نظرسنجي‌ها از مشاركت پايين در انتخابات امروز فرانسه خبر مي‌دهند
روز تصميم براي اليزه
شهاب شهسواري
در حالي كه موعد دور نخست انتخابات در فرانسه امروز فرا مي‌رسد، بخش اعظم شهروندان اين كشور چندان علاقه‌اي به مشاركت در اين انتخابات ندارند. در حالي كه امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه قصد دارد به نخستين رييس‌جمهور فرانسه در دو دهه گذشته تبديل شود كه براي دومين دوره پياپي به رياست‌جمهوري برگزيده مي‌شود، پيش‌بيني مي‌شود كه در انتخابات امروز، رقابت سختي با مارين لوپن، نامزد راست‌گراي افراطي داشته باشد و سرنوشت انتخابات به دور دوم كشيده شود. امانوئل مكرون با مقايسه شرايط افكار عمومي فرانسه با همه‌پرسي برگزيت در سال ۲۰۱۶ نسبت به بي‌تفاوتي افكار عمومي به نتيجه انتخابات و احتمال مشاركت پايين در انتخابات اظهار نگراني كرده است. براساس نظرسنجي‌ها، بخش بزرگي از واجدان حق راي در فرانسه معتقدند كه كارزار تبليغات انتخاباتي در اين كشور از كيفيت بسيار پاييني برخوردار بوده و پيش‌بيني مي‌شود تعداد مشاركت بسيار پايين و در حد پايين‌ترين در تاريخ انتخابات فرانسه باشد و آنها هم كه شركت مي‌كنند، راي خود را نه به نامزد محبوب، بلكه به صورت اعتراضي سفيد يا مخدوش بدهند. براساس تازه‌ترين نظرسنجي موسسه Ifop نزديك به ۸۰درصد از شهروندان فرانسوي معتقد هستند كه كارزار انتخاباتي امسال كيفيت پاييني داشته است. راي‌دهندگان از فقدان ايده‌هاي نوي سياسي و چشم‌اندازهاي تازه شكايت دارند و معتقدند كه براي مشكلات‌شان در پي جهانگيري بيماري كرونا، حمله روسيه به اوكراين و افزايش هزينه‌هاي زندگي، راه‌حل‌هاي كمي ارايه شده است. به گزارش گاردين، امانوئل مكرون با شعارهايي مانند استمرار كاهش ماليات‌ها، افزايش سن بازنشستگي به ۶۵ سال و ايجاد اشتغال عمومي بعد از دهه‌ها افزايش آمار بيكاري، وارد اين انتخابات شده است. اما حضور او در كارزارهاي انتخاباتي به دليل تلاشش براي ديپلماسي با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه درخصوص جنگ اوكراين به تاخير افتاد. در روزهاي اخير نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه موقعيت آراي او نسبت به مارين لوپن، اندكي ضعيف‌تر شده است. براساس نظرسنجي‌هايي كه روز گذشته توسط شبكه بي‌اف‌ام فرانسه منتشر شد، آراي احتمالي مكرون با 2درصد كاهش نسبت به هفته گذشته و ۴درصد كاهش نسبت به ماه گذشته به ۲۶درصد رسيد، درحالي كه آراي مارين لوپن به ۲۵درصد افزايش يافته كه 2درصد بيشتر از هفته پيش است. ژان لوك ملانشون با ۱۷.۵درصد، مكرون و لوپن را در نظرسنجي‌ها تعقيب مي‌كند. اريك زمور، نامزد راست‌گراي افراطي كه در ابتداي دوره تبليغات انتخاباتي شعارهايش موج گسترده‌اي در افكار عمومي ايجاد كرده بود، با سقوط شديد در نظرسنجي‌ها به ۸.۵درصد آرا رسيده است. بعد از او والري پكرس از حزب جمهوري‌خواه قرار گرفته كه پيش‌بيني مي‌شود ۸درصد آرا را به خود اختصاص دهد. با اين تفاصيل به نظر نمي‌رسد كه هيچ‌يك از نامزدهاي انتخاباتي بتوانند در دور اول كار را به نفع خود تمام كنند و انتخابات به دور دوم كشيده خواهد شد. با اين حال براساس نظرسنجي بي‌اف‌ام ۲۴درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند كه ممكن است نظرشان تا لحظه انداختن راي به صندوق تغيير كند.
