هواداران مقتدي صدر
بعد از پارلمان، دستگاه قضا را هم به تعطيلي كشاندند
شورش صدر عليه قانون
شهاب شهسواري
هواداران مقتدي صدر اين‌بار با تحصن در مقابل شوراي عالي قضايي عراق، فعاليت‌هاي اين نهاد حكومتي عراق را مختل كردند. اين نهاد قضايي عراق در واكنش به اين تجمع و تهديدهايي كه عليه اين نهاد مطرح شده است، اعلام كرد كه فعاليت‌هاي تمام دادگاه‌هاي وابسته به آن به حالت تعليق در مي‌آيد. در واكنش به اين تحولات، مصطفي كاظمي، نخست‌وزير عراق كه براي شركت در اجلاس پنج‌جانبه سران كشورهاي عربي به قاهره سفر كرده بود، سفر خود را نيمه‌كاره گذاشت تا به بغداد بازگردد. دوشنبه هفته گذشته بود كه شوراي عالي قضايي عراق در پاسخ به درخواست مقتدي صدر براي انحلال پارلمان، تاكيد كرده بود كه اين اقدام در حوزه اختيارات اين نهاد قضايي نيست. دو روز بعد از اين بيانيه، مقتدي صدر يك هفته به شوراي عالي قضايي فرصت داده بود تا پارلمان را منحل كند. حالا روز سه‌شنبه همزمان با پايان يافتن ضرب‌الاجل يك هفته‌اي مقتدي صدر به دستگاه قضا، هواداران جريان صدر با بر پا كردن خيمه‌هاي‌شان در مقابل شوراي عالي قضايي، اعتراضات خود را وارد مرحله‌اي تازه كردند. در پي اين تجمع، شوراي عالي قضايي عراق اعلام كرد كه فعاليت‌هاي خود را تعطيل مي‌كند. صبح روز سه‌شنبه، شوراي عالي قضايي عراق با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد: «صبح امروز نشستي حضوري و مجازي در پي تحصن آشوبگران جريان صدر در مقابل شوراي عالي قضايي كه خواستار انحلال پارلمان از طريق ارسال پيام‌هاي تلفني تهديدآميز براي فشار بر دادگاه عالي فدرال براي صدور حكم انحلال پارلمان هستند، تشكيل شد.» در بيانيه مذكور آمده است كه حاضران در اين نشست تصميم گرفتند در اعتراض به اين اقدامات غيرقانوني و مخالف قانون و نهادن مسووليت قانوني هرگونه عواقب اين اقدام برعهده دولت و طرف سياسي حامي آن، فعاليت شوراي عالي قضايي و دادگاه‌هاي وابسته به آن و دادگاه عالي فدرال را متوقف كنند. بر اساس گزارش‌ها، روز گذشته دادگاه عالي عراق حكم بازداشت سه تن از چهره‌هاي شاخص جريان صدر را به دليل تهديد جاني عليه قضات اين دادگاه صادر كرده است. صباح الساعدي، روحاني هوادار صدر و رييس پيشين فراكسيون جريان صدر در پارلمان عراق، محمد الساعدي و غايب العميري، سه فردي هستند كه حكم بازداشت آنها توسط دستگاه قضايي عراق صادر شده است. دستگاه قضا، دومين نهاد بالادستي حكومت عراق است كه با تهديد و حمله هواداران صدر مجبور به تعطيلي فعاليت‌هايش مي‌شود. ماه گذشته، هواداران صدر با حمله به پارلمان عراق فعاليت‌هاي اين نهاد را هم تعطيل كرده بودند. در پي تعليق فعاليت‌هاي شوراي عالي قضايي عراق محمد حلبوسي، رييس پارلمان عراق از تظاهرات در مقابل دستگاه قضايي عراق انتقاد كرد. حلبوسي با انتشار پيامي در شبكه اجتماعي توييتر نوشت: «از تظاهرات براساس چارچوب‌هاي قانوني در راستاي حفظ حكومت و نهادهاي آن و حمايت از وجود آن حمايت مي‌كنيم. اما مخالفت ما نبايد با دستگاه قضايي باشد كه همه در صورت اختلاف به آن روي مي‌آوريم.» او همچنين با صدور بيانيه‌اي، تعطيلي نهادهاي قانوني در عراق را بازگشت به گذشته توصيف كرده است. وي در اين بيانيه تصريح مي‌كند: «ما در انتخابات اواخر سال گذشته پس از اعتراضات مردمي كه خواهان تغيير دولت و برگزاري انتخابات زودهنگام شده بود، شركت كرديم كه اين مشاركت ما با هدف اصلاح اوضاع و دادن عرصه به گروه‌هاي نوپا در عرصه سياسي بود و اينكه گروه‌ها در تصميم‌سازي سياسي در داخل پارلمان ايفاي نقش كنند و فعاليت سياسي به ثبات برسد و اصلاحات واقعي از طريق نهادهاي قانون اساسي اجرا شود.» حلبوسي نسبت به عقبگردي كه امروز به دليل تعطيلي نهادهاي قانون اساسي حاصل شده و بيشتر از عقبگرد گذشته است، ابراز تاسف كرد.
