نگاهي به بازدهي بورس در مقايسه با ديگر بازارها
جامانده در رقابت با دارايي‌ها
اگر نگاهي به بازدهي بازارها در 9 ماهه سال 1400 بيندازيم، مي‌بينيم كه بورس يكي از بدترين بازارها به لحاظ بازدهي در اين مدت بوده است.در بازار ارز، قيمت دلار به همراه طلا و سكه از ابتداي سال ۱۴۰۰ تا پايان آذر ماه افزايشي بودند و طلا و سكه در بازار ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ بيشترين بازدهي مثبت را ثبت كردند.دلار سال ۱۴۰۰ را در نرخ ۲۳ هزار و ۹۰۰ تومان آغاز كرد، اما در انتهاي آذر ۱۴۰۰ به نرخ ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومان رسيد. قيمت طلا در ابتداي سال ۱۴۰۰ حدود يك ميليون و ۹۷ هزار تومان نرخ‌گذاري شد اما در آذر ماه به نرخ يك ميليون و ۳۰۰ هزار تومان رسيد و قيمت سكه نيز در انتهاي آذر ماه به ۱۳ ميليون و ۲۴۰ هزار تومان رسيد، اين درحالي است كه نرخ سكه در ابتداي سال ۱۴۰۰ در نرخ ۱۱ ميليون و ۲۰۰ هزار تومان قرار داشت.
اما بازدهي بازار سرمايه چگونه بود؟ شاخص بورس در انتهاي آذر ماه سال ۱۴۰۰ به كانال يك ميليون و ۳۵۰ هزار واحد رسيد، اما در ابتداي سال شاخص بورس در كانال يك ميليون و ۳۰۶ هزار واحد قرار داشت و به اعتقاد كارشناسان اين بازار بورس از ابتداي سال ۱۴۰۰ بدترين بازار در بين بازارهاي مالي از لحاظ بازدهي بوده است.
جز بورس همه بازارها رشد داشتند
فردين آقابزرگي، كارشناس بازار سرمايه در واكنش به رشد بازارهاي مختلف (طلا، سكه، ارز و مسكن و حتي خودرو) در مقايسه با بازار سرمايه بر اين باور است كه در ابتداي سال 1400 همه اين بازارها نسبت به بازار سرمايه و بورس از رشد بيشتري برخوردار بودند.
اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به اينكه شاخص بورس حدود5.5 درصد بازدهي منفي را در اين مدت تجربه كرده است، گفت: بازار مسكن در اين مدت 11 درصد و بازار طلا و سكه حدود 17 درصد رشد داشته‌اند و در بازار خودرو هم در اين مدت قيمت‌ها رشد داشته است و حتي سپرده‌هاي بانكي تا 22 درصد رشد داشتند اما بورس نه تنها رشدي را تجربه نكرد، بلكه منفي بود. آقابزرگي با اشاره به علت رشد منفي بورس تصريح كرد: اين موضوع به دليل افزايش‌هاي بي‌رويه شاخص در سال 1399 است كه سطح عمومي قيمت‌ها را تغيير داد و فاصله نسبت ارزش ذاتي سهام اغلب شركت‌ها آنچنان افزايش پيدا كرد كه در دوره اصلاح بازدهي‌ها در سال 1400 بورس منفي شد، اما خوشبختانه در حال حاضر اصلاحات لازم به صورت عمومي انجام شده است. آقابزرگي در ادامه با اشاره به مذاكرات برجام و نتيجه آن خاطرنشان كرد: به شرط آنكه در مذاكرات برجام ابعاد اقتصادي مورد توجه قرار گيرند مسلما اين قضيه به مرور زمان تاثير خود را بر بورس نيز خواهد داشت و تجربه وضع تحريم‌ها در تمام دنيا نشان‌دهنده اين موضوع است كه معمولا پس از يك بازه زماني اثرات اقتصادي بر بازارهاي اقتصادي كشورها ملموس خواهند شد.
