فقط 6 دانشگاه ايران در رتبه‌بندي 2023 تاييد شدند

گروه  اجتماعي

وزارت آموزش عالي عراق 35 دانشگاه و موسسه آموزش عالي ايران را از فهرست دانشگاه‌هاي خارجي خود حذف و اعلام كرد كه مدارك اين دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي به دليل افت كيفيت آموزشي مورد تاييد دولت عراق نيست. دانشگاه‌هاي امام رضا(ع)، ايلام، كرمانشاه، بوعلي سينا، خواجه نصير طوسي، سمنان، زنجان، الزهرا، قم، گلستان، بين‌المللي امام خميني، اراك، رازي، علوم پزشكي گلستان، صنعت نفت، اروميه، علامه طباطبايي، اصفهان، خوارزمي، شهيد باهنر كرمان، شهيد چمران اهواز، هنر تهران، علوم پزشكي كرمانشاه، علوم پزشكي قزوين، گيلان، علوم پزشكي همدان، علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد، منابع طبيعي خوزستان، مازندران، گلستان، هنر اصفهان، منابع طبيعي گرگان، شهركرد، اديان و مذاهب و جامعة المصطفي، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي ايران هستند كه تا سال گذشته، در فهرست دانشگاه‌هاي خارجي مورد تاييد وزارت آموزش عالي عراق قرار داشتند اما چندي قبل، مسوولان وزارت آموزش عالي عراق با استناد به رتبه‌بندي‌هاي معتبر بين‌المللي شانگهاي، تايمز و QS، فهرست 53 دانشگاه و موسسه آموزش عالي ايراني كه مقصد اتباع عراقي بوده را بازنگري كرده و 35 دانشگاه و مركز آموزشي ايراني كه بين ۱۰۰۰ دانشگاه اول نظام رتبه‌بندي شانگهاي يا ۵۰۰ دانشگاه اول رتبه‌بندي تايمز يا ۲۵۰ دانشگاه اول رتبه‌بندي QS نبوده‌اند را از اين فهرست كنار گذاشته‌اند. 

بنابراين، براي سال تحصيلي 2023– 2022 ميلادي، دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي ايراني مورد تاييد وزارت آموزش عالي عراق، به ترتيب رنكينگ شانگهاي، تايمز و QS شامل دانشگاه‌هاي تهران، صنعتي شريف، تربيت مدرس، علوم پزشكي تهران، صنعتي اميركبير، علوم پزشكي شهيد بهشتي، شيراز، علم و صنعت، تبريز، فردوسي مشهد، علوم پزشكي ايران، صنعتي بابل، علوم پزشكي كردستان، علوم پزشكي مازندران، آزاد اسلامي نجف‌آباد، محقق اردبيلي، علوم پزشكي اروميه، جندي‌شاپور اهواز، شهيد مدني آذربايجان، كاشان، علوم پزشكي كاشان، علوم پزشكي كرمان، كردستان، علوم پزشكي مشهد، صنعتي سهند، صنعتي شيراز، علوم پزشكي تبريز، علوم پزشكي اصفهان، صنعتي اصفهان، مراغه، شهيد بهشتي، علوم پزشكي شيراز و ياسوج هستند كه از اين فهرست، 14 دانشگاه هم به سبب رتبه‌هاي بالايي كه در رنكينگ بين‌المللي دارند، مشمول اعطاي بورسيه هستند.  