اجاره‌‌هاي كمرشكن

داده‌هاي رسمي نشان مي‌دهد تورم سالانه شهر تهران پس از جهش‌هاي ريز و درشت از سال 97 و خيزهاي طولاني، از بهار سال گذشته افت داشته و در زمستان 1400 به عدد 33درصد رسيده؛ تورم ماهانه و نقطه‌اي نيز به ترتيب 0.6درصد و 19.8درصد اعلام شده است. با وجود كاهش تورم در سال گذشته و انتظار براي به تعادل رسيدن بازار مسكن، اما متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در پايتخت در اسفند ماه به 35 ميليون تومان رسيد. البته كه وضعيت تورم و متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني تنها در پايتخت متلاطم نيست و به تمام شهرهاي كشور تسري يافته است. با استناد به يكي از گزارش‌هاي مركز آمار متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در نيمه نخست سال 91 و در كل كشور حدود 931 هزار تومان بود كه در سال 99 به بيش از 9 و نيم ميليون تومان رسيد؛ طي 9 سال متوسط قيمت خانه حدود 921درصد جهش داشته است. اين روند به تنهايي موجبات حاشيه‌نشيني و بدتر شدن وضعيت شاخص دسترسي به مسكن را فراهم كرده؛ با مقايسه حداقل دستمزد در سال 1400 و متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در تهران، يك كارگر براي خريد خانه‌اي 80 متري در منطقه 18 كه ارزان‌ترين منطقه تهران در اسفند ماه بود، بايد حداقل 26 سال صبر كند، البته كه اين رقم در شرايط «عدم تغيير قيمت‌ها» خواهد بود. هر ساله با بالا رفتن تورم در اقتصاد و تضعيف قدرت خريد افراد، زمان لازم براي خانه‌دار شدن نيز افزايش مي‌يابد. با بالا رفتن تورم در بازار مسكن خانه اولي‌ها نيز دچار مشكل شده‌اند تا جايي كه طي دو، سه سال اخير، خانه اولي‌هاي بسياري از بازار مسكن خارج شده‌اند. 
كاهش تورم؟
مركز آمار در تازه‌ترين گزارش خود به بررسي وضعيت شاخص قيمت املاك مسكوني در تهران پرداخت؛ در اين گزارش تورم ماهانه، نقطه‌اي و سالانه بر مدار كاهشي بوده و در انتهاي سال 1400 به كمترين رقم خود رسيده است. البته كه نوسان تورم ماهانه در سال گذشته، مهم‌ترين نكته تغييرات در بازار مسكن بوده؛ بيشترين رقم اين شاخص 3.25درصد در بهمن ماه و كمترين نيز 0.1درصد در فروردين اعلام شد. اگرچه كه بسياري از كارشناسان بر اين باورند كه يكي از دلايل تغييرات تورم ماهانه ورود و خروج از «فصل تقاضاست» اما افزايش يا كاهش نرخ دلار نيز بر آن بي‌تاثير نيست. در بهمن، مرداد و آذر سال 1400 كه به ترتيب بيشترين تورم ماهانه را به ثبت رسانده بودند، نرخ ارز در كانال 27 و 28 هزار توماني قرار داشت. البته كه مهم‌ترين دليل افزايش نرخ تورم ماهانه در اين سه ماه تغيير دولت در مرداد، اعلام آغاز مذاكرات در آذر و انتشار اخبار ضد و نقيض از روند مذاكرات در بهمن ماه است. قله تورمي سالانه بازار مسكن در تهران ارديبهشت ماه با نرخ 84.6درصدي رقم خورد. كمترين تورم سالانه نيز در اسفند ماه با رقم 33درصد بود. البته كه كاهش نرخ تورم آن هم در شرايطي كه تورم كل كشور همچنان بالاي 40درصد بوده و متغيرهاي پولي نيز وضعيت نامناسبي دارند، كمي عجيب به نظر مي‌رسد. برخي كارشناسان بر اين باورند كه استناد به اعداد و ارقام ارايه شده و پيش‌بيني بهبود شرايط ناممكن است؛ چراكه قيمت مسكن به شاخص‌هاي متعددي بستگي دارد كه يكي از آن تورم مصالح ساختماني است كه در سال جاري با افزايش قيمت سيمان و ميلگرد، سير صعودي خواهد داشت. 

افت محسوس معامله خانه
نيمه نخست دهه 90 وضعيت بازار مسكن، رونقي بود و به نظر مي‌رسد تا رسيدن مجدد به آن مسير طولاني پيش رو باشد؛ 388 هزار و 983 فقره معامله در شش ماهه نخست سال 91 به ثبت رسيد. اين در حالي است كه كل معاملات مسكن در مدت مشابه سال 99 حدود 172 هزار فقره بوده است. كاهش 68درصدي طي 9 سال. بدترين نيم سال بازار مسكن شش ماه دوم 98 بود كه معاملات مسكن به رقم 105 هزار فقره نرسيد. البته كه در مقابل تعداد معاملات مسكن طي اين سال‌ها روند صعودي داشته و از 200 هزار معامله در شش ماهه نخست سال 91 به بيش از 241 هزار معامله در نيمه نخست سال 99 رسيد. اگرچه كه اين ميزان معامله براي اجاره خانه نسبت به سال‌هايي كه متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در كشور جهش ناگهاني داشته، بسيار كمتر است. اما همزماني روند كاهشي خريد و فروش مسكن و افزايش اجاره‌ها نشان از خروج خانه اولي‌ها از بازار دارد. 

اجاره‌هاي كمرشكن
داده‌هاي رسمي نشان مي‌دهد كه متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در شهرهاي كشور سال 90 حدود 775 هزار تومان بود كه در سال 99 به 7 ميليون و 671 هزار تومان رسيد؛ 890 درصد جهش. همزمان با افزايش متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني در كشور، مبلغ اجاره‌بها به ازاي هر مترمربع نيز افزايش يافت. به گونه‌اي كه در مدت مذكور از حدود 4 هزار تومان به 210.8 هزار تومان افزايش يافت؛ جهشي 5150 درصدي. براساس گزارش‌هاي رسمي استان‌هاي تهران و ايلام با متوسط نرخ اجاره به ازاي هر مترمربع 50 و 49 هزار تومان ركورد بالاترين نرج اجاره كشور در سال 99 را از آن خود كردند.