آسيب سيل به بافت تاريخي يزد
بهبود وضعيت منابع آبي و سدها در فارس و قزوين و قم
گروه اجتماعي| جاري شدن سيل در 18 استان كشور طي روزهاي اخير، براي برخي نقاط نعمت بود و براي نقاط محنت. بافت تاريخي يزد از جمله نقاطي بود كه به دنبال جاري سيل، دچار خسارات شد اگرچه كه مسوولان استاني اين خسارات را «جزيي» عنوان مي‌كنند اما بايد ديد كه «جزيي» بودن خسارت، به دليل هراس از بازخواست شدن توسط مديران بالادست به دليل بي‌توجهي از ايمن‌سازي محوطه در مقابل بلاياي طبيعي است يا اين خسارات، از نگاه كارشناسان و استاد ابنيه تاريخي هم «جزيي» شمرده مي‌شود. به هر حال، طبق دستور وزير كشور مقرر شده كه خسارت‌هاي سيل به بافت تاريخي يزد از سوي دولت جبران شود. عزت‌الله ضرغامي؛ وزير ميراث فرهنگي هم بعد از دريافت گزارش‌هايي درباره آسيب ديدگي ابنيه تاريخي در استان يزد، جمعه شب نماينده ويژه خود را براي بررسي ميداني به اين استان اعزام كرد كه در جلسه ستاد مديريت بحران كه با حضور طاهره قيومي (نماينده ويژه وزير ميراث فرهنگي) مديركل و معاونان اداره كل ميراث فرهنگي استان يزد براي بررسي آسيب‌هاي ناشي از سيلاب در بافت تاريخي يزد تشكيل شد، مديركل ميراث فرهنگي استان يزد منكر هرگونه تخريب و خسارت جدي به بناهاي تاريخي واقع در بافت تاريخي يزد شد و گفت كه صرفا در مخزن امن موزه يزد كه محل نگهداري اشياي تاريخي و باارزش بوده، آب‌گرفتگي رخ داده بود كه اقدامات لازم براي كاهش رطوبت در اين محل در حال انجام است. به گفته اين مسوول طبق بررسي‌هاي انجام شده ۲۴۰ بناي واقع در بافت تاريخي يزد شامل مغازه، منزل، حصار و... آسيب صفر تا صد ديده كه با توجه به ادامه بارندگي، امكان افزايش اين آمار وجود دارد. علاوه بر اين، كميته پايش هم تشكيل شده كه نقطه به نقطه بافت تاريخي را بررسي و بناهاي آسيب‌ديده را شناسايي و ميزان خسارت‌هاي وارده را برآورد مي‌كند تا كميته ديگري عمليات انجام شده را مستندسازي كند.
اما در كنار اين اخبار، سيل يكي از خانه‌هاي تاريخي در استان يزد را به‌طور كامل تخريب كرده است. خانه «رزاقيان» در شهرستان تفت كه در سال‌هاي گذشته به اداره ميراث فرهنگي اين شهرستان تبديل شده بود، بر اثر بارش باران به‌طور كامل تخريب شد. خانه رزاقيان، يكي از خانه‌هاي سنتي يزد مربوط به دوره پهلوي است كه وجود عناصر خاص نظير ۲ بادگير چهار طرفه و كم ارتفاع، ايوان و طاق‌نماهاي ضلع شرقي باعث شده بود تا اين بنا، جزو بناهاي خاص شهرستان تفت محسوب شود. با وجود تخريب اين بناي عصر پهلوي، اما مديران استاني ميراث فرهنگي علت اين تخريب را به دليل ماهيت معماري خود بنا دانستند و تاثير سيل بر تخريب آن را نپذيرفتند.