در حالي كه هنوز علت انجام اين بازنگري در اين برهه زماني حساس براي ايران و منطقه نامعلوم است، هاشم داداش‌پور؛ معاون وزير علوم و رييس سازمان امور دانشجويان در واكنش به اين اقدام وزارت آموزش عالي عراق، موضوع را از روي عكس آن ديده و به جاي آنكه بابت ادعاي مسوولان دولت عراق و شائبه افت كيفيت آموزشي به عنوان دليل خروج 35 دانشگاه و موسسه آموزشي ايران از فهرست مورد تاييد وزارت آموزش عالي عراق پاسخگو باشد يا حتي علت تنزل رتبه‌اي حداقل 35 موسسه آموزش عالي در رنكينگ‌هاي بين‌المللي را تحليل كند، از تاييد 33 دانشگاه و موسسه آموزشي ايران از سوي دولت عراق ابراز خرسندي كرده است.  درحال‌ حاضر ۱۰۷ هزار دانشجوي عراقي در ايران مشغول به تحصيل هستند كه حدود ۵۵ هزار دانشجو در دانشگاه‌هاي وابسته به وزارت علوم و باقي هم در دانشگاه آزاد، دانشگاه‌هاي غيرانتفاعي و دانشگاه‌هاي تحت پوشش وزارت بهداشت تحصيل مي‌كنند. غلامرضا اباذري؛ رايزن فرهنگي ايران در عراق در گفت‌وگو با خبرنگار ايرنا در بغداد گفته كه اين اقدام دولت عراق نبايد وجهه سياسي پيدا كند چون تا سال جاري ميلادي، حدود ۱۷۰۰ دانشگاه از سراسر جهان مورد تاييد وزارت آموزش عالي عراق بود كه حالا اين فهرست تقريبا به هزار دانشگاه كاهش يافته و حدود ۷۰۰ دانشگاه دنيا، از نگاه مسوولان وزارت آموزش عالي عراق فاقد اعتبار شدند. اگر رنگ و بوي سياسي از اين اتفاق حذف شود، تنها دليلي كه همچنان به اين حذف و پالايش اعتبار مي‌دهد، ارزشمند شدن رنكينگ بين‌المللي دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي خارجي براي دولت عراق و مهم شدن كيفيت آموزش در مراكز آكادميك كشورهاي همسايه و مقصد اتباع عراقي است. 
رييس سازمان امور دانشجويان بدون كوچك‌ترين اشاره‌اي به افت كيفيت آموزش در 35 دانشگاه و موسسه آموزش عالي ايران در ان حد كه حتي دانشجوي عراقي را هم گريزان كرده، با لحني توصيه‌اي و نصيحت‌وار، خطاب به شنوندگاني غايب و فرضي مي‌گويد: «دانشگاه‌هاي ما در پذيرش و جذب دانشجويان خارجي نبايد از كيفيت آموزش غافل شوند زيرا هر چقدر دانشجويان بين‌الملل از كيفيت آموزش و پژوهش در دانشگاه‌هاي كشور راضي باشند در كشورهاي خود مبلغ آن دانشگاه‌ها خواهند بود. همچنين در جذب دانشجويان خارجي نبايد فقط نگرش مادي و اقتصادي حاكم باشد.»
ديروز هم قائم‌مقام وزير علوم در امور بين‌الملل در ديدار با سفير عراق در ايران، در واكنش به حذف 35 دانشگاه و موسسه آموزشي ايران از فهرست موسسه تحصيلات عالي خارجي مورد تاييد دولت عراق گفت: «اكثر اين دانشگاه‌ها در زمره بهترين دانشگاه‌هاي ايران هستند اما به دليل اينكه بسياري از توليدات علمي اين دانشگاه‌ها در حوزه‌هاي علوم انساني است، در رتبه‌بندي‌هاي تايمز و شانگهاي رتبه بالايي ندارند. اما اين مورد نبايد باعث حذف آنان از ليست انتخابي دانشجويان عراقي براي تحصيل باشد.»
