دومين رقابت مكرون و لوپن براي كسب كرسي رياست‌جمهوري
تندروها راي بيشتري دارند
شهاب شهسواري
با مشخص شدن نتيجه دور اول انتخابات رياست‌جمهوري فرانسه، همان‌گونه كه نظرسنجي‌ها نشان مي‌داد، انتخاب رييس‌جمهور فرانسه به دور دوم كشيده شد. امانوئل مكرون، رييس‌جمهور و مارين لوپن، رهبر حزب اجتماع ملي، دو هفته فرصت دارند تا خود را براي شركت در دور دوم انتخابات آماده كنند. در حالي كه رييس‌جمهور و رقيب راست‌گراي افراطي او براي دومين بار به دور دوم انتخابات راه يافتند، احزاب سنتي ميانه‌روي فرانسه يعني جمهوري‌خواهان و حزب سوسياليست با كسب كمتر از 5 درصد آرا، عملكرد بسيار ضعيفي داشتند و چپ و راست افراطي با كسب نزديك به نيمي از آرا عمكلرد بسيار موفقي داشتند، هر چند كه چپ‌ها از رسيدن به دور دوم انتخابات باز ماندند. بر اساس نتايج اوليه انتخابات فرانسه، امانوئل مكرون با 27.6 درصد آرا توانست در صدر قرار بگيرد و مارين لوپن، با كسب 23.41 درصد آرا در جايگاه دوم قرار گرفت. ژان لوك ملانشون، نامزد چپگراي حزب فرانسه تسليم‌ناپذير با كسب 21.95 درصد آرا با اختلاف كمي نسبت به مارين لوپن در جايگاه سوم قرار گرفت. اريك زمور، نامزد راست‌گرا و ملي‌گراي افراطي با كمتر از 7 درصد آرا در جايگاه چهارم قرار گرفت و 8 نامزد ديگر هر يك كمتر از 5 درصد آرا را به خود اختصاص دادند. نظرسنجي‌ها حكايت از رقابتي سخت و نزديك در انتخابات 4 ارديبهشت دارند. بر اساس نظرسنجي‌هاي منتشر شده در حال حاضر احتمال پيروزي امانوئل مكرون 51 درصد و مارين لوپن 49 درصد است كه در واقع اين اختلاف در حاشيه خطاي آماري قرار مي‌گيرد و نمي‌توان با قطعيت از پيروزي امانوئل مكرون گفت. فرانسه براي سومين بار در دو دهه گذشته در مرحله دوم انتخابات در شرايط انتخاب ميان يك گزينه راست افراطي و يك گزينه ميانه‌رو قرار گرفته است. شرايطي كه هر بار سياستمداران ميانه‌روي فرانسه را به اتحاد براي شكست راست افراطي وا مي‌دارد. اما اين‌بار شرايط از هر زمان ديگري پيچيده‌تر است، چراكه جز امانوئل مكرون، همه نامزدهاي ميانه‌روي ديگر با شكست سختي در انتخابات مواجه شده‌اند و مجموع آراي آنها كمك چنداني به مكرون نمي‌كند. مكرون مجبور است در دو هفته باقيمانده علاوه بر جذب آراي نامزدهاي احزاب جمهوري‌خواهان، سوسياليست و سبز، سراغ راي‌دهندگان چپ افراطي و حتي راست‌هاي افراطي برود تا بتواند آنها را قانع كند كه در انتخابات 4 ارديبهشت راي خود را به نام او بنويسند. مكرون كه سال 2017 به عنوان جوان‌ترين رهبر فرانسه از زمان ناپلئون بناپارت تاكنون به رياست‌جمهوري انتخاب شد، در صورت پيروزي در دو دوم انتخابات، نخستين رييس‌جمهور فرانسه در 20 سال گذشته است كه براي دو دوره متوالي به رياست‌جمهوري مي‌رسد.
