گذري و نظري! بيمه سلامت و وظايف فراموش شده
ضياء مصباح
به مناسبتي در معيت دوستي «گرفتار عوارض سالمندي» كه سنايي در وصف يكي از آثار آن مي‌گويد:
«مرا بسود و فر‌و ريخت هر چه دندان بود / نبود دندان لا بل چراغ تا‌بان بود »
و بايد سراينده‌اي در توصيف «ثقل سامعه» همان كمبودي كه در اين غوغاي خود‌محوري وجهل مركب بسيار به كار‌آيد؟ و ديگر اعضا! را يافت ....
گذري به«دفاتر نسبتا معدود، فاقد اختيار و صرفا مجري اوامر بيمه سلامت در قالب آيين‌نامه‌ها» اوفتاد و اين‌است آنچه بر مراجعين گرفتار چه‌كنم با تقبل آن همه هزينه‌هاي پزشكي مي‌گذرد...
كه براي بذل توجه متصد‌يان بيمه سلامت (با همه وظايف مقرر وتكليف شده بر آنا‌ن در قانون اساسي! و شعارهاي تبليغاتي خلاف آن) از طريق اين تريبون نيك پندار وارسته با انبوه خواننده مطرح مي‌گردد:
محدوديت‌هاي بنياد گذارده شده برخلاف اصل مثبت و سازنده «اصالته‌الصحه» نيست مگر دستورات و همزمان آموزش‌هاي داده شده به كادر بهداشت و درمان و كارشناسان سختكوش نگران آينده ملك و ملت .
آن‌هم ناخواسته و برخلاف ايده‌ها و مشاهدات -براي دواندن جامعه مريض گرفتار معاش دور شده ازسلامت فكر و روان آن‌چنان‌كه در هر كوي و برزن و در هر مقوله‌اي شاهد آنيم.
وضعيت فعلي نيست مگر: با هدف تضعيف و تدريجا نابودي تتمه سلامت نفس علاوه بر افت تندرستي‌ها! با تعريف عام -همراه با كم‌رنگ شدن عزت و احترام- كه هنوزاگر به جامعه كلان جوان جسارت نباشد... اندكي در سالمندان (باهمه خطاهاي غيرقابل انكار بر‌آمده از تامين نيازهاي اوليه و ثانويه آن‌هم در پي كسب حقوق اجتماعي و آزادي‌ها؟!) مانده است!
در تصور متوليان ملت نبايد توقعاتي فراتر از گذران ايام توام با روز مرّگي داشته باشند، آن‌هم با افت روزانه ارزش ريال كه نتوانش ملي دانست كه عامل اصلي همه نا‌بساماني‌ها به‌شمار مي‌رود - هر چند به‌دليل مذاكرات و احتمالا تفاهم در وين با همه سهم‌خواهي روس‌ها! برابري آن از 28 به 25 هزار تومان برسد و اين را كاهش؟! ارزش ارز خارجي «توفيق اقتصادي» تعريف مي‌فرمايند كه باش تا صبح دولتش بدمد...
به عنوان نمونه سالمندان گرفتار-با تحقيق اطرافيان- به معتبر در عين‌حال فعال‌ترين و نزديك‌ترين موسسات ارايه‌دهنده خدمات (براي تهيه به عنوان نمونه سمعك) مراجعه و از اين نعمت به‌كمك علم روز بهره مي‌برند و متعاقب آن در پي اخذ «بخشي از وجوه پرداختي»
بخش مستقر با تابلوي بيمه سلامت (مشابه پيشخوان دولت) با خيل عظيم مراجعه‌كنندگان ناراضي از هزينه درمان، اغلب ميانسال به‌بالا مواجه مي‌باشند....
اين متفكرين سابق و پيشگامان تحولات، طبق دستورالعمل‌ها به: پوشيدن كفش آهنين، افزودن برآلودگي هوا، استهلاك وسايل نقليه، بيشتر شدن ترافيك، اتلاف وقت، تشديد كسالت‌ها، خروج ارز و از همه مهم‌تر گرفتاري ابتلاي به كرونا و... نياز دارند تا اندكي از هزينه‌هاي پرداختي را كه تامينش در وظايف بيمه سلامت مي‌باشد، وصول نمايند.
بنا بر بسياري شواهد «اتخاذ تصميم سريع و منطقي» نبايد به‌ذهن، فكر، انديشه و باور واضعين آيين‌نامه‌ها بگذرد! تا مراجعه‌كنندگان به‌سرعت كارشان سامان يابد، مبادا در اوقات فراغت در تفكر رهايي از شرايط تحميل شده برآيند.
