افت فروش و ريزش مخاطب اكران نوروزي در گفت‌وگو با دو سينمادار
فيلم‌هاي خوبي كه مناسب نوروز نبودند
تينا جلالي
تينا جلالي
بعد از گذشت دو سال از حملات پي در پي كرونا و ضربات جبران‌ناپذيرش، خوشبختانه امسال نوروز صحبتي از اين ويروس منحوس در ميان نبود. مردم فرصت داشتند فارغ از دغدغه و نگراني دو سال نوروز گذشته تفريح كنند و از اوقات فراغت خود لذت ببرند. بعضي مسافرت رفتند و عده‌اي هم سرگرم دورهمي‌هاي خانوادگي بودند. در اين ميان سينماداران هم به عنوان صاحبان يكي از سرگرمي‌هاي فرهنگي، براي نوروز فيلم‌هايي از جمله «موقعيت مهدي»، «روز صفر»، «مرد بازنده»، «شادروان»، «سگ بند» و «مستطيل قرمز» را روانه پرده كردند تا به سنت هر سال بخشي از اوقات فراغت خانواده‌ها را پوشش دهند؛ اما برخلاف سال‌هاي گذشته فيلم‌ها چندان با اقبال بالاي تماشاگران روبه‌رو نشد و فروش خوبي نداشتند. در حالي كه انتظار مي‌رفت با كاهش محدوديت‌‌ها و فراغت از همه‌گيري ويروس كرونا، پرمخاطب‌ترين و بهترين زمان اكران سال به محلي براي جذب مخاطب و گردش سرمايه تبديل مي‌شد امسال اين‌گونه نبود و بعضي سينماداران و صاحبان فيلم از گيشه وجذب مخاطب فيلم‌شان راضي نيستند. آيا مي‌توانيم چينش نامناسب اكران را در عدم جذب مخاطب موثر بدانيم يا اينكه دلايل ديگري در افت گيشه تاثير مستقيم داشته است؟
بعد از چهاردهه نمي‌دانيم چه كنيم!
با حبيب اسماعيلي كارشناس پخش، تهيه‌كننده سينما و مديرعامل دو مجتمع سينمايي «نارسيس» واقع در شرق و سينما «سمرقند» در غرب تهران در اين باره صحبت مي‌كنم. او در ابتدا مي‌گويد: از وقتي سينما نارسيس در شرق تهران بازگشايي شده فارغ از كيفيت فيلم‌ها، مردم بسيار خوشحال و دعاگوي ما هستند؛ براي اينكه پيش از اين براي تماشاي فيلم به مركز شهر بايد مي‌آمدند و كلافگي رفت‌وآمد و مشكلات پاركينگ لذت تماشاي فيلم را از آنها سلب مي‌كرد اما در حال حاضر ديگر براي تماشاي فيلم دردسري ندارند چرا كه سالن سينما در منطقه آنها و در دسترس‌شان قرار دارد. از اسماعيلي درباره چگونگي اكران فيلم‌هاي نوروز و ميزان رضايت مخاطبان مي‌پرسيم كه او توضيح مي‌دهد: حقيقتش را بخواهيد مقوله اكران، بسيار پيچيده شده، با اينكه چهار دهه از انقلاب مي‌گذرد هنوز ما آيين‌نامه‌اي مدون و مشخص با برنامه‌ريزي دقيقي كه بتواند چيدمان اكران را طوري مديريت كند كه فيلم‌هايي مناسب با شرايط روز نمايش داده شود، نداريم. تا سال ٩٨ هميشه مشكل كمبود سالن سينما داشتيم و توليدات سينما بيش از ظرفيت و گنجايش سينماها بود در واقع تعادل بين توليد و توزيع وجود نداشت. اگر در سال 100 فيلم در سينما توليد مي‌شد ٧٠فيلم فرصت نمايش پيدا مي‌كرد و حدود سي فيلم يا اكران نمي‌شدند يا به صورت تك‌سانس به نمايش درمي‌آمدند. بحث‌ها هم حول مافياي پخش و اكران نشدن فيلم‌ها زياد مطرح مي‌شد. اما در حال حاضر تعداد سالن‌هاي سينما افزايش پيدا كرده و سينماهاي فرسوده هم از چرخه اكران خارج شده‌اند و خيلي سينماهاي مركز شهر تعطيل هستند و مجتمع‌هاي تجاري چند منظوره و مدرن به چرخه اكران اضافه شده باز مي‌بينيم نزديك به ٢٠٠ فيلم پشت خط اكران مانده‌اند.