در حالي كه به نظر مي‌رسد قائم‌مقام وزير حتي يك‌بار هم نگاهي به فهرست دانشگاه‌هاي حذفي نداشته كه ببيند اتفاقا برعكس تصور اين مسوول دولتي، بيش از نيمي از مراكز حذف شده، اتفاقا دانشگاه‌هاي تخصصي فني، مهندسي يا پزشكي هستند كه زمينه فعاليت و رده آموزشي‌شان، هيچ ارتباطي با سرفصل علوم انساني ندارد، دليل اصلي حذف دانشگاه‌هاي ايران از فهرست مراكز آكادميك خارجي مورد تاييد عراقي‌ها را ناديده گرفت و بدون كوچك‌ترين اشاره درباره علت افت كيفيت آموزشي در اين مراكز كه در واقع دليل اصلي كنار گذاشته شدن 35 دانشگاه و مركز آموزشي از سوي دولت عراق بوده، اعلام كرد كه وزارت علوم حاضر است كميته و كارگروه‌هاي بين دو كشور براي تقويت همكاري‌هاي علمي را فعال‌تر كند و پيشنهاد كرد كه در اولين جلسات اين كارگروه‌ها، موضوع به رسميت شناختن مدارك دانشگاه‌هاي ايراني توسط وزارت علوم و فناوري عراق مورد بررسي قرار گيرد و قول داد كه تسهيل صدور رواديد و مجوز خروج دانشجويان عراقي در اولويت بررسي‌ها باشد كه با اين مدل پاسخگويي قائم‌مقام وزير علوم، تسهيل عبور و مرور اتباع عراقي، به نوعي رنگ حق‌السكوت به ازاي بازنگري و اصلاح فهرست دانشگاه‌هاي ايران در وزارت آموزش عالي عراق و بازگشت 35 موسسه حذف شده به فهرست نهايي موسسات آموزشي خارجي مورد تاييد دولت عراق پيدا كرد. 
در رتبه‌بندي 2023 QS 
فقط 6 دانشگاه ايران حضور دارند 
كيفيت آموزش در مراكز دانشگاهي ايران افت كرده است. غير از انتقادات و اعتراضات مستمر استادان دانشگاه و پيشكسوتان عرصه آموزش عالي به تنزل كيفيت آموزش در مراكز آموزش عالي كشور، رنكينگ جهاني هم نشان مي‌دهد كه دانشگاه‌هاي ايران در حال حذف شدن از رتبه‌بندي‌هاي دنيا هستند. رتبه‌بندي QS يكي از معتبرترين نظام‌هاي رتبه‌بندي بين‌المللي است كه سالانه در انگلستان انجام مي‌شود و از جمله ملاك‌هاي اين رتبه‌بندي، شهرت دانشگاه، سطح آموزش، تعداد استنادها به مقالات و محتواي توليد شده دانشگاه و راهيابي آن به ايندكس‌هاي علمي بين‌المللي، تعداد بورسيه‌ها و حتي تعداد دانشجويان دانشگاه است. 
طبق آخرين رتبه‌بندي QS ‌براي سال 2023 ميلادي، نه تنها نام هيچ‌يك از شهرهاي دانشگاهي و داراي دانشگاه‌هاي مادر ايران، در فهرست 120 شهر دانشجويي جهان ديده نمي‌شود، 6 دانشگاه ايران (صنعتي شريف، صنعتي اميركبير، تهران، علم و صنعت، شيراز و شهيد بهشتي) هم كه توانسته‌اند در اين مقايسه جهاني و بين 1422 دانشگاه جهان، به جدول اين رتبه‌بندي راه پيدا كنند، با پايين‌ترين امتيازات راه خود را به رنكينگ جهاني باز كرده‌اند به اين معنا كه دانشگاه صنعتي شريف با رتبه 380، صنعتي اميركبير با رتبه 443، تهران با رتبه 501 الي 510، علم و صنعت ايران با رتبه 531 الي 540، شيراز با رتبه 751 الي 800 و در نهايت دانشگاه شهيد بهشتي با رتبه 1001 الي 1200 در آخرين رديف‌هاي جدول ايستاده‌اند در حالي‌كه براي سال 2023 ميلادي، موسسه تكنولوژي ماساچوست (MIT) رتبه اول اين بررسي را كسب كرده و سپس دانشگاه كمبريج (انگليس) دانشگاه استنفورد (امريكا) دانشگاه آكسفورد (انگليس) دانشگاه هاروارد (امريكا) موسسه تكنولوژي كاليفرنيا (كلتك - امريكا) امپريال كالج لندن (انگليس) دانشگاه يو سي ال (انگليس) موسسه فناوري زوريخ (سوييس) و در نهايت، دانشگاه شيكاگو (امريكا) در رديف اولين‌هاي جهان ايستادند. 
