جايگاه لغزنده مكرون
نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد ماري لوپن با كاهش فاصله آراي خود با مكرون به تهديدي جدي براي رييس‌جمهور فرانسه تبديل شده است
اميررضا كريمي
آغاز ديرهنگام كارزار انتخاباتي امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه و تمركز ويژه او روي موضوع اوكراين، مكرون را در برابر يك كارزار قوي احتمالي از سوي راستگرايان و جريان راست افراطي آسيب‌پذير كرده است، اما نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه رييس‌جمهور كنوني فرانسه هنوز بيشترين شانس را براي پيروزي در انتخابات 10 آوريل دارد.
روز يكشنبه، پس از مدت‌ها انتظار از سوي هواداران و كارشناسان سياسي، امانوئل مكرون در فاصله تنها يك هفته تا برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري اولين كارزار انتخاباتي خود را در ميان بيش از 30 هزار نفر از طرفداران خود در ورزشگاهي در حومه پاريس برگزار كرد. در ورزشگاهي كه حاضران، حال و هواي آن را حال و هواي برگزاري يك كنسرت راك توصيف مي‌كنند، همه چيز با دقت طراحي شده بود تا رييس‌جمهور فرانسه بيايد و زنگ خطر را براي مردم اين كشور به صدا در بياورد: «فكر نكنيد همه چيز از پيش طراحي شده و همه مسائل خود به خود به خوبي پيش خواهد رفت.»
اين هشدار در حالي مطرح مي‌شود كه تا اندكي قبل اين اطمينان وجود داشت كه امانوئل مكرون چالشي جدي براي پيروزي در انتخابات رياست‌جمهوري پيش روي خود نخواهد داشت، اما اتفاقات اخير اين فرصت را به رقباي او داده است كه با تكيه بر برخي نارضايتي‌ها در جامعه فرانسه، وضعيت خود را در نظرسنجي‌ها بهبود بخشند.
روزنامه نيويورك‌تايمز در اين باره نوشته است: «تلاش‌هاي ديپلماتيك گسترده به منظور پايان دادن به جنگ در اوكراين، باعث شده است كه امانوئل مكرون فرصت زيادي براي فعاليت‌هاي انتخاباتي در داخل نداشته باشد تا بتواند زنگ خطر را درباره مهاجرستيزان افراطي راستگرا كه ديدگاه‌هايي نزديك به مسكو دارند و بدبينانه به فعاليت‌هاي ناتو نگاه مي‌كنند، به صدا در آورد.»
در چنين شرايطي، مارين لوپن، رهبر جريان راستگراي افراطي جبهه ملي فرانسه كه در انتخابات پيش‌رو براي سومين‌بار براي نشستن روي كرسي رياست‌جمهوري فرانسه خواهد جنگيد، تلاش كرده است كه شكاف عميق ميان محبوبيت خود و مكرون را با به‌راه انداختن كارزاري با محوريت كاهش هزينه‌هاي زندگي، افزايش قدرت خريد شهروندان و مبارزه با جرم و جنايت از طريق جلوگيري از ورود مهاجران جبران كند.
گاردين در گزارشي درخصوص نگاه مردم به انتخابات از چرخش آراي بخشي از شهروندان فرانسوي به سوي مارين لوپن مي‌نويسد: «اليزابت، زن 68 سالهاي كه قبلا يك‌بار به جريان چپ‌گرا راي داده است، مي‌گويد كه اين‌بار تصميم دارد به مارين لوپن راي دهد. او معتقد است همان كساني كه پيش‌تر اظهارات لوپن را زننده توصيف مي‌كردند طي سالهاي گذشته بارها از ايده‌ها و حرف‌هاي او استفاده كردند و در عمل از آن ايده‌ها بهره بردند. اليزابت در 16 سالگي مدرسه را ترك كرده بود و از آن زمان در مشاغل مختلفي مانند كفاشي، كارگر كارخانه و نظافتچي منازل مشغول به كار بوده اما اكنون در حالي كه توانايي جسمي زيادي براي كار كردن ندارد، گلايه مي‌كند كه مستمري 800 يورويي كفاف هزينه‌هاي خورد و خوراك و قبض‌هاي خانه را نمي‌دهد. او باور دارد وعده‌هاي لوپن مبني بر كاهش ماليات و افزايش حقوق وضعيت زندگي‌اش را بهتر خواهد كرد. اليزابت با ايده‌هاي مهاجرستيزانه لوپن نيز موافق است و با اشاره به دو بار قرباني سرقت شدن خود مي‌گويد اين سياست جلوي جرم و جنايت بيشتر را خواهد گرفت.»
