تهران در بالاترين سطح فقر مسكن
نرخ خط فقر مسكن ۱۴۰۱ چقدر است؟
طبق اعلام وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي برآورد هزينه مسكن خانوار مستاجر شهرنشين روي خط فقر در سال ۱۴۰۱، نشان مي‌دهد كه به‌طور متوسط هزينه خانوارهاي مستاجر نزديك به خط فقر ماهيانه حدود ۲ ميليون و ۴۵۴ هزار تومان است. در ميان استان‌ها، بالاترين نرخ اجاره ماهانه براي خانوارهاي در مرز خط فقر مربوط به تهران است كه حدود سه ميليون و ۸۲۲ هزار تومان و پايين‌ترين نرخ مربوط به خراسان جنوبي و در حدود ۸۳۷ هزار تومان است. اين برآوردها براي خانوارهاي در مرز خط فقر صحيح است كه عموما در منازل مسكوني كوچك و با امكانات حداقلي زندگي مي‌كنند و ميانگين‌هاي اجاره كل خانوارها از اين ارقام بالاتر است.
سيد هادي موسوي‌نيك، مديركل دفتر مطالعات رفاه اجتماعي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي در نشست بررسي فقر مسكن با اشاره به پژوهش انجام شده پيرامون حوزه مسكن گفت: اين پژوهش نشان مي‌دهد وضعيت مسكن و فقر مسكن چگونه و تا چه اندازه حاد شده است.
وي با بيان اينكه خانوارهاي ايراني نجيبانه از هزينه‌هاي ديگر زندگي مي‌كاهند تا هزينه مسكن را تامين كنند كه تا حدي اجتناب‌ناپذيرتر از ساير هزينه‌هاست، افزود: خانواده‌ها حتي از هزينه غذا و كالاي اساسي مي‌زنند تا بهاي مسكن را تامين كنند.وي ادامه داد: در اين بحث، مسكن مقرون به صرفه كه به عنوان معيار در نظر گرفته مي‌شود، در مقايسه با ديگر كشورها در برخي استان‌ها وضعيت حادتر است و بالغ بر ۸۰ درصد خانوار مستاجر در تهران سهم هزينه مسكن‌شان از سبد هزينه خانوار، بيش از ۳۰ درصد است.در اين نشست آزاده شهاب، كارشناس حوزه مسكن پيرامون فقر مسكن در ايران به ارايه نتايج مطالعه‌اي پيرامون اين موضوع پرداخت و گفت: بر اساس برنامه اسكان بشر سازمان ملل متحد و احصاي مفاهيم مورد نظر و منطبق در ايران، فقر مسكن را مي‌توان تعريف كرد.
شهاب در ادامه شاخص‌هاي اندازه‌گيري فقر مسكن را برشمرد و گفت: درصد جمعيت فاقد آب آشاميدني لوله‌كشي، درصد جمعيت فاقد حمام و سرويس بهداشتي، شاخص زيربناي واحد مسكوني، شاخص تراكم خانوار در واحد مسكوني، شاخص مصالح ساختمان و عمر بنا (درصد خانوارهايي كه در سكونتگاه بي‌دوام زندگي مي‌كنند)، نسبت خانوارهاي داراي سند مالكيت نسبت به عرصه، اعيان يا هر دو، شاخص سهم مسكن در هزينه خانوار شهري و شاخص دسترسي به مسكن از اين جمله است.اين پژوهشگر به ارايه تصوير فقر مسكن در ايران پرداخت و گفت: مهم‌ترين چالش فقر مسكن در مناطق شهري، عدم دسترسي به مسكن مقرون به صرفه و مهم‌ترين چالش فقر مسكن در مناطق روستايي، بد مسكني است كه علت اصلي آن نوع «مصالح» به كار رفته است.وي ادامه داد: بر اين اساس، نرخ عدم دسترسي به مسكن مقرون به صرفه در مناطق شهري ۴۹ درصد (۹.۵ ميليون خانوار) و نرخ بد مسكني در مناطق روستايي ۴۰ درصد (۲.۴ ميليون خانوار) است.
۴۱ درصد خانوارهاي كشور در سال ۹۹ دچار عدم دسترسي به مسكن مقرون به صرفه / تهراني‌ها در صدر اين جدول
وي همچنين به بررسي شاخص‌هاي فقر مسكن در دهه ۹۰ پرداخت و گفت: شاخص عدم دسترسي مقرون به صرفه در اين بازه زماني داراي روند افزايشي بوده است به‌طوري كه در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۳ درصد و در سال ۱۳۹۹ حدود ۴۱ درصد خانوارهاي كشور داراي سهم مسكن بيش از ۳۰ درصد در هزينه زندگي‌شان بوده‌اند. همچنين نرخ بد مسكني (محروميت در حداقل يكي از ابعاد مسكن) داراي روند نزولي بوده است.شهاب افزود: نرخ متوسط كشوري بد مسكني (خانوار داراي حداقل يك محروميت مسكن) در كشور در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۹ درصد است كه در اين ميان بالاترين نرخ بد مسكني مربوط به استان هرمزگان با ۶۴.۷۵ درصد و پايين‌ترين نرخ بد مسكني مربوط به استان ايلام با ۴.۳۰ درصد است.وي آمار خانوارهاي فاقد مسكن مقرون به صرفه در سال ۱۳۹۹ را نيز اعلام كرد و گفت: نرخ متوسط كشوري اين شاخص ۴۱ درصد است كه تهران با ۸۱ درصد بالاترين نرخ و خراسان جنوبي با ۹ درصد پايين‌ترين آمار را دارد.
اين كارشناس ادامه داد: همچنين نرخ خانوار فاقد مسكن مقرون به صرفه (مستاجران) در سال ۱۳۹۹ نيز ۵۷ درصد است كه بالاترين نرخ مربوط به تهران با ۷۹.۹ درصد و پايين‌ترين نرخ مربوط به خراسان جنوبي با ۸.۳ درصد است.
وي با بيان اينكه شاخص‌هاي فقر مسكن در خانوارهاي فقير دوبرابر اين شاخص‌ها در خانوارهاي غير فقير است، گفت: فقير به خانواري اطلاق مي‌شود كه ميزان درآمدش زيرخط فقر مطلق است. همچنين، شاخص‌هاي فقر مسكن در خانوارهاي زن سرپرست داراي تفاوت معناداري نسبت به مرد سرپرست است.