چرا سقوط كرديم؟ 
افت كيفيت آموزش در مراكز دانشگاهي و موسسات آموزش عالي كه ميزبان علم پژوهاني به مراتب جدي‌تر و بالغ‌تر از يك دانش‌آموز سال آخر دبيرستان است، دلايل مختلفي دارد. مشكلات معيشتي و اقتصادي دانشجو، ضعف سواد استادان، فضاي بسته دانشگاه كه انگيزه هر گونه پيشرفت را در استاد و دانشجو مي‌خشكاند، چالش‌هاي سياسي و اجتماعي جامعه كه تمركز و پشتكار دانشجو و استاد بر پيشرفت و تلاش را مخدوش مي‌كند، ضعف و كهنگي نظام آموزشي، عقب‌ماندگي منابع آموزشي از تغييرات روز و جديد جهاني از جمله اين دلايل است. 
روز 22 خرداد سال جاري، شوراي عالي انقلاب فرهنگي متن مصوبه جديد خود را منتشر كرد. در متن اين مصوبه درباره شرايط جديد جذب هيات علمي دانشگاه‌ها آمده است: «هيات عالي جذب شوراي عالي انقلاب فرهنگي امتياز فرزند در جذب اعضاي هيات علمي را براساس ابلاغيه جمعيتي رييس‌جمهور مصوب كرد. همچنين براساس اين مصوبه در صورت تساوي امتيازات طبق فرم بررسي صلاحيت عمومي، اولويت با فرد متاهل است. در بررسي صلاحيت عمومي متقاضيان عضويت هيات علمي دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي، در ازاي تاهل ۵ امتياز و در صورت داشتن هر فرزند ۳ امتياز به امتيازات صلاحيت عمومي افزوده مي‌شود. همچنين براساس اين مصوبه در صورت تساوي امتيازات طبق فرم بررسي صلاحيت عمومي، اولويت با فرد متاهل است.»
به دنبال انتشار اين مصوبه، سيدمختار موسوي؛ معاون تاييد صلاحيت مركز جذب اعضاي هيات علمي وزارت علوم اعلام كرد كه وزارت علوم، ملزم به رعايت اين شروط در بررسي صلاحيت متقاضيان عضويت در هيات علمي دانشگاه‌هاست و محمدعلي كي‌نژاد؛ رييس هيات عالي جذب هيات علمي دانشگاه‌ها و مراكز آموزشي شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم در گفت‌وگوهاي رسانه‌اي گفت: «امتيازات تاهل و فرزند داشتن، زماني براي متقاضيان جذب در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي لحاظ خواهد شد كه افراد از نظر علمي و عمومي حداقل شرايط و امتيازات قبولي و هيات علمي شدن در اين مراكز را كسب كرده باشند و در مرحله رقابت امتيازات فرزندي براي آنها لحاظ خواهد شد. امتيازات تاهل و فرزند داشتن براي جذب اعضاي هيات علمي در صلاحيت عمومي متقاضيان لحاظ خواهد شد و هيچ تاثيري در مباحث علمي نخواهد داشت. با مصوبه جديد وقتي فرد حداقل شرايط عمومي را داشته باشد تعداد فرزندان متقاضي نيز در روند جذب تاثير دارد و امتيازاتي به فرد داده مي‌شود.»
بنا به اعلام وزارت علوم، از روز 20 تير ماه (دوشنبه) ثبت‌نام در فراخوان جذب اعضاي هيات علمي دانشگاه‌هاي كشور آغاز شد و تا دوم مردادماه، مهلت مراجعه به سامانه جذب وزارت علوم ادامه دارد.