درباره «آرتيست بوك»هاي كوروش اديم در نمايشگاه «آهستگي»
رهايي در پناهِ لحظه عكاسي
بابك جوادزاده
كوروش اديم متولد سال ۱۳۵۰ در بابل است. وي در رشته كارشناسي زيست‌شناسي تحصيل و عكاسي را به صورت حرفه‌اي از سال1370 آغاز كرده است.
اديم تاكنون نمايشگاه‌هاي متعددي در ايران و خارج از كشور برگزار كرده است. او علاوه بر عكاسي، در زمينه نشر، نقد و نويسندگي هم فعاليت دارد. در سال 1392 نيز تحت مديريت او مجموعهاي چهار جلدي تحت عنوان «گاه» شامل آثاري از چهار عكاس معاصر جهان در انتشارات «ورا» منتشر شد.
اديم با تاكيد بر اهميت نقش بينارشته‌اي و فقدان نهاد رسمي و غيررسمي كه وظيفه ارتباط ميان گفتمان عكاسي و ديگر رشته‌ها را برعهده دارند، دست به چاپ كتاب «درون و بيرون» مي‌زند. اين كتاب مجموعهاي از مصاحبه‌هاي نويسنده با ده نفر از صاحبان انديشه در زمينه‌هاي مختلفي چون، تاريخ، جامعه‌شناسي، عكاسي و ادبيات است.
كوروش اديم همچنين در سال 1398 كتاب «لبخند شاعر» كه مجموعهاي از ۱۳۸ عكس از لحظه لبخند زدن شاعران معاصر ايران است، به تصوير كشيده و منتشر كرده است. براي گردآوري اين مجموعه، از شعراي معاصر دعوت شده و در گفت‌وگو با آنها، لحظه لبخند زدن‌شان با لنز دوربين اديم، ثبت مي‌شد كه درنهايت در اين كتاب، لبخند ۷۰ شاعر عكسبرداري شده است.
ماحصل سال‌ها فعاليت كوروش اديم در زمينه ادبيات و نشر كتاب و عكاسي را مي‌توان در آخرين نمايشگاه او مشاهد كرد.
نمايشگاه اخير كوروش اديم در گالري۰۰۹۸۲۱ مجموعهاي است از آرت بوك‌هاي هنرمند كه ظرف مدت سه سال به تعداد 70 نسخه كتاب دست‌ساز تك‌نسخه‌اي با روش‌هاي مختلف چاپي تهيه شده است. مجموعه «آهستگي» كه شامل 30 نسخه از «آرت بوك»هاي هنرمند است و به نمايشگاه‌گرداني سعيد مزيناني در اين گالري ارايه شده است.
آثار اين مجموعه، شامل سه رويكرد مختلف است؛ در نگاه نخست ما با انسان، فيگورها و پرتره‌هاي انساني مواجه هستيم. دسته دوم، مربوط به طبيعت، گل‌ها و گياهان مي‌شود و دسته سوم عكس‌هايي است كه اشيا در آنها بيشتر حضور دارند. در واقع اين برخورد هنرمند، همراستا با دغدغه‌هاي مقطعي او در ارتباط با مكاشفه‌اش در محيط پيرامون است؛ محيطي كه به واسطه مواجهه زياد با تصاوير و بمباران تصويري، انسان در آن دچار ملال و خستگي مي‌شود.
انسان امروز، فقط مصرف‌كننده تصاويري است كه توليدكننده‌هايش نيز همچون كارخانه‌اي غول‌پيكر و بدون توقف در حال توليد هستند. در اين ميان، هنرمند نيز تلاش كرده خود را از اين انفجار رهانيده و با وسواسي عكاسانه دست به ساخت كتاب عكاسي بزند.
كتاب‌هاي اديم، تك نسخه‌اي هستند. آنها قرار نيست در پروسه‌اي چاپخانه‌اي به توليد انبوه برسند كه باز هم موجب مصرفِ مصرف‌كنندگان شوند، از اين‌رو آثار اديم خلاف جريان مسلطِ فرهنگي اجتماعي (مجازي) ما حركت مي‌كنند. اگرچه براي اطلاع‌رساني از بازديد همين آثار بايد دست به دامان فضايي شد كه بستر انفجار تصاوير را رقم مي‌زند.
جهان ديجيتاليزه شده كنوني، جايي براي صبر و تامل بر اثري نگذاشته است. جهان معاصر ما جهان سرعت است و طبيعتا با همان سرعتي هم كه منتشر و ديده مي‌شوند از بين مي‌رود. آرتيست بوك اما اين جهان سريع را به چالش مي‌كشد و مخاطب را همراه با ورق زدن كتاب در پاي تصوير نگه مي‌دارد. اگرچه آرتيست بوك در ايران سابقه چنداني ندارد، اما كوروش اديم با ساخت و ارايه اين قالب هنري، بيش از پيش سعي بر شناساندن اين مهم به مخاطبان هنر دارد.
براساس اين گزارش، «سابقه نشر كتاب عكاسي به قدمت تاريخ عكاسي است. در سال ۱۸۲۲ مخترع فرانسوي به نام ژوزف نيسفور نيپس (۱۷۶۵–۱۸۳۳) در ۵۷ سالگي توانست نخستين تصوير تثبيت شده دايمي را توليد كند. تنها 22 سال زمان نياز بود كه پس از ثبت اولين تصوير، كتاب عكاسي منتشر شود. در سال 1844 هنري فاكس تالبوت حاصل 11 سال آزمايش خود پيرامون عكاسي را در كتاب «قلم طبيعت» به چاپ رساند. كتاب داراي 24 تصوير بود كه براي هر كدام از آنها متني نوشته شده بود. تصاوير انتخابي وي براساس دو معيار انتخاب شده بودند: اول اينكه مخاطب ناآشنا با مديوم عكاسي با چاپ فوق‌العاده و جزييات تصاوير تحت تاثير قرار گيرد و دوم اينكه تصاوير بتوانند اهميت چاپ عكس و كاربردهاي فرآيند عكاسي را كه تا آن موقع انجام آن غيرممكن بود، به نمايش گذارند.»
به جرات مي‌توان گفت بهترين بستر ارايه عكس در طول تاريخ عكاسي به صورت كتاب بوده است. بخش مهمي از ثبت تاريخ عكاسي به واسطه انتشار كتاب‌هاي عكاساني است كه به صورت حرفه‌اي در اقصا نقاط جهان دغدغه توليد و انتشار كتاب را داشته‌اند.