نروژ، استراليا و حالا امريكا؛ كشور بعدي كدام است؟
سرانجام يك دعواي حقوقي چندين ساله براي برابري حقوق زنان و مردان فوتباليست
مرضيه حسين‌خاني
قراردادهاي جديدي كه اين هفته توسط فدراسيون فوتبال ايالات متحده براي تيم‌هاي ملي فوتبال مردان و زنان به تصويب رسيد سرانجام به يك دعواي چند دهه‌اي بسيار پرهزينه بر سر دستمزد برابر پايان داد.
براي نخستين‌بار تيم زنان كه در دو دوره اخير جام جهاني قهرمان شدند و در مجموع چهار بار اين عنوان را برده‌اند بابت حضور در بازي‌ها و پيروزي در تورنمنت‌ها به همان نرخي دستمزد مي‌گيرند كه تيم مردان مي‌گيرد؛ تيمي كه نتوانسته حتي يك بار طعم موفقيت را استنشاق كند.
علاوه بر اين قراردادهاي جديد شامل توزيع بي‌سابقه ميليون‌ها دلار از جوايز جام جهاني است كه تيم‌هاي مردان و زنان هر چهار سال يك بار در آن شركت مي‌كنند. همچنين توافقنامه‌اي به امضا رسيده كه زنان مي‌توانند سالانه مبلغ قابل توجهي از طريق درآمدهاي تجاري فوتبال دريافت كنند.
اين اولين‌بار است كه در ايالات متحده چنين تصميمي اتخاذ مي‌شود اما در فوتبال زنان اولين‌بار نيست. تيم‌هاي نروژ و استراليا پيش از اين قراردادهاي دستمزد برابر را امضا كرده‌اند. اگرچه هيچ كدامشان به كل درآمد حاصل از فوتبال رسيدگي نكرده‌اند و اين همان چيزي است كه قراردادهاي جديد در امريكا را بسيار مهم مي‌كند.
بخش عمده‌اي از پولي كه بازيكنان دريافت مي‌كنند از طريق درآمدهاي مسابقه است: هر بازيكني كه به تيم ملي دعوت مي‌شود، هزينه حضور و پاداش عملكرد مي‌گيرد. در سال‌هايي كه تورنمنت‌هاي بزرگ برگزار مي‌شود اين پرداخت‌ها با جوايز حضور در مسابقات بزرگ نظير جام جهاني تكميل مي‌شود.
در گذشته اين پرداخت‌ها براي مردان و زنان متفاوت بود. در نتيجه زنان كه از باشگاه هم درآمد بسيار كمتري مي‌گرفتند، براي رفتن به اردوي تيم ملي هم پاداش و دستمزد كمتري نصيب‌شان مي‌شد. در مورد پول جام جهاني مردان چندين برابر بيشتر دريافت مي‌كردند. با وجود اينكه زنان بارها عنوان قهرماني جهان را به دست آوردند و مردان در بهترين حالت براي صعود از گروه جنگيده‌اند.
در قراردادهاي جديد اعلام شد در اين هفته به سيستم حقوق تضميني زنان پايان مي‌دهد و هر دو تيم بزرگسالان را در مدل پرداخت به ازاي هر بازي قرار مي‌دهد. تصميم براي پيگيري حقوق تضميني هميشه يك محاسبه استراتژيك براي زنان بوده درحالي كه مردان به دليل دريافت عمده درآمد خود از باشگاه اهميتي به اين موضوع ندادند. با توجه به اينكه فوتبال زنان نوپاست، درآمد تضمين شده از فوتبال ايالات متحده امنيت يك دستمزد ثابت را ارايه مي‌كرد و تضمين مي‌داد بازيكني كه مصدوم يا باردار شده خانه يا ماشين خود را از دست نمي‌دهد.
تغيير به مدل پرداخت به ازاي هر بازي براي برخي زنان خطراتي به همراه دارد. بازيكني كه از ليست تيم ملي جا مي‌ماند درآمد ثابت خود را از دست مي‌دهد اما بازيكنان برتر كه اكنون دستمزدهاي بيشتري از باشگاه‌هاي خود دريافت مي‌كنند با چشم‌اندازهاي بالاتري از لحاظ دستمزد روبه‌رو هستند.
براساس شرايط قراردادهاي جديد كه تا ۲۰۲۸ اجرا مي‌شود هر مرد يا زني كه به كمپ تيم ملي فراخوانده مي‌شود براي اكثر بازي‌ها ۸۰۰۰ دلار مي‌گيرد و براي هر بازي ۱۰۰۰۰ دلار پاداش دريافت مي‌كند. براي زنان اين به معناي دوبرابر شدن درآمد براي بيش از ۱۲ بازي در سال است. پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد با اين پرداخت درآمد يك بازيكن سالانه تا ۴۵۰ هزار دلار مي‌رسد و اگر يك جام جهاني خوب را پشت سر بگذارند تا دوبرابر هم افزايش پيدا مي‌كند.
فهميدن نحوه پخش تقسيم پاداش جام جهاني هميشه سخت‌ترين مساله در بحث حقوق برابر بوده و ممكن است نگران‌كننده به نظر برسد. زماني كه مردان فرانسه در جام جهاني ۲۰۱۸ قهرمان شدند به فدراسيون اين كشور ۳۸ ميليون دلار از فيفا رسيد. هر بازيكن هم ۵۰۰ هزار دلار پاداش دريافت كرد. زماني كه زنان امريكا قهرمان جهان شدند اين تيم تنها ۴ ميليون دلار گرفت و به هر بازيكن ۲۵۰ هزار دلار رسيد. كل جوايزي كه براي جام جهاني ۲۰۱۸ درنظر گرفته شده بود ۴۰۰ ميليون دلار بود و كل جايزه جام جهاني زنان ۳۰ ميليون. تيم مرداني كه فقط از گروهش در جام جهاني ۲۰۱۸ صعود كرد ۱۲ ميليون دلار كسب كرد.
با شروع جام جهاني ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ جوايز دو تيم مردان و زنان امريكا با هم تلفيق مي‌شود و پس از كسر ۱۰درصد سهم فدراسيون بين همه به صورت مساوي تقسيم مي‌شود.
عده‌اي اين رويه را غلط ارزيابي مي‌كنند و معتقدند زنان كه تعداد بازي بيشتري در سال برگزار مي‌كنند و بيشتر آنها هم دوستانه است نبايد به ازاي هر بازي ۱۸۰۰۰ دلار بگيرند. آنها معتقدند وظيفه فدراسيون فوتبال پشتيباني از همه سطوح است و در حال حاضر نفع فقط به چند ده نفر اعضاي تيم بزرگسالان زنان مي‌رسد. در حال حاضر با قراردادهاي جديد، مردان و زنان امريكا پردرآمدترين بازيكنان ملي جهان هستند. اما خبر خوب اين است كه اين پول اضافي به زودي در چرخه صنعت فوتبال جايگزين خواهد شد. موفقيت تيم بزرگسالان زنان با خودش اسپانسر و درآمد مي‌آورد و به پيشرفت فوتبال زنان كمك خواهد كرد.
بنابراين مي‌توان گفت درنهايت همه برنده اين دعواي حقوقي ۶ ساله و شكايت‌هاي چندين دهه‌اي هستند. حالا سه كشور نروژ، استراليا و امريكا مي‌توانند رهبري جريان دستمزد برابر براي زنان فوتباليست را به پيش ببرند تا باقي كشورهاي دنيا هم به آنها اضافه شوند.
منبع: نيويورك‌تايمز