دفتر نمايندگي سازمان ملل متحد در عراق نيز با انتشار بيانيه‌اي از اختلال در عملكرد دستگاه قضايي عراق بر اثر تجمع هواداران صدر ابراز نگراني كرده است. در اين بيانيه آمده است: «حق اعتراضات مسالمت‌آميز يكي از عناصر اصلي دموكراسي است و احترام به نهادهاي عراق و اجراي قانون اساسي به همان اندازه مهم است. نهادهاي عراقي از جمله شوراي عالي قضايي بايد بدون هيچ مانعي در خدمت مردم عراق باشند.»
برهم صالح، رييس‌جمهور عراق هم با صدور بيانيه‌اي، تعطيلي دستگاه قضا را خطرناك توصيف كرد. در اين بيانيه آمده است: «تحولات جاري در كشور پايبندي همگان به حفظ آرامش و اولويت دادن به مذاكره و تضمين جلوگيري از كشيدن شدن اوضاع به وضعيت نامعلوم و خطرناكي كه همه در آن بازنده‌اند و زمينه را براي كساني كه عليه كشور كمين كرده‌اند، ايجاب مي‌كند.» برهم صالح تاكيد كرد: «تظاهرات مسالمت‌آميز و آزادي بيان حقي قانوني است، اما تعطيل كردن فعاليت دستگاه قضايي كشور موضوع پرمخاطره‌اي است كه كشورش را تهديد مي‌كند.» رييس‌جمهور عراق تصريح كرد: «بايد براي حفاظت از نهاد قضايي كشور و اقتدار و استقلال آن تلاش كرد و هرگونه مطالبه‌گري در سطح قانوني بماند.»
سفر نيمه‌كاره كاظمي به مصر
بعد از اعلام تعليق فعاليت‌هاي دستگاه قضايي عراق، مصطفي كاظمي، نخست‌وزير اين كشور كه براي شركت در نشست سران پنج كشور عربي به مصر سفر كرده بود، سفر خود را نيمه‌كاره رها كرد تا براي مديريت بحران جاري به بغداد بازگردد. به گزارش ميدل ايست‌نيوز، كاظمي با صدور بيانيه‌اي تعطيلي دستگاه قضا را خطري جدي براي كشور توصيف كرده است. در بيانيه رسمي دفتر نخست وزير عراق آمده است كه وي براي پيگيري مستقيم عملكرد نيروهاي امنيتي در دفاع از دستگاه قضايي و نهادهاي حكومتي به عراق برگشته است. وي هشدار داد كه تعطيل شدن فعاليت دستگاه قضايي، كشور را با خطر واقعي مواجه مي‌كند و افزود كه تظاهرات حق قانوني است اما بايد با احترام به نهادهاي حكومتي انجام شود تا آنها بتوانند به خدمات خود به ملت ادامه دهند. نخست وزير عراق همچنين خواستار برگزاري فوري جلسه سران همه تشكل‌هاي سياسي عراق براي اجراي نتايج نشست گفت‌وگوي ملي و كاهش بحران در كشور شد. وي از نيروهاي سياسي خواست كه براي آرام كردن فضا تلاش كرده و از فرصت گفت‌وگوي ملي براي خارج كردن كشور از بحران كنوني استفاده كنند.