نمي‌توان چندان به روند مذاكرات
در اين شرايط اميدوار بود
اين كارشناس بازار سرمايه بيان كرد: البته با توجه به زياده‌خواهي‌هاي طرف مذاكره‌كننده كه هر از گاهي صحبت‌هاي خود را تغيير هم مي‌دهند و بر سر قول‌هايي كه داده‌اند، نمي‌مانند باعث شده تا با واكنش‌هاي دبير شوراي امنيت ملي كشور مواجه شود و گلايه‌هايي در خصوص زياده‌خواهي‌هاي طرف مذاكره‌كننده داشته باشد و لذا به نظر مي‌رسد كه در كوتاه‌مدت به‌رغم برنامه‌ريزي‌هايي كه از قبل انجام شده است متاسفانه دستاورد اقتصادي خاصي نمي‌توان داشت و نمي‌توان چندان به روند مذاكرات در اين شرايط اميدوار بود.
اين كارشناس بازار سرمايه با استناد به توييت علي شمخواني، دبير شوراي امنيت ملي ادامه داد: ايشان در توييت اخير خود اعلام كرد كه از ابتدا مي‌دانستيم طرف مذاكره‌كننده ما بدعهد است و بدعهدي اثبات شده امريكا مهم‌ترين عامل تهديدكننده هرگونه توافق است و رفع واقعي تحريم‌ها يعني بهره‌مندي ايران از منافع اقتصادي قابل اتكا و پايدار. با اين توييت مذاكرات همچنان در ابهام است.
بورس مسير خود را مي‌داند
آقابزرگي در مورد وضعيت بورس و اينكه گفته مي‌شود اراده‌اي براي سبز شدن بورس وجود ندارد نيز گفت: برخلاف شكل ظاهري بورس كه بسياري از مقامات و ناظرين در آن تلاش مي‌كنند به صورت دستوري و هدايت شده شاخص‌ها را بالا نگه دارند اما بايد گفت بورس مسير خاص خود را طي مي‌كند و در حال حاضر به دليل تقارن و قرابت ارزش ذاتي و ارزش معاملاتي هيچ چشم‌انداز روشني براي سبزپوشي بازار سرمايه وجود ندارد. او افزود: زماني كه روند بازار سرمايه بر مبناي قيمت‌گذاري دستوري پيش رود، اين امر منجر به ايجاد رانت مي‌شود كه تنها براي برخي افراد منفعت داشته و نمي‌توان گفت عموم مردم از اين نوع نرخ‌گذاري سود مي‌برند. در اين راستا به نظر مي‌رسد در قيمت‌ها دستكاري صورت گرفته و نهايتا در بازار سرمايه شفافيت ايجاد نخواهد شد؛ بنابراين مشكلات متعددي پيش آمده و منجر به بهم ريختگي عرضه و تقاضا در بورس مي‌شود.
اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: البته در حال حاضر به هيچ عنوان نمي‌توان انتظار داشت كه همانند سال 1399 بازار سرمايه پلكان رشد و سبزپوشي را پي در پي و روزانه و با درصدهاي قابل توجه طي كند، چراكه اين موضوع يك انتظار غيرمعقول و نشدني است اما گذر از دوران اصلاح و پيدا كردن تعادل در شرايط كنوني تحقق پيدا كرده و جاي نگراني در مورد ريزش يا كاهش و اصلاح اين بازار ديگر وجود ندارد.
شايان ذكر است؛ شاخص بورس در جريان معاملات روز گذشته (27 بهمن ماه) با افت ۸۴۵ واحدي روبه‌رو شد، در جريان دادوستدهاي اين روز بازار سرمايه بيش از 3ميليارد و 703ميليون سهم و حق‌تقدم به ارزشي بالغ بر 2هزار و 526ميليارد تومان در بيش از 299هزار نوبت مورد دادوستد و شاخص بورس با افت 845واحدي در ارتفاع يك‌ميليون و 282هزار و 478واحد قرار گرفت.بيشترين اثر منفي بر دماسنج بازار سهام در روز جاري به نام نمادهاي معاملاتي پالايش نفت تهران، ايران‌خودرو و پالايش نفت اصفهان شد و در مقابل شركت‌هاي صنايع توسعه معادن و فلزات، پتروشيمي نوري و سرمايه‌گذاري ملي ايران با رشد خود مانع افت بيشتر نماگر بازار سهام شدند.