المانيتور:
آيا مي‌توان بن‌بست
به وجود آمده در مذاكرات احياي برجام را شكست؟
اين روزها، تنها اميد اندكي وجود دارد كه معجزه‌اي رخ دهد و ايالات متحده يا ايران را متقاعد كند كه امتيازي بدهد و احياي توافق را تسهيل كند. در حالي كه تمام جنبه‌هاي فني توافق طي ماه‌هاي گذشته حل شده است، ميراث دونالد ترامپ همچنان مانع از دستيابي مذاكره‌كنندگان به توافق مي‌شود و اين نگراني‌ها را افزايش مي‌دهد كه برنامه هسته‌اي ايران ممكن است به سمت گريز هسته‌اي پيش برود.
علي هاشم در المانيتور نوشت: صداي اذان در كوچه‌هاي پرپيچ و خم بازار كوچك‌تر تهران كه در شمال پايتخت قرار دارد، مي‌پيچد. در بازار تجريش، به‌رغم تحريم‌ها و كاهش ارزش پول ايران كه سفره آنها را كوچك كرده، مغازه‌ها مملو از مشتري هستند. برخي نشانه‌هاي مثبت وجود دارد، به‌طوري‌كه صندوق بين‌المللي پول رشد 2.5 درصدي را براي اقتصاد ايران پيش‌بيني كرده است، در حالي كه تورم همچنان در حدود 40 درصد در سال 2022 باقي خواهد ماند.
اميدها براي احياي توافق هسته‌اي 2015 تا پايان فوريه، زماني كه جنگ در اوكراين در اولويت قرار گرفت، زياد بود.
محور بحث‌ها، موضوع حذف سپاه ايران از ليست سازمان‌هاي تروريستي خارجي امريكا در كنار تحريم‌هايي است كه توسط دولت ترامپ عليه اين نهاد اعمال شد. تهران خروج از فهرست را پيش‌نياز هر توافقي مي‌داند، در حالي كه ايالات متحده آن را موضوعي جداگانه مي‌داند.
يك منبع ايراني كه خواست نامش فاش نشود، به المانيتور گفت: «[ترور] سردار سليماني بر اساس قراردادن سپاه در ليست تروريسم بوده است و ماندن آنها و سپاه قدس در اين ليست‌ها به معناي پذيرش حق آنها براي كشتن فرماندها ما خواهد بود، چه حالا و چه بعد.»
مقامات ايراني قول داده‌اند كه انتقام خون قاسم سليماني را بگيرند. رييس‌جمهور ابراهيم رييسي اخيرا تاكيد كرده است كه ترامپ، «متجاوز و قاتل اصلي است و بايد در كنار مايك پمپئو وزير امور خارجه سابق امريكا و ساير جنايتكاران با عدالت و قصاص روبه‌رو شود.»
در جريان جلسه استماع كميته روابط خارجي سنا در 26 آوريل، سناتور تد كروز از آنتوني بلينكن وزير امور خارجه پرسيد كه آيا درست است كه ايران فعالانه در تلاش براي قتل مقامات ارشد سابق ايالات متحده است؟ بلينكن به‌طور مبهم پاسخ داد و گفت: «تهديد مداومي عليه مقامات فعلي و گذشته امريكا وجود دارد.»
در ماه مارس، وزارت امور خارجه به كنگره گفت كه ماهانه بيش از 2 ميليون دلار براي تامين امنيت 24 ساعته پمپئو و يكي از دستياران ارشد سابقش كه هر دو با تهديدهاي «جدي و معتبر» از سوي ايران مواجه هستند، پرداخت مي‌كند.
يك منبع ايراني به المانيتور گفت كه ايالات متحده پيشنهاد داده كه سپاه را از فهرست تروريسم خارج كند اما در ازاي اين تضمين كه ايران به تلاش‌هاي خود براي انتقام از سليماني پايان دهد. اين منبع تاكيد كرد: اين چيزي است كه ايران به هيچ قيمتي نمي‌تواند نسبت به آن، مصالحه كند.
با وجود بسياري از عناصر ديگر كه بر سرنوشت توافق هسته‌اي سايه انداخته، واضح است كه ديدگاه‌هاي متعارف در مورد چگونگي غلبه بر اين معضل به راه‌حل منتهي نخواهد شد. ممكن است براي حفظ برجام نياز به نگاهي خارج از چارچوب باشد، يا شايد ايجاد شرايط لازم براي دستيابي به توافقي جديد بر روي خاكسترهاي توافق قبلي.
باربارا اسلاوين، مدير بخش «آينده ايران» در شوراي آتلانتيك، در مصاحبه با المانيتور گفت: بعيد است ايران تضمين خاصي بدهد كه امريكايي‌هايي را كه مسوول ترور سردار سليماني هستند، هدف قرار ندهد. وي افزود: تهران به دنبال تنش‌زدايي با رقباي عرب خود به ويژه عربستان سعودي بوده و از آتش‌بس در يمن حمايت كرده است، بنابراين ايران مي‌تواند بيانيه‌اي مبهم درباره نياز منطقه به حل‌وفصل منازعات از طريق ديپلماسي صادر كند و بي‌سر و صدا هرگونه اقدام در حال انجام عليه امريكايي‌ها را كنار گذارد.
همزماني مذاكرات هسته‌اي با گفت‌وگوهاي ايران و عربستان مي‌تواند راه را براي ابتكارات عملي باز كند. تنش‌زدايي منطقه‌اي مي‌تواند فضا را براي يك آتش‌بس واقعي ايجاد كند كه بتواند راه‌حلي در بحث هسته‌اي نيز به بار آورد، اما اين چيزي نيست كه كسي بتواند تضمين كند.
ترجمه: سايت انتخاب