صبح ديروز عبدالفتاح السيسي، رييس‌جمهوري مصر در فرودگاه شهر «العلمين» واقع در شمال غربي اين كشور از رهبران چهار كشور عربي امارات، بحرين، اردن و عراق استقبال كرد. محمد بن زايد آل نهيان، رييس امارات، عبد‌الله دوم، پادشاه اردن، حمد بن عيسي آل خليفه، پادشاه بحرين و مصطفي الكاظمي، نخست وزير عراق، مهمانان رييس‌جمهور مصر بودند. به گزارش ايسنا، در بيانيه دفتر رياست‌جمهوري مصر در مورد اين نشست آمده است، عبدالفتاح السيسي در يك «نشست برادرانه ويژه» به ميهمانان خود خوشامد گفت. رييس‌جمهور مصر تقدير و تشكر رهبري و ملت مصر از پيوندهاي تاريخي مستحكم ميان كشورهاي عربي را ابراز داشت. سران پنج كشور عربي در اين نشست تقويت روابط دوجانبه و ارتقاي سطح همكاري ميان اين كشورهاي عربي را مورد بررسي قرار دادند و در خصوص بهره‌برداري ايده‌آل از همه عرصه‌هاي موجود براي تقويت همكاري فيمابين تبادل‌نظر كردند.
سخنگوي صدر: صدر در مسائل
دخالت نمي‌كند
صالح محمد عراقي، فردي كه از او با عنوان سخنگوي مقتدي صدر ياد مي‌شود، با انتشار بيانيه‌اي ضمن نكوهش دستگاه قضايي براي تعليق فعاليت‌هايش، مدعي شد كه مقتدي صدر دو روز است كه ديگر شخصا در مسائل دخالتي نمي‌كند و ترجيح مي‌دهد كه تظاهرات خودجوش باشد. به گزارش ميدل ايست‌نيوز، عراقي با انتشار بيانيه‌اي گفت كه «هر بار اعتراضات عليه فاسدان بالا مي‌گيرد» آنان دست به دامن مقتدي صدر مي‌شوند و افزود كه مقتدي صدر «دو روز است كه مطلقا در مسائل دخالت نمي‌كند و خواستار خودجوش ماندن تظاهرات است.» وي افزود كه ممكن است صدر در برابر تعليق فعاليت دستگاه قضايي و دادگاه‌هاي كشور، فعاليت كميته ناظر بر اعتراضات را به تعليق درآورد. وي تاكيد كرد: «زشت است كه دستگاه قضايي براي پايان دادن به اعتراضات اصلاح‌طلبانه فعاليت خود را به تعليق درآورد اما در برابر فساد حاكم فعاليت خود را به تعليق درنياورد.»
تا بازگشايي نهادهاي حكومتي
با صدر گفت‌وگو نمي‌كنيم
چارچوب هماهنگي احزاب شيعه با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد كه تا زمان پايان گرفتن اشغال نهادهاي حكومتي، هيچ مذاكره‌اي با جريان صدر انجام نخواهد داد. به گزارش شفق‌نيوز، در بيانيه‌اي كه روز سه‌شنبه توسط چارچوب هماهنگي منتشر شد تعرض آشكار به دستگاه قضايي و تهديدهاي نسبت به جان دادستان كل فايق زيدان، محكوم شده است. اين بيانيه از گروه‌هاي شرافتمند ديگر عراقي هم خواسته است تا موضعي مشابه اتخاذ كنند. در اين بيانيه آمده است: «چارچوب هماهنگي از پذيرش هرگونه نامه يا دعوتنامه براي گفت‌وگوهاي مستقيم با جريان صدر خودداري مي‌كند، مگر اينكه او از تصميمش براي اشغال نهادهاي حكومتي عقب‌نشيني كند.» در اين بيانيه دولت مسوول حفاظت از تمامي اماكن، دارايي‌هاي حكومتي و جان كاركنان، به مقام‌هاي قضايي شناخته شده است. به نوشته اين بيانيه مقام‌هاي قضايي تنها سوپاپ اطمينان بعد از تصرف نهادهاي حكومتي توسط نيروهاي ضدحكومتي هستند. چارچوب هماهنگي از مردم عراق خواسته است تا براي هرگونه تحول پيش‌رو آماده باشند و از جامعه جهاني دعوت كرده است كه نسبت به اقدام‌ها عليه مقام‌هاي قضايي و قانونگذار عراقي موضع‌گيري كنند.