تخليه اثر حذف ارز ترجيحي در تيرماه

گروه اقتصادي 

نرخ رشد تورم ماهانه تيرماه امسال به ۴.۶ درصد رسيد كه نسبت به ماه قبل ۷.۶ واحد درصد كاهش داشته است. اين موضوع مي‌تواند به تخليه اثرات شوك تورمي حاصل از حذف ارز 4200 مرتبط باشد. با اينكه تورم ماهانه در تير ماه افت قابل ملاحظه‌اي پيدا كرده اما باز هم مقياس نقطه‌اي اين شاخص در بالاترين سطح قرار دارد. مقايسه سطح عمومي قيمت‌ها با موقعيت مشابه خود در سال گذشته نشان مي‌دهد تورم نقطه‌اي در كشور به 54 درصد رسيده كه بالاترين سطح را از سال 1375 تاكنون داشته است. يعني در قله بيست و شش سال اخير. تورم نقطه‌اي نسبت شاخص قيمت را در هر ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل نشان مي‌دهد. در واقع با توجه به گزارش مركز آمار، سطح قيمت‌ها در طول يك سال گذشته به اندازه ۵۴ درصد افزايش داشته است و به ركورد سي‌ساله آن‌كه ۵۹ درصد بوده (مربوط به ارديبهشت و خرداد ۱۳۷۴) نزديك شده است.

مركز آمار ايران همچنين گزارش داده كه نرخ تورم نقطه‌اي گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» با افزايش ٤.٤ واحد درصدي به ٨٦ درصد و گروه «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات» با افزايش ٠.١ واحد درصدي به ٣٦.٩ درصد رسيده است. اين در حالي است كه نرخ تورم نقطه‌اي براي خانوارهاي شهري ٥٢,٨ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ١.٤ واحد درصد افزايش داشته. همچنين اين نرخ براي خانوارهاي روستايي ٦٠.٧ درصد بوده كه نسبت به ماه قبل ٢.٥ واحد درصد افزايش يافته است.
اثرات حذف ارز ترجيحي بر تورم سالانه 
 به نظر مي‌رسد كه اثرات حذف ارز 4200 توماني در بخش زيادي از تورم سالانه ديده مي‌شود. چرا كه در ميان گروه‌هاي كالايي در تيرماه، تورم خوراكي‌ها پيشتاز است، اما به جاي گروه روغن‌ها و چربي‌ها، گوشت قرمز و گوشت ماكيان بيشترين تورم‌هاي ماهانه اين گروه را داشته‌اند كه اثرات حذف ارز ۴۲۰۰ را نمايان مي‌كند. پس از حذف ارز 4200 توماني، شوك بزرگ قيمتي تاثير خود را به ويژه در تورم خردادماه نشان داد و تورم نقطه‌اي را به بالاي ۵۰ درصد رساند. اما همچنان آثاري از اين شوك در ماه بعدي يعني تيرماه هم خودنمايي كرده است. حذف ارز ترجيحي باعث شده هزينه‌هاي اوليه برخي كالاها و خدمات افزايش پيدا كند و در نتيجه اين كالاها هم با تاخير يك پله افزايش قيمت داشته باشند. بنابراين انتظار مي‌رود از ماه بعد سطح تورم كالاهاي اساسي به خصوص خوراكي‌ها باز هم كاهش پيدا كند. 

اجاره‌بها و روند صعودي تورم
 دومين عاملي كه موجب شده تورم نقطه‌اي در تيرماه بالا برود، رشد اجاره‌بها در مناطق شهري است. رشد ماهانه شاخص قيمت اجاره‌بها هم ۳.۸ درصد اعلام شده كه با توجه به سهم سي درصدي اين هزينه در سبد مصرفي مدنظر مركز آمار، نقش مهمي در تورم ماهانه تير داشته است.

افزايش نرخ تورم سالانه خانوارهاي كشور
 نرخ تورم سالانه، درصد تغيير ميانگين اعداد شاخص قيمت در يك سال منتهي به ماه جاري، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. آنگونه كه مركز آمار ايران اعلام كرده نرخ تورم سالانه تيرماه ١٤٠١ براي خانوارهاي كشور به ٤٠,٥ درصد رسيده كه نسبت به ماه قبل، ١,١ واحد درصد افزايش نشان مي‌دهد. همچنين نرخ تورم سالانه براي خانوارهاي شهري و روستايي به ترتيب 40 درصد و ٤٣.٢ درصد است كه براي خانوارهاي شهري ١.١ واحد درصد افزايش و براي خانوارهاي روستايي ١.٤ واحد درصد رشد داشته است.
در گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» بيشترين افزايش قيمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماكيان» (مرغ ماشيني، سوسيس و كالباس)، گروه «لبنيات و تخم مرغ» (دوغ پاستوريزه، خامه و تخم‌مرغ) و گروه «نان و غلات» (انواع برنج ايراني، كيك و بيسكوييت) است. در گروه عمده «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات»، گروه «بهداشت و درمان» (خدمات طبي سرپايي و خدمات بيمارستاني)، گروه «هتل و رستوران» (هزينه هتل و تالار پذيرايي) و گروه «مبلمان و لوازم خانگي» (انواع شوينده) بيشترين افزايش قيمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. 

جولان تورم در نقاط روستايي
به‌طور كلي در تيرماه اتفاق عجيبي رخ داده و شاخص تورم در روستاها و در بازه‌هاي زماني مختلف بالاتر از سطح تورم نقاط شهري بوده است. به‌طور مثال، تورم ماهانه نقاط شهري در تيرماه 4.6 درصد بوده اما در روستاها اين شاخص 0.2 درصد بالاتر بوده است. يا تورم نقطه به نقطه در روستاها طي تيرماه نزديك به 61 درصد بوده است اما در نقاط شهري اين رقم 54 درصد است. حتي در بخش خوراكي‌ها نيز تورم روستاها در مقياس نقطه به نقطه بالاتر از تورم شهرهاست.