برجام لب پرتگاه شكست!
جعفر گلابي
حادثه غمبارمتروپل آبادان و غم مردم خونگرم وشريف آن ديارموضوع برجام را تحتالشعاع خود قرار داده است ولي ظاهرا شانس موفقيت طرفين درمذاكرات غيرمستقيم و پراكنده براي رسيدن به يك توافق روز به روزكمتر ميشود! اوضاع نابسامان اقتصادي كه همين حالا هم مردم را بهشدت در تنگنا قرار داده است در صورت اعلام شكست برجام بدتر ميشود وحتي اگرشرايط معلق كنوني هم ادامه يابد فقط با سرعت كمتري انواع چالشها را خلق ميكند كه بعضا قابل پيشبيني نيستند. درتمام 10 ماه تصدي دولت سيزدهم پيرامون بسياري ازمسائل ازجمله برجام چند جمله كليشهاي انتخاب شدهاند كه مرتبا از سوي رييس و وزراي كابينه به سمع مردم ميرسند وهيچ توضيح دقيق و اضافه و روشنگرانهاي اعلام نميشود تا اگر از نگرانيها نميكاهند حداقل احترام مردمي راكه سرنوشتشان دست آقايان مسوول قرار گرفته است پاس بدارند.اينكه دولت مرتبا ميگويد معيشت مردم را به رفع تحريمها گره نميزند ديگر معناي اوليه خود را هم از دست داده است و اكنون روز به روز اين سوال پررنگتر ميشود كه با وجود تحريمها و احيانا تشديد آنها و دنباله روي اروپا از امريكا چگونه ميشود معيشت مردم كه به حداقل خود رسيده است ، به برجام گره نخورد؟ جنگ اقتصادي كه از طرف دولت پيشين امريكا به ايران تحميل شده بود و دردولت آقاي بايدن به سردي گراييد اين تجربه را به ما آموخت كه درصورت شعلهور شدن دوباره اين جنگ انواع تنشهاي سياسي و ديپلماتيك و حتي اصطكاكهاي نظامي پراكنده هم رخ خواهند داد كما اينكه دراين جنگ ودرسايه تعليق برجام بود كه امريكا فرمانده سپاه قدس را تروركرد و دوطرف به آستانه يك نبرد تمامعيار نزديك شدند. به نظر ميرسد شكست كامل برجام شرايط را از زمان پيشين كه امريكا حمايت اروپا را نداشت بدترميكند.مرگ برجام بيترديد به افزايش تنشها ميان ايران وغرب و اسراييل وبرخي از دولتهاي عربي منطقه منجر خواهد شد و مستقل از تحريمها اقتصاد ايران را تحت فشار بيسابقه قرارميدهد. دولتي كه مدعي است مردم را با تصميمات ناگهاني غافلگير نميكند بهتراست توضيح دهد كه راجع به برجام چه برنامه مشخصي دارد و آيا مردم پيرامون موضوعي كه نانشبشان را تحت تاثير مستقيم قرارميدهد حق دارند بدانند كه ما به كدام سو درحركتيم؟ حداقل در مورد برجام در بهترين شرايط 50 درصد ماجرا دردست مسوولان ايراني است و 50 درصد ديگر دست بيگانگاني است كه اتفاقا مايلند مردم غافلگير شوند و روزي ازخواب برخيزند وخبرشكست ديپلماسي هستهاي را بشنوند و شاهد پرواز ارزش دلار باشند.چه بسا براي چنان روزي برنامهها تهيه شده باشد و خود به بحراني دامن زند كه ازآن گريزانيم.كاملا مشخص است كه زمان به نفع ما نيست و جنگ اوكراين نشان داد كه وقوع هر رويداد بزرگي ميتواند مستقيم يا غير مستقيم براي كشورما خسارتبار باشد.مثلا اگر تقابل چين و امريكا برسر تايوان جدي شود وبرخي روي آن حساب بازكردهاند بازهم اين ما نيستيم كه بتوانيم منفعتي از آن كسب كنيم و چه بسا به صورتي ازصورتها ضررش متوجه كشور مظلوم ما شود! تصميمگيران كشورلابد ميدانند كه ادامه وضع معلق كنوني فشار رواني عظيمي متوجه مردم ميكند. وقتي هيچ كس نداند كه فردا چه ميشود، وقتي قابل پيشبيني نباشد كه تا يك ماه ديگر نرخ برابري ارزها چه سرانجامي پيدا ميكند؟ انواع آسيبهاي اقتصادي و اجتماعي و روحي و رواني به نقطه جوش خود نزديك ميشوند. دراين ميان كه مرتبا شاهد انواع حوادث تكاندهنده هستيم واقعا اين سوال پيش ميآيدكه مسوولان روي تحمل مردم چقدرسرمايهگذاري كردهاند!؟ متاسفانه اقتصاد ما داراي بيماريهاي زمينهاي است، بيماريهايي كه هرآسيب بيروني را به شدت جذب ميكند و بر وخامت اوضاع ميافزايد. اگرقراراست درزمينه برجام گام بلند و هوشمندانه وشجاعانه وفوري برداشته نشود وهمه عوارض و پيامدهايش پذيرفته شود، صدها بلكه هزاران مساله ريز ودرشت كشورهم بايد مدنظر قرارگيرند كه ابربحرانهايي مثل تغييرات اقليم، ريزگردها، تورم، خشكسالي، حوادث طبيعي وغيرطبيعي و از همه بدتر فساد گسترده تنها نمونههايي از آن مسائل هستند. بگذار همصدا با بسياري از كارشناسان گفته باشيم و درتاريخ ثبت شود كه امروز لغو تحريمهاي ظالمانه ازضروريات اساسي وموثر و شايد حياتي براي كشوراست.