جردن باردلا، سرپرست موقت حزب اجتماع ملي مارين لوپن، نتايج انتخابات روز يكشنبه را يك شكست براي مكرون توصيف كرده است و مي‌گويد: «حقيقت اين است كه 70 درصد مردم فرانسه عليه او راي داده‌اند.» هر چند در شرايط عادي اين ادعا چندان قابل اعتنا به نظر نمي‌رسد، اما در شرايط پيچيده سياست فرانسه، جمع كردن آرا از ميان كارزارهاي انتخاباتي رقيب براي پيروزي در دور دوم انتخابات براي مكرون بسيار مشكل است. مكرون بايد از ميان كارزارهاي رقيب از قطب‌هاي مختلف تا روز 4 ارديبهشت دست‌كم آراي 23 درصد ديگر از راي‌دهندگان را براي خود جمع كند. مكرون كه رويكرد سياسي خود را «نه چپ و نه راست» توصيف مي‌كند، حالا بايد سراغ راي‌دهندگاني برود كه در ميان گزينه‌هاي دور دوم انتخابات فرانسه هيچ نامزدي ندارند، به ويژه راي‌دهندگان جناح چپ كه انتخابات را براي خود تمام شده مي‌پندارند و حتي كشيدن آنها پاي صندوق‌هاي راي كار مشكلي به نظر مي‌رسد. در برابر كار براي مارين لوپن تا حدي ساده‌تر است. مجموعا يك‌سوم از راي‌دهندگان فرانسوي روز يكشنبه به نامزدهاي راست‌گراي افراطي از جمله لوپن و اريك زمور، كارشناس پيشين تلويزيوني و سياستمدار تازه‌وارد ملي‌گراي افراطي راي دادند. پيش‌بيني مي‌شود كه عمده آراي زمور در دور دوم انتخابات به سبد مارين لوپن ريخته شود. امانوئل مكرون در آغاز كارزار تبليغاتي‌اش براي دور دوم انتخابات، روز گذشته به شهر شمالي دنيان رفت، شهري كه از مراكز آراي لوپن محسوب مي‌شود. اين شهر كه در دوراني به مركز معادن و توليد فولاد فرانسه مشهور بود، در سال‌هاي اخير به فلاكت كشيده شده است. بر اساس آمار در سال 2019 دست‌كم نيمي از جمعيت اين شهر زير خط فقر زندگي مي‌كردند و بر اساس آمار سال 2018 از هر سه نفر، يك نفر بيكار بودند. مارين لوپن در اين شهر 42 درصد آرا را از آن خود كرده است.
موفقيت غافلگيركننده چپ تندرو
در سبد چپ‌هاي فرانسه، ژان لوك ملانشون، نامزد چپگراي حزب فرانسه تسليم‌ناپذير، عملكرد بسيار خوبي در جريان انتخابات داشت و تنها با 500 هزار راي كمتر از راهيابي به دور دوم باز ماند. ملانشون با كسب نزديك به 22 درصد آرا عملكردي بهتر از نظرسنجي‌ها داشت. ستاد انتخاباتي ملانشون تا بامداد دوشنبه با دنبال كردن نتايج شمارش آرا همچنان اميدوار بود كه با نزديك‌تر شدن هر چه بيشتر آراي او و لوپن، به دور دوم برود، اما نهايتا ستاد ملانشون اعلام كرد كه شكست را پذيرفته است. آدرين كوانتن، يكي از نمايندگان حزب فرانسه تسليم‌ناپذير به رسانه‌ها گفته است كه از همين حالا به فكر انتخابات پارلماني فرانسه در خردادماه هستند تا بتوانند اكثريت حزب مكرون را در پارلمان بشكنند. وي گفت: «ما مي‌توانيم او را وادار به يك توافق دولت ائتلافي كنيم.»