جديدترين نظرسنجي معتبر درباره
انتخابات رياست‌جمهوري فرانسه كه از سوي
Ifop-Fiducial برگزار شده نيز رشد قابل‌توجه آراي لوپن را تاييد مي‌كند. بر اساس اين نظرسنجي، در مرحله اول انتخابات رياست‌جمهوري 21.5 درصد از فرانسوي‌ها از لوپن حمايت خواهند كرد (نزديك به دو برابر تعداد حاميان اريك زومور ديگر كانديداي راست افراطي) و اين يعني يك خطر جدي امانوئل مكرون كه نظرسنجي‌ها راي 28 درصدي را براي او در دور اول نشان مي‌دهند، تهديد مي‌كند. نظرسنجي
Ifop-Fiducial نشان مي‌دهد اگر مكرون و لوپن در دور دوم رقابت‌ها كه 24 آوريل برگزار خواهد شد رو‌به‌روي هم قرار گيرند، رييس‌جمهور كنوني فرانسه 53.5 درصد و رهبر جبهه ملي اين كشور 46.5 درصد آرا را از آن خود خواهد كرد. اين در حالي است كه در سال 2017 ميلادي، امانوئل مكرون با كسب 66درصد آرا در دور دوم قاطعانه مارين لوپن را شكست داده بود.
براساس اين نظرسنجي در ميان ديگر كانديداها، «ژان لوك ملانشون» از حزب «فرانسه تسخيرناپذير» جايگاه سومي خود را در فهرست نامزدها تثبيت كرده است. ملانشون با جذب آراي هواداران محيط‌زيست، سوسياليست‌ها و ديگر هواداران چپ ۱۵درصد شانس پيروزي در انتخابات دارد. «والري پكرس» و «اريك زمور» دو نامزد راستگراي ديگر انتخابات براي جايگاه چهارم و پنجم با يكديگر مبارزه مي‌كنند؛ تا اين لحظه زمور از حزب «تسخير مجدد» با ۱۰،۵درصد از پكرس جمهوري‌خواه با ۹ درصد، پيشي گرفته است. «يانيك ژادو» از حزب «اروپ اكولوژي سبزها» با ۵درصد، «فابين روسل» ۳،۵ درصد، «ژان لاسال» ۲،۵درصد، «نيكلا دوژن انيان»، «آن ايدالگو» و «فيليپ پوتو» هر كدام با ۲ درصد و «ناتالي ارتو» ۰،۵درصد در جايگاه‌هاي بعدي فهرست نامزدهاي انتخابات فرانسه قرار دارند.
اين نظرسنجي نشان مي‌دهد در صورتي كه رويارويي نهايي سال ۲۰۱۷ ميان مكرون و لوپن تكرار شود، ۷۹درصد از هواداران زمور به لوپن راي خواهند داد. اين رقم درميان هواداران ملانشون ۲۰درصد است. اين نظرسنجي همچنين نرخ غايبان انتخابات را مهم ارزيابي كرده و نشان مي‌دهد كه ۳۱ درصد واجدان شرايط در انتخابات شركت نخواهند كرد. اين در حالي است كه نرخ عدم مشاركت در سال ۲۰۱۷ ميلادي در دور اول و دوم به ترتيب ۲۲،۲۳ و ۲۵،۴۴درصد بوده است.
نيكلاس تنزر، استاد علوم سياسي در دانشگاه ساينس‌پو مي‌گويد: «خيلي متوهمانه است كه از هم‌اكنون آقاي مكرون را پيروز نهايي انتخابات بدانيم. با توجه به حجم بسيار بالاي آراي ممتنع و آراي منفي رييس‌جمهور نزد بخشي از گروه‌ها در جامعه اين احتمال واقعا وجود دارد كه يك شگفتي رقم بخورد و خانم لوپن در انتخابات پيروز شود.»
