مرگ‌هاي كرونا در كشور دو رقمي شد و رنگ قرمز و نارنجي به نقشه كشور بازگشت
بازگشت قهرمان!
پيروز ميدان؟ ما يا ويروس كرونا؟
گروه اجتماعي
باز هم آمار مرگ كرونا در كشور دو رقمي شد و باز هم رنگ‌هاي قرمز و نارنجي به نقشه كشور بازگشت و باز هم آمار ابتلا، مراجعات سرپايي و بستري‌هاي كوويد 19 افزايش يافت. متخصصان اپيدميولوژي ظرف روزهاي گذشته پيش‌بيني مي‌كردند كه نتيجه عادي‌انگاري فراگير و لغو محدوديت‌ها و تبليغ «پايان و شكست و كنترل و زمين زدن كرونا» در كشور، همزمان با بروز موج‌هاي جديد بيماري در اقصي نقاط جهان و افزايش آمار ابتلا در منطقه خاورميانه و مديترانه شرقي و همسايگان ايران، ايجاد پيك هفتم بيماري در كشور، افزايش ابتلا و بازگشت به مرگ‌هاي دو يا سه رقمي طي روزهاي آتي خواهد بود، اما از آنجا كه مجموعه فعلي حاضر در ستاد ملي مقابله با كرونا و وزارت بهداشت كه متولي سلامت كشور است، از هر توصيه‌اي كه بوي نقد به روش‌هاي در حال اجرا بدهد، گريزانند و به عنوان اولين راه‌حل، منبع توصيه‌دهنده را خاموش مي‌كنند، طبيعي بود كه صداي صحنه‌گردان‌هايي كه پيام «پايان كرونا» مي‌دهند و سعي در عادي جلوه دادن وضعيت موجود دارند، به دليل همسويي با سياست‌هاي ستاد ملي مقابله با كرونا، بسيار بلندتر و رساتر از صداي متخصصاني بود كه خارج از بدنه وزارت بهداشت، ناظر بر عادي‌سازي‌هاي با قصد و مقصود سوال‌برانگيز، از آنچه شاهد بودند، نگران و مضطرب، انتقاد كرده و دولت و اعضاي ستاد ملي مقابله با كرونا را به بازخواني توصيه‌هاي هشدار‌دهنده سازمان جهاني بهداشت درباره ضرورت تداوم محدوديت‌ها و فاصله‌گذاري‌ها و ادامه نظارت‌ها و سخت‌گيري‌ها به دليل نامعلوم بودن ذات ويروس كرونا با اين همه جهش‌هاي عجيب و متفاوت دعوت مي‌كردند.
در نهايت، بعد از 62 روز كه آمار مرگ روزانه، تك رقمي و حتي در روزهايي، صفر گزارش مي‌شد و تبريكات رنگارنگ مسوولان وزارت بهداشت و تقدير و تشكر دولت و توهم برخي مسوولان بابت موفقيت ايران در شكست ويروسي كه هنوز در دنيا پاياني برايش متصور نشده‌اند به دنبال داشت، دوباره به آمار دو رقمي مرگ‌هاي كرونايي برگشتيم در حالي كه از دهه دوم تير ماه هم، بعد از 68 روز كه شاهد كاهش قابل توجه آمار تا سطح دو رقمي شدن تعداد مبتلايان جديد به دليل فروكش كردن موج بيماري ناشي از ضعيف شدن ويروس و ثمربخشي بلندمدت مراعات‌هاي بهداشتي و اجراي نظارت‌هاي بازدارنده بوديم، دوباره با آمار 4 رقمي ابتلاي جديد روزانه رودررو شديم در حالي كه از هفته دوم تير ماه هم، به دنبال برگزاري مراسم و تجمعات شلوغ و پر ازدحام سراسري در ماه خرداد و سفرهاي توريستي و تفريحي كه نفس جاده‌هاي كشور را بند آورد و لغو همه محدوديت‌ها، نشانه‌هايي از پيك هفتم در كشور مشاهده شد وقتي آمار ابتلاي روزانه، به تدريج مرز 100 را رد كرد و به 200 و 300 رسيد تا اينكه بالاخره در شبانه‌روز 14 تا 15 تير ماه، تعداد 1007 نفر به عنوان مبتلاي جديد كرونا در كشور ثبت شد و ظرف 4 روز اخير هم بازگشت دوباره به آمار ابتلاي بالاي 1000 و 2000 نفر داشتيم كه ظاهرا عقبگرد و پسرفت در هر زمينه ولو سلامت و بهداشت، با سرنوشت مردم ايران پيوند ناگسستني دارد. طبق گزارش رسمي وزارت بهداشت، در شبانه‌روز 18 تا 19 تير ماه، 2375 مبتلاي جديد در كشور شناسايي شده، 10 مبتلاي كرونا در كشور فوت كرده‌اند و 296 مبتلا هم به دليل وخامت شرايط جسماني در بيمارستان بستري شده‌اند. تا روز گذشته، مجموع بيماران كوويد ۱۹ در كشور به ۷ ميليون و ۲۴۹ هزار و ۹۷۶ نفر، مجموع جان‌باختگان اين بيماري، به ۱۴۱ هزار و ۴۳۹ نفر و مجموع بهبود يافتگان به ۷ ميليون و ۶۴ هزار و ۶۷۳ نفر رسيده است .