هواداران نامزدهاي شكست خورده به كدام نامزد راي مي‌دهند؟
ژان لوك ملانشون از هوادارانش خواسته است تا در دور دوم انتخابات به مارين لوپن راي ندهند، اما حاضر به حمايت از مكرون نشده است. ملانشون، يكشنبه شب در جمع هوادارانش گفت: «ما مي‌دانيم كه به چه كسي هرگز راي نمي‌دهيم ... ما نبايد از لوپن حمايت كنيم ... نبايد حتي يك راي در دور دوم انتخابات به لوپن داده شود.» عدم مشاركت يا آراي سفيد در دور دوم انتخابات، قطعا به نفع مارين لوپن تمام خواهد شد بر خلاف ملانشون نامزدهاي احزاب شكست خورده انتخابات، از جمله فابين روسل، از حزب كمونيست، ان هيدالگو، از حزب سوسياليست، يانيك ژادو، از حزب سبز و والري پكرس از حزب جمهوري‌خواهان، از هواداران خود خواسته‌اند تا جلوي پيروزي مارين لوپن گرفته شود. در برابر، اريك زمور، نامزد راست‌گراي افراطي از حزب «تسخير مجدد» بعد از اعلام نتايج انتخابات به هوادارانش گفت: «من به همه راي‌دهندگان به خودم مي‌گويم كه به مارين لوپن راي بدهند. من اختلاف نظرهايي با مارين لوپن دارم اما او در مقابل مردي ايستاده است كه 2 ميليون مهاجر را فرانسه وارد كرده است.»
شكست احزاب سنتي
دو حزب سوسياليست و جمهوري‌خواهان كه دهه‌ها قدرت را در فرانسه در اختيار داشتند در اين انتخابات هر دو كمتر از 5 درصد آرا را كسب كرده‌اند. اوليويه فائور، دبير اول حزب سوسياليست در گفت‌وگو با رسانه‌ها پذيرفته است كه عملكرد ان هيدالگو، شهردار پاريس در انتخابات با كسب كمتر از 2 درصد آرا يك «به‌شدت نااميدكننده» بود. اين مقام حزب سوسياليست به پايگاه خبري فرانس اينفو گفته است: «يك شكست تاريخي بود، يك نتيجه غيرمعمول براي حزبي كه كشور را اداره كرده است.» هيدالگو، حتي در شهر پاريس كه قاعدتا مركز آراي او بود، يك رتبه پايين‌تر از مارين لوپن در مقام هفتم قرار گرفته است.
بدهي‌هاي ستادهاي شكست خورده
عملكرد ضعيف نامزدهايي كه با اميدهاي زياد وارد انتخابات شده بودند، باعث شده است كه ستادهاي آنها با مشكل بازپرداخت هزينه‌هاي تبليغات انتخاباتي مواجه شوند. يانيك ژادو، نامزد حزب سبز از هوادارانش خواسته است تا براي بازپرداخت هزينه‌هاي سنگين تبليغات انتخاباتي به حزب اعانه دهند. ژادو يكي از چندين نامزدي است كه كمتر از 5 درصد آرا را در انتخابات به خود اختصاص داد. به گزارش گاردين بر اساس قوانين انتخابات فرانسه براي احزابي كه كمتر از 5 درصد آرا را كسب كنند، دولت معادل 800 هزار يورو از هزينه‌هاي تبليغات را به آنها بازپرداخت مي‌كند. گفته مي‌شود يانيك ژادو كه يك بوم‌شناس است، نزديك به 7 ميليون يورو وام براي شركت در انتخابات گرفته است. سررسيد 2 ميليون يورو از بدهي‌هاي او تا پيش از پايان ماه مه (10 خرداد) فرا مي‌رسد. والري پكرس، نامزد حزب جمهوري‌خواهان هم به خبرنگاران گفته است كه كارزار انتخاباتي او 7 ميليون يورو براي حزب بدهي بالا آورده كه نزديك به 5 ميليون يوروي آن را شخصا قرض گرفته است. او گفته است: «شرايط بحراني است. من شخصا از هواداران حزب در سراسر كشور براي اعانه كمك مي‌خواهم. بقاي حزب به اين كمك‌ها بستگي دارد.» بحران مالي براي حزب سوسياليست از همه وحشتناك‌تر است، به خصوص كه اين حزب در پي انتخابات سال 2017 و عملكرد ضعيف بنوآ همون، مجبور به فروش ستاد مركزي مشهور و تاريخي خود در شهر پاريس شد.