مارين لوپن در برابر بيشتر به بحران افزايش هزينه‌هاي زندگي در كارزار رياست‌جمهوري‌اش پرداخته است، اما شعارهاي راست افراطي هم از كارزار او غايب نيستند، از جمله برنامه ضدمهاجرتش كه قصد دارد استفاده از روسروي و پوشش سر براي زنان را در همه اماكن عمومي ممنوع كند. ژان لوك ملانشون، نامزد چپ افراطي هم در روزهاي اخير با اقبال بيشتري در نظرسنجي‌ها مواجه شده است. او وعده داده است كه قيمت‌ها را ثابت نگه دارد و نظام رياست‌جمهوري را مورد بازنگري قرار دهد. به‌‌رغم همه معضلات مهمي مبتلابه جامعه فرانسه به ويژه بحران افزايش هزينه‌هاي زندگي، جنگ اوكراين و محيط زيست، شهروندان چندان علاقه‌اي به كارزارهاي انتخاباتي نشان نداده‌اند. نسبت به انتخابات ۵ سال پيش تعداد تجمع‌هاي انتخاباتي به‌مراتب كمتر بود و راي‌دهندگان نسبت به عدم برگزاري جلسات مناظره مستقيم تلويزيوني ميان همه نامزدها، اعتراض داشتند. براساس پيش‌بيني‌ها ممكن است سهم آراي سفيد در انتخابات امروز به ۳۰درصد برسد. امانوئل مكرون با تشبيه شرايط افكار عمومي با همه‌پرسي سال ۲۰۱۶ در بريتانيا براي برگزيت، از شهروندان خواسته است كه به سرنوشت خود اهميت بيشتري بدهند و در انتخابات مشاركت كنند. او در نخستين و تنها تجمع انتخاباتي‌اش در منطقه نانتر در حومه پاريس به حاضران هشدار داد كه هيچ قطعيتي در مورد نتيجه انتخابات وجود ندارد. مكرون گفت: «نظرسنجي‌ها و تحليلگراني را كه با قطعيت به شما مي‌گويند نتيجه انتخابات از قبل مشخص است و همه‌چيز رديف مي‌شود، باور نكنيد. از برگزيت گرفته تا خيلي انتخابات ديگر آنچه ممكن است نامحتمل به نظر برسد، مي‌تواند رخ دهد.» مكرون در يك مصاحبه راديويي بعد از اين تجمع انتخاباتي گفت كه فكر مي‌كند جامعه بعد از دو سال مواجهه با كرونا دچار فرسودگي شده و از جنگ در اوكراين غافلگير شده است. مكرون گفت: قطعا در كارزار انتخاباتي در مورد «مسائل واقعي» هم بحث شده است، چون «جنگ خودش يك مساله واقعي است.» با اين حال مكرون هم تاييد كرد كه «يك سوال عمومي در كشور پديد آمده است كه آيا ديگر راي دادن دردي را از ما دوا مي‌كند يا نه.» او به اين سوال اين‌گونه جواب داد كه راي دادن براي بهبود امور واجب است.
تحليلگران معتقدند از آنجا كه ماه‌هاست اين‌گونه تصور مي‌شود كه مكرون به سادگي برنده انتخابات خواهد شد، باعث مي‌شود كه اثرات جدي روي ميزان مشاركت و آرا بگذارد و همچنين طبقه‌اي از راي‌دهندگان را ايجاد مي‌كند كه فقط با اين هدف راي مي‌دهند كه نشان دهند پيش‌بيني‌ها غلط است. در حال حاضر نزديك به ۶۶درصد از شهروندان فرانسه تصور مي‌كنند كه مكرون برنده انتخابات خواهد شد، هر چند اين رقم با رشد اقبال به مارين لوپن در نسبت به هفته‌هاي گذشته كاهش داشته است.
فرسودگي در ميان راي‌دهندگان و اعتقاد به قطعي بودن نتيجه انتخابات باعث اين شده است كه اين انتخابات با انتخابات سال ۲۰۰۲ مقايسه شود، انتخاباتي كه از آن با عبارت «زمين‌لرزه» ياد مي‌شد و نامزد راست‌گراي افراطي وقت، ژان ماري لوپن، پدر نامزد راست‌گراي كنوني، توانست چپ‌ها را به سادگي از ميدان به در كند و در دور دوم رقيب ژاك شيراك شود. فرانسوا ميكت-مارتي، مدير موسسه نظرسنجي وياويس به گاردين مي‌گويد: «سال ۲۰۰۲ نيز درست مانند امسال حس مستمري وجود داشت كه كارزارهاي تبليغاتي بي‌اثر هستند و در عوض به نوعي علاقه براي آراي اعتراضي به وجود آمده‌بود. براساس نظرسنجي‌هاي ما نزديك به ۷۵درصد از راي‌دهندگان فرانسوي تصور مي‌كنند كه واقعا هيچ ايده جديدي در كارزارهاي انتخاباتي مطرح نمي‌شود و ۷۶درصد از پاسخ‌دهندگان نسبت به آينده فرزندان‌شان نگرانند. اين برداشت عمومي وجود دارد كه راه‌حل‌هاي ارايه شده در كارزارهاي انتخاباتي كافي نيستند.»
رسانه‌ها و تحليلگران اين كارزار انتخاباتي را به لالايي گفتن براي شهروندان در شرايطي كه كشور را بحران فرا گرفته است، تشبيه كرده‌اند. فابين روسل، كارزارهاي انتخاباتي امسال را به «تزريق مورفين» تشبيه كرده است. كارزارها براي انتخابات امروز فرانسه از پاييز گذشته و همزمان با اوج‌گيري سويه اميكرون كرونا آغاز شد. اقبال پيش‌بيني نشده اريك زمور، كارشناس تلويزيوني راست‌گراي افراطي، به سرعت باعث شد تا مساله هويت ملي به يكي از مسائل اصلي انتخابات بدل شود. اما از اسفند گذشته، اين جنگ اوكراين بود كه تمامي تيترها را به خود اختصاص داد.