سلام دوباره به رنگ‌هاي قرمز و نارنجي
افزايش آمار ابتلا و مرگ، يك روي سكه است. روي ديگر، تغيير نقشه و رنگ‌بندي كرونايي شهرها بود كه طبق گزارش وزارت بهداشت، رنگ‌بندي شهرها هم به دنبال افزايش تعداد مبتلايان، از هفته گذشته تغيير كرد تا اينكه در شامگاه شنبه، اعلام شد كه رنگ‌هاي قرمز و نارنجي هم به نقشه كرونايي كشور بازگشته است. در حالي كه رنگ‌بندي شهرها، منطبق بر تعداد مبتلايان هر شهر و تعداد بستري‌هاست، بررسي‌هاي «اعتماد» از گزارش وزارت بهداشت نشان داد كه در حال حاضر 9 مركز استان (خرم‌آباد، قزوين، قم، مشهد، همدان، تهران، اراك، اصفهان و بيرجند) در وضعيت زرد قرار گرفته‌اند، شهرهاي جيرفت، خليل‌آباد، فردوس و منوجان، به وضعيت قرمز و بسيار پرخطر رسيده‌اند و شهرهاي بدره، فريدون‌شهر، بروجن، فيروزكوه، پارسيان، كلاردشت، تفرش، كوهبنان، رابر، زرند، گناباد، لاهيجان، عنبرآباد و ميناب هم از وضعيت كم خطر خارج شده و به وضع نارنجي رسيده‌اند. همچنان وضعيت تزريق دوز سوم واكسن كرونا هم رضايت‌بخش نيست و در حالي كه وزارت بهداشت اعلام كرده كه تا روز 19 تير ماه، ۶۴ ميليون و ۶۷۶ هزار و ۲۹۱ نفر دوز اول واكسن كرونا را تزريق كرده‌اند، انتظار مي‌رود كه معادل اين عدد، آمار واكسيناسيون دوز سوم باشد در حالي كه طبق گزارش وزارت بهداشت، مجموع واكسن تزريق شده بابت دوز سوم در كشور تا روز گذشته به ۲۷ ميليون و ۸۸۹ هزار و ۸۹۹ دوز رسيده كه حتي از يك‌دوم مجموع واكسن‌هاي تزريق شده بابت دوز اول هم كمتر است. طبق اعلام متخصصان اپيدميولوژي و به استناد بررسي‌هاي وزارت بهداشت، همچنان سويه اميكرون در كشور در حال گردش است منتها با اين تفاوت كه حالا حدود 50 درصد مبتلايان، گرفتار دو زير گونه اين سويه – BA4 و BA5 - شده‌اند كه البته به نظر مي‌رسد روال سرايت‌پذيري و انتقال ويروس از همان رويه‌هاي پيشين تبعيت مي‌كند به اين معنا كه احتمالا افراد ظرف 3 الي 5 روز بعد از مواجهه با منبع آلوده، نشانه‌هاي بيماري خواهند داشت و نرخ مرگ سويه اميكرون هم، يك در هزار مبتلا خواهد بود اگرچه نگراني متخصصان اپيدميولوژي اين است كه تنها در يك صورت، بايد منتظر مرگ‌آوري بيشتر باشيم؛ وقتي آمار ابتلا به گونه‌اي افزايشي شود كه امكانات درماني بيمارستان‌هاي كشور پاسخگوي حجم بالاي مراجعات نبوده و به خصوص، ظرفيت مراقبت‌هاي ويژه براي موارد بدخيم تكميل شود در آن صورت بايد منتظر افزايش مرگ‌ها حتي بيش از نرخ مرگ مفروض اين سويه باشيم. اگر زيرگونه‌هاي اميكرون، خاصيت مشابه مافوق‌شان را داشته باشند، هر فرد مبتلا، حداقل تا 25 روز ناقل بيماري خواهد بود در حالي كه از هم‌اكنون فعاليت‌ها براي اعزام زائران به عراق كه خود از كشورهاي با درصد بالاي اميكرون است، آغاز شده و هفته‌هاي پيش‌رو، موج استقبال از زائران حج هم مي‌تواند شيب ابتلا را از آنچه امروز شاهديم، بيشتر كند.