ادوارد فيليپ، سياستمداري كه در سالهاي آغازين دولت مكرون نخست‌وزير بود نيز هفته گذشته هشدار داد كه در صورت تداوم اين روند «لوپن مي‌تواند پيروز نهايي انتخابات باشد.»
چند ماه قبل، با نگاهي به كانديداهاي انتخاباتي و درنظر گرفتن شكست‌هاي مارين لوپن در سالهاي 2012 و 2017 او بيشتر يك سياستمدار مرده به نظر مي‌رسيد و شرايط به گونه‌اي بود كه از اريك زمور، سياستمدار ضد مهاجر و اسلام هراس به عنوان اصلي‌ترين گزينه جريان راست افراطي نام برده مي‌شد. اما اكنون تمام نظرسنجي‌ها ثابت مي‌كند كه مارين لوپن با انتخاب درست موضوعات محوري كارزار خود اصلي‌ترين بازيگر جريان راست افراطي است.
راجر كوهن، تحليلگر امريكايي بدترين سناريو براي امانوئل مكرون را اين‌گونه توصيف مي‌كند: «اگر آراي حاميان اريك زمور در دور دوم به حساب مارين لوپن واريز شود و در مقابل چپ‌گراياني كه معتقدند مكرون در دور اول رياست‌جمهوري به آنها خيانت كرده و راستگراياني كه موضوع جلوگيري از ورود مهاجران براي آنها يك موضوع حياتي است، با عدم حمايت از مكرون كارزار رقيب را تقويت كنند، آنگاه بدترين سناريو رقم مي‌خورد.»
نگراني از تحقق همين سناريو است كه مكرون و حاميان سياسي او را به تكاپو انداخته و آنها را به هشدار دادن به مردم فرانسه وا داشته است. هفته گذشته جرالد دارمانين، وزير كشور دولت مكرون هشدار داد كه مارين لوپن يك خطر بالقوه براي آينده فرانسه و غرب اروپاست و تاكيد كرد غفلت مردم فرانسه در اين مورد مي‌تواند به پيروزي اين فرد «خطرناك» منجر شود. امانوئل مكرون نيز روز يكشنبه تصريح كرد كه اگر مردم به برنامه راديكالي كه در دستور كار لوپن قرار دارد، نگاه نكنند و آن را در نظر نگيرند ممكن است لوپن را «فردي خوب بيابند» و هشدار داد كه اين يك خطر بزرگ براي آينده است.
آنچه باعث شده كارزار لوپن به تهديدي جدي براي مكرون تبديل شود تمركز او روي مسائل اقتصادي است. لوپن وعده داده قيمت گاز و برق را كاهش مي‌دهد، تاكيد كرده از اتباع خارجي ماليات خواهد گرفت و آن را به نفع فرانسوي‌ها هزينه خواهد كرد، وعده داده 35 ساعت كار در هفته را حفظ خواهد كرد و سن بازنشستگي را به 62 سال خواهد رساند.
نقطه ضعف بزرگ مارين لوپن رابطه خوب او با ولاديمير پوتين است كه لوپن سعي دارد آن را با توجيهاتي نظير «نگاه واقع‌بينانه» يا «در اولويت بودن منافع فرانسه نسبت به منافع اروپا» بپوشاند. لوپن پيش‌تر گفته بود اوكراين بايد بخشي از «حوزه نفوذ روسيه» باشد و اخيرا هم به شدت با تحريم گاز روسيه مخالفت كرده است. لوپن در كارزار انتخاباتي خود تحريم انرژي روسيه را خودكشي معرفي كرده: «آيا ما مي‌خواهيم بميريم؟ اگر ما واردات گاز را از روسيه قطع كنيم از نظر اقتصادي خواهيم مرد.» از طرفي، پيروزي او اتحاد اروپا را تهديد، متحدان فرانسه از واشنگتن تا ورشو را نگران و اتحاديه اروپا را با بزرگ‌ترين بحران خود از زمان برگزيت مواجه مي‌كند.