اين ميزان بارش موجب خوشحالي نيست
با وجود اعلام ديروز عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس درباره دشواري ذخيره آب از محل سيل اخير به دليل فرونشست زمين و برداشت آب‌هاي بي‌رويه در گذشته، ظاهرا در برخي مناطق، ميزان بارش‌هاي شديد تاثير قابل توجهي در افزايش حجم منابع آبي پشت سدها داشته است. در استان سيستان و بلوچستان و چند استان ديگر گفته مي‌شود كه حجم ذخاير آبي پشت سدها به ميزان قابل توجهي افزايش داشته اگرچه كه مسوولان سازمان آبخيزداري نگران هدررفت اين بارش‌ها هستند چون بايد هر ساله حداقل 10 ميليون هكتار آبخيزداري انجام شود و هر سال به 7500 ميليارد تومان اعتبار براي اين وسعت مورد نياز است در حالي كه امسال كل اعتبار تخصيص يافته 1500 ميليارد تومان است و بنابراين، عملا كار خاصي امكان‌پذير نخواهد بود. ديروز جعفر قادري، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با ايلنا گفت: «تجربيات ساليان گذشته نشان مي‌دهد كه خسارت‌هاي ناشي از حوادث به راحتي جبران نمي‌شود و متاسفانه خسارت‌هاي وارده به بخش آب و خاك به راحتي قابل جبران نيست. در صورتي كه طرح‌هاي آبخيزداري اجرا نشود و به تبع آن مراحل احداث سدها ناقص بماند و تكميل نشود سبب ايجاد خسارت مي‌شود، اگرچه مطالعات بعضي از سدها داراي اشكالاتي بوده اما بعضي از سدها هم توانستند كه جريانات آبي را مهار كنند. با اين حال برداشت آب‌هاي بي‌رويه زير زميني در سال‌هاي گذشته سبب فرونشست زمين و دشت‌ها شد كه متاسفانه تمام اين موارد سبب شده تا امكان ذخيره آب درون زمين از بين برود و اين در حالي است كه كمترين بارش باعث بروز سيل مي‌شود.» به دنبال اين اظهارات، مديركل آب و فاضلاب استان قم هم اعلام كرد كه بارش‌هاي اخير در استان قم خسارت خاصي به همراه نداشت چون بخش عمده‌اي از بارش‌هاي اخير، در پايين‌دست استان بود كه به سمت منطقه قمرود و حوض سلطان رفته و براي آن منطقه خوب بوده اما در مجموع بارش‌هاي اخير، منابع آب در استان را افزايش نداد چون عمده بارش‌ها در پايين دست استان بود. معاون آبخيزداري استان مركزي اما اعلام كرد كه در پي بارش‌هاي اخير، 25درصد از سازه‌هاي آبخيزداري استان مركزي در شهرستان‌هاي محلات، شازند، فراهان و همچنين بخشي از سازه‌هاي آبخيزداري شهرستان‌هاي تفرش و خنداب آبگيري شدند و حدود 2 ميليون مترمكعب از روان‌آب‌هاي سطحي و سيلاب در اين شهرستان‌ها پشت سازه‌هاي آبخيزداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان مركزي كنترل و ذخيره‌سازي شد. اين افزايش در حالي بود كه به گفته اين مقام مسوول، بارش‌هاي اخير هيچ‌گونه خسارتي به سازه‌هاي آبخيزداري استان مركزي از جمله بندهاي خاكي، سنگ و ملاتي و سدهاي اين استان وارد نكرده اما در عوض، جاري شدن سيلاب در دشت‌هاي استان مركزي و كشور كه امكان انجام عمليات آبخيزداري در آن مناطق وجود نداشته، خسارت‌هايي را براي اراضي زيردست اين مناطق به همراه داشته است. مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان قزوين هم اعلام كرد: «تاكنون براساس گزارش‌هايي كه به ما ارايه شده ميزان آب در مكان‌هايي كه در پشت سدها و بندها وضعيت مناسبي نداشته در حال بهبود است و تبخير هم كمتر شده كه تاثير بالايي دارد.»