وضعيت رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي
چه تغييري داشت؟
گزارش ادواري وزارت بهداشت از روند رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي در كشور تا پايان خرداد سال جاري نشان مي‌دهد كه اگرچه در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته (پايان خرداد 1400) ميزان رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي اندكي بالاتر است (پايان خرداد 1400 ميزان رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي در كشور 47.95 درصد بود و پايان خرداد امسال به 48.7 درصد رسيد) اما دستورالعمل‌هاي بهداشتي، مجموعه وسيعي از الزامات منجر به كاهش و كنترل تحركات ويروس است كه زيرگروه‌هاي اين مجموعه وسيع چندان اعداد رضايت‌بخشي را نشان نمي‌دهد چنانكه ميانگين رعايت بهداشت فردي در اماكن عمومي استان‌هاي كشور در هفته پاياني خرداد ماه، 55.22 درصد بوده در حالي كه فقط 12 استان (خوزستان، گلستان، خراسان‌جنوبي، فارس، مازندران، سمنان، مركزي، آذربايجان‌غربي، قم، كرمانشاه، هرمزگان و خراسان‌شمالي) بيش از ميانگين، رعايت كرده‌اند و وضعيت باقي استان‌ها كمتر از ميانگين بوده كه در اين ميان، استان تهران با عدد 46.25 درصد، بدترين وضعيت را بين تمام استان‌هاي كشور داشته است. (طبق تعريف وزارت بهداشت، بهداشت فردي مجموعه‌اي از رفتارها شامل جلوگيري از ورود و حضور مراجعان و كاركنان داراي علايم بيماري، امكانات شست‌وشو يا ضدعفوني دست و استفاده از كارتخوان يا روش‌هاي الكترونيكي پرداخت وجه است.) در همين بازه زماني، ميانگين تهويه مناسب براي گردش هوا و جلوگيري از ماندگاري ويروس در فضاهاي بسته در كل كشور 55.24 درصد بوده كه باز هم استان تهران با عدد 48.87 درصد از اين بابت بدترين وضعيت را در تمام استان‌ها دارد. در هفته پاياني خرداد ماه سال جاري، ميانگين استفاده از ماسك در اماكن عمومي در كل كشور به 41.41 درصد كاهش يافته كه در اين زمينه استان آذربايجان‌شرقي با عدد 28.95 درصد بدترين وضعيت را داشته و ميزان استفاده از ماسك در باقي استان‌ها هم كمتر از 51 درصد بوده غير از استان هرمزگان كه ميزان استفاده از ماسك در هفته پاياني خرداد ماه در اين استان 62.75 درصد گزارش شده است. در اين بازه زماني ميزان رعايت فاصله‌گذاري هم تعريف چنداني ندارد چنانكه ميانگين در كل كشور 47 درصد بوده در حالي كه فقط استان‌هاي قم و خراسان‌شمالي، بالاي 63 درصد فاصله‌گذاري اجتماعي را رعايت كرده‌اند و البته بدترين وضعيت از اين بابت مربوط به استان همدان با 33.50 درصد بوده است.
وضعيت بيماري در استان‌ها چگونه است؟
طبق اعلام فرمانده عمليات مديريت بيماري كرونا در كلانشهر تهران، در هفته‌هاي آينده شاهد موج‌هاي جديدي از ويروس كرونا در پايتخت خواهيم بود. عليرضا زالي درباره آخرين وضعيت شيوع كرونا در استان تهران گفت: «در ۲۴ ساعت گذشته، 4 هزار مراجعه به مراكز بهداشتي و درماني در استان تهران با علايم مشكوك به كرونا انجام شده در حالي كه اين عدد در ۲ هفته گذشته، 1500 نفر بود.» در حالي كه طبق هشدار حميد عمادي؛ عضو كميته علمي كشوري مقابله با كرونا، علامت مشخص ابتلاي كرونا در مبتلايان اين روزها، سرماخوردگي است با اين تفاوت كه زيرگونه‌هاي BA4 و BA5 در مقايسه با تمام سويه‌هاي ويروس، مسري‌تر و واكسن‌گريزتر هستند و شيوع بسيار بالاتري را رقم خواهند زد، طبق گزارش‌هايي كه طي دو روز اخير از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي استان‌ها منتشر شده، در استان‌هاي آذربايجان‌شرقي، خوزستان، تهران، قم، خراسان‌جنوبي، گلستان، كرمانشاه، همدان، خراسان‌رضوي، چهارمحال و بختياري و كرمان، ابتلا، مراجعات سرپايي و بستري‌ها در مقايسه با شبانه‌روز قبل از آن يا هفته قبل، افزايش دو الي 5 برابري داشته است.