام‌هاي اسراييلي درباره مسائل مختلف از جمله مذاكرات در وين خبر دادند.به گزارش، روزنامه هاآرتص، «نانسي پلوسي» رييس مجلس نمايندگان امريكا قرار است امروز (چهارشنبه) با سفر به بيت‌المقدس از كنست بازديد كند. دستور كار وي در اين ديدار، ملاقات با مقام‌هاي اسراييلي و رايزني با آنها در زمينه آخرين تحولات مذاكرات ايران در وين خواهد بود. برخي قانونگذاران ارشد امريكا از جمله «آدام شيف»، «تد دوچ»، «باربارا لي» او را در اين سفر همراهي خواهند كرد.