چار‌چوب تعيين شده براي تامين هزينه‌هاي پزشكي -با اين روش و روال- و مواجهه «با موانع خود ساخته سيستم» يقينا برخلاف اصول اجتماعي- اداري و اخلاقي به كاهش سلامتي مراجعه‌كنندگان مي‌افزايند كه در جاي ديگري اين محدوديت‌ها آثار خود را نشان مي‌دهد و مزيد برعلت....
در اين وضعيت اقتصادي تعيين مبالغي اندك آن‌هم با اين ترتيب، به‌جز توهين به مراجعه‌كنندگان با هيچ تعريفي نمي‌خواند.
چرايي تعيين رقمي حدود يك‌دهم ارزش واقعي و پرداخت شده، ارايه استعلام‌هاي مختلف آن‌هم دردولت الكترونيك -با باور اينكه مخاطبين و تصميم‌گيران در واحد «طرح و برنامه- بيمه سلامت» بهتر از نگارنده به جزييات واقفند! اما نمي‌توانند محدوديت‌ها را كاهش دهند، بيش از اين توضيح واضحات به‌شمار مي‌رود.
پيشنهاد اينكه اگر پزشك به عنوان مثال در «بخش سنجش شنوايي» متعاقب معاينه - با در دسترس بودن اسناد، مدارك كافي معتبرعلمي وتجربي تشخيص داد مراجعه‌كننده نيازمند سمعك يا پروتز لازم ديگري است... بدون تامل، اتلاف وقت خدمات را دراختيار مراجعه‌كننده قرارداده ودر همان زمان محاسبه هزينه‌ها را سامان دهند...
بيمه سلامت با نام و نشاني معتبر و آشنا با مسووليتي بسيار بزرگ و اثر‌بخش - اما فاقد عمل‌گرايي با انبوه كادر دچار روزمرّگي و نبود اعتبار كافي مواجه و بدون اختيارات مناسب به‌نظر مي‌رسد.
اين تشكيلات در اين شرايط، با توجه به اولويت‌هاي نامناسب تعريف شده؟ فارغ از ضرورت‌ها -در واقع به‌ناچار صرفا حضوري فيزيكي در عرصه درمان دارد و مانند ديگر اقشار «گرفتار تصميماتي اين‌چنين درديگر صحنه‌ها!» مي‌باشد.
باور كنيد با اين‌همه در‌آمد كه در جاهاي نامناسب هزينه يا نا‌‌پديد مي‌شود! و پاسخگويي وجود ندارد و براي كتمان و عدم افشاي «طرح صيانت »را مطرح و به‌تدريج عملي مي‌سازند....
با همين كم و كيف غيرقابل توصيف مي‌توان از بسياري نارسايي‌ها و مشكلات مردم گرفتار معاش، ناتوان از هر گونه برنامه‌ريزي و دچار روز مرّگي توام با نارسايي‌هاي جسمي كاست و فرصت تفكر، برنامه‌ريزي و خدمت بهتر و بيشتر به جامعه را ميسرنمود.
برواحدهاي پويا و با صلاحيت «طرح و برنامه بيمه سلامت» اينكه: هدف را بسيار فراتر از وضعيت و محدوديت‌هاي تحميل شده فعلي بر خود و جامعه هوشيار- ساكت ناظر....قرار دهند.
با معيارهاي نامناسب موجود - در حالي‌كه بسياري نهادهاي غيرمفيد بدون حساب و كتاب از بودجه عمومي آن‌هم با افزايش قيمت نفت در پي حوادث اخير بهره‌ها مي‌برند ......
در برابر اين گونه توصيه‌ها مطرح نمودن: اعتبار نداريم، نمي‌شود، مصلحت نيست، اولويت نمي‌دهند و بهانه‌هايي از اين قبيل -بدون ترديد به نا‌ملايمات افزوده... و براي جبران يقينا به‌شرحي كه مختصر آمد -مي‌توان به‌سهم خود از قصور، بي‌تفاوتي و بي‌دقتي بيشتربرآمده از احساس مسووليت اجتماعي- فرهنگي ممانعت كرد و در حد امكان از نگراني‌هاي مردمان ساكن اين ديار خاموشان كاست كه رضايت خالق و خلق در آن‌است ...