به بهانه برگزاري نمايشگاه «نقش خيال» در گالري مژده
خوشنويسي معاصر، شايسته بازاري پررونق
مژده طباطبايي٭
پس از سال‌ها اين بخت را يافتم ديوارهاي گالري مژده را به نمايشگاه خوشنويسي كلاسيك ايراني مزين كنم؛ همواره خط و رقص حيرت‌انگيز حروف و كلمات در جادوي دست اساتيد مبرز خوشنويس كشورمان مرا حيرت‌زده مي‌كرد، شميم عطر معنوي محتواي اين آثار از ديرينه سال تاكنون و جهان‌بيني ژرف‌انديش هنرمندان اين وادي، زبانزد اعصار است و از همين رهگذر است كه بر چشم جان مي‌نشيند؛ اما در انبوه تقاضاهاي رويدادهاي نقاشي، نقاشي خط و گونه‌هاي ديگر هنري، مجال چنين نمايشگاهي فراهم نمي‌شد و اين خوشنويسي هنر نياكان و بزرگان ماست اما كمتر پيش مي‌آيد كه گالري به صورت تخصصي ميزبان برپايي نمايشگاه خوشنويسي شود. اين روزها اما گالري مژده نمونه‌هايي شاخص از آثار خوشنويسي كلاسيك ۲۳ استاد خوشنويس معاصر ايران را به تماشا دارد. حضرت حافظ «نقش خيال» را براي نام رويداد به ما هديه داد و به مناسبت ماه مبارك رمضان خوشنويسي‌هايي ارايه كرده‌ايم كه بسم‌الله، آيات شريف قرآن كريم و اسماء متبركه را بازتاب داده‌اند. در اين نمايشگاه آثاري از اساتيدي چون محمد احصايي، نصرالله افجه‌اي، جواد بختياري، كاوه تيموري، صداقت جباري، فرشته حسيني، بهرام حنفي، محمد حيدري، الهه خاتمي، علي‌اكبر رضواني، رضا رينه‌اي، راضيه سپهر، علي شيرازي، اسرافيل شيرچي، عين‌الدين صادق‌زاده، حسين غلامي، مهدي فلاح، اميراحمد فلسفي، يدالله كابلي، حسين كاشيان، مجتبي ملك‌زاده، كيارش يعقوبي و زنده‌ياد رضا مافي به تماشاست، استاداني كه هر يك سهم بسزا و قابل انكاري در خوشنويسي امروز ما در جهان دارند. تلاش كردم براي برپايي اين نمايشگاه، آثار را به صورت مستقيم از خود هنرمندان دريافت كنم و غير از دو اثر زنده‌ياد رضا مافي و استاد محمد احصايي، مابقي را خود هنرمندان در اختيار ما گذاشتند. حتي برخي آثار جزو مجموعه هنرمند هستند و صرفا جنبه نمايشگاهي دارند و براي فروش در اين نمايشگاه ارايه نشده‌اند.
از اين‌رو است كه مي‌توان با لذت و دقتي دوچندان اين خطاطي‌ها را نگريست، چون در بازار هنر يافت نشوند و هنرمندان چنان بدان‌ها دلبستگي داشته‌اند كه آنها را نزد خود نگهداري كرده‌اند و تمايلي نداشته‌اند قيمتي براي فروش روي آثار خود بگذارند.خط هنر نياكان و بزرگان ماست، جهان‌بيني مستتر در اين كش‌وقوس‌هاي اعجاب‌آور تفسير خاستگاه فكري و سبك زندگي ايراني است؛ شايد اين سال‌ها همه ما در فرآيند ناگزير جهاني‌سازي، از اين دوره سنت، آرامش و طمانينه خوشنويسي فاصله گرفته‌ايم اما ريشه و اصل و اصالت فراموش‌شدني نيست؛ خط دردانه فرهنگ مادري و پدري را بايد عزيز داشت و ميراث‌داري كرد. همه كشورها در پي تاريخ‌سازي‌اند و براي آنكه پرچم خود را بالا نگه دارند هويت‌تراشي مي‌كنند، اما ايران از چنين قله‌هاي رفيعي، با چنان عمق فرهنگي غافل مانده است. عدم دقت نظر شايسته به هنر خوشنويسي و عدم تلاش مجدانه نهادهاي تصميم‌ساز براي رونق‌افزايي به اين هنر سبب شده تحول مثبت چشمگير نظير آنچه در هنر مدرن و معاصر پديد آمده شكل نگيرد كه مايه افسوس و تاسف بسيار است و اين وظيفه تك‌تك كساني است كه فرصت و امكاناتي در اختيار دارند براي معرفي و رونق اين هنر هويت‌ساز تلاش كنند. خط ايراني نه تنها در منطقه خاورميانه بلكه در دنياي هنر اكسير ناياب است؛ حضور پررنگ نمونه‌هاي خوشنويسي ايراني در معتبرترين موزه‌هاي دنيا مويد اين ادعاست. اما غفلت‌هاي تاريخي موجب شده خوشنويسي معاصر ايران كه شاهكارهايي همتراز با نخبگان كهن اين عرصه خلق كرده‌اند و گاه ظرافت‌ها و گوشه‌هايي از زيبايي‌شناسي را خلق مي‌كنند كه به قدما تنه مي‌زند در محاق بماند و تلالويي كه بايسته اين جلال و شكوه هنري است نه تنها در عرصه بين‌الملل، بلكه در داخل كشور نيز ديده نشود و ضروري است چاره‌انديشي اساسي شود.
استقبال شايان توجه جوانان از كلاس‌هاي خوشنويسي خوشبختانه نشانه مثبت و اميدبخش است، شمار خيره‌كننده بازديد‌كنندگان از همين نمايشگاه «نقش خيال» هم گوياي اشتياق هنردوستان از اين هنر اصيل است، اما اين هنر اگر با بازار پررونق همراه نباشد و امكان امرار معاش و گذران زندگي از راه هنر فراهم نشود، اين استقبال هم رو به افول مي‌گذارد. نمايشگاه «نقش خيال» تا 9 ارديبهشت ماه در گالري مژده به نشاني سعادت‌آباد، خيابان علامه شمالي، كوچه هجدهم شرقي، پلاك 27 ميزبان علاقه‌مندان است. ٭ مدير گالري مژده