او به چرايي اين مشكل مي‌پردازد و مي‌گويد: تا سال ٩٧ و ٩٨ با اينكه با كمبود سالن‌هاي سينما مواجه بوديم اما باز برگشت سرمايه و استقبال مخاطبان از فيلم‌هاي روي پرده بيشتر بود ولي در حاضر مي‌بينيم كه سالن‌هاي سينما به لحاظ تعداد مخاطب رو به افول هستند و فيلم‌ها فروش زيادي ندارند.اسماعيلي درباره تركيب‌بندي اكران فيلم‌ها در نوروز معتقد است؛ كيفيت فيلم‌ها قابل‌توجه بوده اما مي‌گويد: اين فيلم‌ها، نبايد چيدمان نوروز را تشكيل مي‌دادند. قرار گرفتن چند فيلم با موضوع جدي براي نوروز صلاح نبود و بايد تنوع در اكران رعايت مي‌شد. اين چيدمان باعث شد كه فيلم‌ها خودشان به هم آسيب وارد كردند. با توجه به اينكه مردم دو سال با كرونا درگير بودند و به لحاظ روحي شرايط خوبي نداشتند، بايد دو، سه فيلم كمدي در دستور اكران نوروز قرار مي‌گرفت كه امتداد مخاطبان فيلم‌هاي ديناميت، قهرمان و گشت ارشاد را در سالن‌ها شاهد باشيم؛ ولي متاسفانه اكران فيلم‌هاي جدي - كه اتفاقا كيفيت خوبي هم دارند- باعث دوري مخاطب از سينما شد. او مي‌گويد: اگر با سازندگان دو كمدي كه مشكل مميزي دارند تعامل بيشتري مي‌شد و فيلم‌هاي مربوطه نمايش داده مي‌شدند، اين همكاري و تعامل مسوولان با فيلمسازان در نهايت به نفع سينما تمام مي‌شد.از طرف ديگر بحث تكراري اطلاع‌رساني هم براي فيلم‌ها مطرح است كه شهرداري و صداوسيما متاسفانه كوتاهي كرده و به سينماگران كمك نمي‌كنند. اين مراكز اگر براي فيلم‌ها تبليغ نمي‌كنند، حداقل مي‌توانند مردم را به سالن‌ها دعوت كنند. باور كنيد هنوز بعضي از مردم نمي‌دانند سالن‌هاي سينما باز است.اسماعيلي افزايش قيمت بليت سينماها را در ريزش مخاطب بحث درستي نمي‌داند و مي‌گويد: وقتي قيمت پاپ كورن سي هزار تومان و ساندويچ بيش از صد هزار تومان است بليت چهل و پنج هزارتوماني براي مردم چيزي نيست و مي‌بينيم كه براي تماشاي فيلم‌ها عرضه مي‌كنند البته به شرطي كه فيلم خوب باشد. بعضا سالن‌هاي تئاتر با هزينه بليت هفتاد هزارتومان كاملا پر است. اين موضوع براي سينما هم صادق است. يك زماني هزينه توليد فيلم يك ميليارد بود آن زمان بليت بيست هزار توماني معقول بود ولي الان كه هزينه توليد فيلم‌ها بيش از پنج شش ميليارد رسيده است، اصلا بليت چهل‌وپنج تومان رقمي نيست. ضمن اينكه روزهاي بليت نيم‌بها همچنان هست و تا قبل از افطار هم بليت‌ها نيم‌بهاست.اسماعيلي در پايان به شوراي عالي اكران و تصميم‌گيرنده‌ها براي اكران عيد فطر و ديگر فصل‌هاي سال توصيه مي‌كند كه فيلم‌هاي كمدي خوبي نمايش دهند تا بين مخاطب و سينما فاصله نيفتد؛ چرا كه بازگشت و دعوت دوباره مردم به سالن سخت خواهد بود. ضمن اينكه ماه محرم هم در پيش است و بايد سينماها رونق خود را به دست آورند. با توجه به اينكه تهيه‌كننده و سينمادارها در ايام كرونا آسيب ديدند به فكر بهبود فضا باشند. نه تنها نوروز و عيد فطر كه تنوع اكران بايد در تمام فصل‌ها وجود داشته باشد. نبايد همه فيلم‌هاي خوب را در يك اكران جمع كنيم و سينماها در ادامه سال فيلم خوب مخاطب‌پسند براي مردم نداشته باشند. هر ماه بايد يك فيلم خوب تجاري در سينماها نمايش داده شود تا مخاطبان از سينماها فاصله نگيرند. ديگر بعد از چهاردهه نياز است كه آيين‌نامه‌اي در اين باره نوشته شود و طي توافق بين تهيه‌كننده و سينمادار در تمام سال فيلم‌هاي خوب داشته باشيم.
