معادله صادرات گاز به اروپا
قطر و آذربايجان اين ظرفيت‌ها را ايجاد كرده‌اند و امروز در حال بهره‌برداري از تلاش‌هاي خود هستند. در زمان دولت اصلاحات برنامه‌ريزي‌هاي مناسبي براي ايجاد اين ظرفيت‌ها صورت گرفت، اما در ادامه و طي سال‌هاي 84 تا 92، سياست تنش‌زدايي دولت اصلاحات جاي خود را به نوع خاصي از سياست‌هاي تنش‌آفرين داد و باعث شد تا پيگيري چنين ايده‌هايي به فراموشي سپرده شود. در مراحل بعدي نيز قطعنامه‌هاي تحريمي يكي‌يكي از راه رسيدند و مشكلات افزون‌تري را براي كشور ايجاد كردند. تحريم‌هاي اقتصادي در صنعت نفت و گاز ايران بسيار اثرگذار بودند. تحريم‌ها باعث شدند تا از يك طرف سرمايه‌گذاري‌هاي جديد در صنايع نفت و گاز ايران متوقف شود و از سوي ديگر، توسعه زيرساخت‌ها به تعويق بيفتد. اين روند، توليد گاز ايران را كاهش داده و باعث شد تا ايران براي تامين گاز مورد نياز خود در داخل نيز با مشكلات عديده‌اي مواجه شود. در اين ميان روس‌ها نيز به هيچ عنوان مايل نبودند بستر لازم براي صادرات گاز ايران به اروپا فراهم شود. برخي گمانه‌زني‌ها وجود دارد كه بخشي از تلاش‌هاي روسيه براي دور نگه‌داشتن ايران از اروپا و غرب، برآمده از اين استراتژي كلي است كه ايران نتواند در شمايل جايگزين صادرات گاز به روسيه مطرح شود. در واقع روسيه مدام ايران را تشويق مي‌كرد تا زمينه صادرات گاز به هند و چين را فراهم سازد تا فكر ايران را از صادرات گاز به اروپا فراموش كند. با عبور از اين دوران پر فراز و نشيب، اتمسفر منطقه‌اي و جهاني در حال تغيير است. ايران در آستانه احياي برجام قرار دارد و روسيه نيز در چنبره مشكلات منطقه‌اي و نبرد اوكراين گرفتار شده است. در وهله نخست، ايران مي‌تواند ذخاير نفتي خود كه روي كشتي‌ها تلنبار شده را به اروپا بفروشد. در حال حاضر ظرفيت فروش روزانه حداقل 500هزار بشكه نفت به اروپا وجود دارد. قيمت نفت افزايش قابل توجهي پيدا كرده و اروپا نيز تشنه نفت ايران است. در گام بعدي ايران بايد تلاش كند از طريق جذب سرمايه‌هاي خارجي، زمينه توسعه صنعت نفت و گاز خود را فراهم سازد. بعد از توسعه ظرفيت‌ها بايد بستر لازم براي صادرات گاز به اروپا فراهم شود. ايران هم مانند هر كشور ديگري بايد در راستاي منافع ملي خود گام بردارد. اگر سياست تنش‌زدايي در پيش گرفته شود، برجام احيا شود و مناسبات با جهان پيراموني بهبود يابد، اروپا بدون ترديد گاز ايران را جايگزين واردات گاز از روسيه خواهد كرد. موضوعي كه منافع فراواني را براي ايران ايجاد مي‌كند، البته اگر توان استفاده از اين ظرفيت‌ها در داخل وجود داشته باشد.