فيلم خوب در هر شرايطي مخاطب دارد
مجتبي بهزاديان مدير سينما فرهنگ تهران مي‌گويد: اگر واقع‌بينانه بخواهيم به اين موضوع نگاه كنيم از ٤ اسفند سال ٩٨ سينماها به خاطر شرايط وخيم كرونايي تعطيل بود تا اوايل تير ٩٩. به عبارتي ما سال ٩٩ اكران نوروزي نداشتيم تا سال ١٤٠٠ كه تركيب فيلم‌هاي نوروزي چندان قوي و مخاطب‌پسند نبودند و نتوانستند مردم را به سالن‌ها دعوت كنند؛ البته كه شيوع دوباره كرونا هم بي‌تاثير نبود؛ چرا كه سينماها را به تعطيلي دوباره كشاند.او شرايط سينماها را در دو سال گذشته به «بيماري در كماست» تشبيه مي‌كند و مي‌گويد: «از مردادماه سال گذشته با اكران ديناميت آرام‌آرام مردم به سينما رفتن ترغيب شدند و در ادامه با اكران فيلم‌هاي قهرمان و گشت ٣ با افزايش مخاطب در سالن سينماها هم روبه‌رو بوديم.بهزاديان مي‌گويد: حالا درنظر بگيريد اكران نوروزي امسال در شرايطي آغاز شد كه مردم بعد از دو سال مي‌توانستند به سفر بروند و ديد و بازديد داشته باشند و از شهرهاي‌شان خارج شوند. با اين نكاتي كه اشاره كردم، به نظرم اكران نوروزي بدي نداشتيم و فروش‌ها به نسبت قابل‌قبول بود ولي اين گيشه قطعا نسبت به نوروز سال‌هاي ٩٧ و ٩٨ راضي‌كننده نيست.او درباره برنامه‌ريزي مناسب براي گيشه پررونق و جذب بيشتر مخاطب براي اكران عيد فطر و ديگر فصل‌هاي سال مي‌گويد: سينما تابع عرضه و تقاضاست. اگر فيلم خوب اكران شود قطعا مخاطبان به سالن‌ها مي‌آيند؛ كما اينكه در اوج پيك پنجم و در حالي كه كشور به لحاظ كرونايي شرايط بسيار وحشتناك و نامطلوبي داشت از فيلم ديناميت استقبال كردند. اميدوارم براي اكران عيد فطر و هم ديگر ماه‌هاي سال فيلم خوب براي سينماها تدارك ديده شود. البته كه اين وسط نقش تبليغات هم بي‌تاثير نيست و نيازمند همكاري بالاي تلويزيون هستيم. از اين سينمادار درباره تاثير افزايش قيمت بليت در ميزان جذب مخاطب سوال مي‌پرسم. مي‌گويد: همه ما در اين كشور زندگي مي‌كنيم و مي‌دانيم افزايش هزينه در تمام بخش‌هاي زندگي ما اتفاق افتاده، سينماها هم خارج از اين قاعده نيستند و بايد از پس مخارج نيروي انساني و تجهيزات خود بر بيايند. به نظر من افزايش قيمت بليت سينما مقوله‌اي اجتناب‌ناپذير بود. حتي اگر منجر به از دست دادن بخشي از مخاطبان فيلم‌ها بشويم.