از ادامه رفتارهاي مخرب رژيم اسراييل تا فشار غرب بر ايران
سرنوشت برجام چه خواهد شد؟
تاكيد مجدد تهران بر رعايت خطوط قرمز
گروه ديپلماسي
در شرايطي كه پس از ارايه پاسخ ايالات متحده به تغييرات خواسته‌شده از سوي ايران جهت اعمال در متن اتحاديه اروپا، تهران از آغاز بررسي پاسخ امريكايي‌ها خبر داده، كشورهاي اروپايي و اتحاديه اروپا تلاش دارند تا بيان جملاتي نظير «توپ در زمين ايران است» يا «پاسخ ايالات متحده منطقي است» تهران را به بازگشت سريع به توافق وادارند.
ناصر كنعاني سخنگوي وزارت امور خارجه روز چهارشنبه از دريافت پاسخ دولت امريكا به نظرات جمهوري اسلامي ايران براي حل‌وفصل موضوعات باقيمانده در مذاكرات رفع تحريم، از طريق هماهنگ‌كننده اروپايي خبر داد. سخنگوي وزارت امور خارجه اعلام كرد: بررسي دقيق نظرات طرف امريكايي آغاز شده و جمهوري اسلامي ايران پس از تكميل بررسي‌ها، نظرات خود در اين رابطه را به هماهنگ‌كننده اعلام خواهد كرد.
يك روز پس از اين اظهارنظر، جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا گفت كه پاسخ امريكا به نظرات ايران در خصوص مذاكرات رفع تحريم‌ها را دريافت كرده است. بورل گفت فكر مي‌كند كه پاسخ امريكا «بسيار معقول» است. او گفت: «ما پاسخ امريكا را دريافت كرديم. طرح بسيار معقولي است.» خبرگزاري فرانسه نيز گزارش داد رييس‌جمهور فرانسه روز جمعه (۲۶ آگوست) گفت سرنوشت احياي توافق هسته‌اي به ايران بستگي دارد و توافق «مفيد» خواهد بود حتي اگر همه‌چيز را حل‌وفصل نكند. طبق اين گزارش، ماكرون در جريان سفر به الجزاير در پاسخ به سوالي درباره شانس موفقيت احياي برجام ادعا كرد كه «اكنون توپ در زمين ايران است». پيش‌تر كاخ اليزه اعلام كرد رييس‌جمهور فرانسه با «رافائل گروسي» مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره راه‌هاي بازگشت ايالات متحده و ايران به اجراي برجام گفت‌وگو كرد. كاخ رياست‌جمهوري فرانسه در بيانيه‌اي اعلام كرد: رييس‌جمهور با مديركل (رافائل گروسي) درباره تلاش‌هاي ديپلماتيك فرانسه و شركاي آن براي يافتن راه‌حلي مذاكره كرد كه به امريكا و ايران اجازه مي‌دهد به اجراي كامل برجام از جمله راستي‌آزمايي و نظارت آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران بازگردند. طبق اعلام پاريس، ماكرون همچنين بر حمايت كامل فرانسه از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در اجراي بي‌طرفانه و مستقل ماموريت خود تاكيد كرد.
ايران اما تاكيد دارد كه تحت‌تاثير هيچ‌كدام از اين فشارها قرار نمي‌گيرد. به گزارش فارس، حسين اميرعبداللهيان پنجشنبه شب در جمع ايرانيان مقيم تانزانيا گفت: دولت دو مسير را به‌طور همزمان دنبال مي‌كند تلاش براي بي‌اثر كردن تحريم‌ها و رونق و توسعه اقتصادي در كشور بدون نگاه به برجام. در عين حال، چرا اين سياست اول اتخاذ شده است به خاطر اينكه با فرض اينكه چند روز ديگر يا چند هفته ديگر توافق ما به نقطه قطعي برسد و همه‌چيز تا قدري كار كند، باز تحريم‌هاي ثانويه برداشته مي‌شود، اما تحريم‌هاي اوليه در چارچوب برجام باقي خواهد ماند. وي افزود: دولت مصمم است برنامه توسعه پايدار اقتصادي را با نگاه به بي‌اثر كردن تحريم‌ها ادامه دهد. اما در عين حال، ما همزمان مسير مذاكرات را در ماه‌هاي گذشته طي كرديم. اكنون در نقطه‌اي قرار داريم كه روز گذشته پاسخ طرف امريكايي به پيشنهادات مكتوب خودمان از طريق هماهنگ‌كننده اتحاديه اروپا را دريافت كرديم. ما در ماه‌هاي گذشته پيشرفت‌هاي زيادي در گفت‌وگوها و تدوين متن داشتيم و آخرين ديدگاه‌هاي خودمان را به طرف امريكايي منتقل كرديم، در بعضي از موضوعات بايد تاكيد بيشتري انجام مي‌شد كه اين كار انجام شده است. رييس دستگاه ديپلماسي بيان كرد: روز گذشته پاسخ طرف امريكايي را دريافت كرديم در حال بررسي و آناليز دقيق آخرين متني كه روي ميز قرار دارد و آخرين پاسخي كه روز گذشته دريافت شده، هستيم. روي مسائل باقيمانده پادماني بسيار جدي هستيم و به هيچ‌وجه حاضر نيستيم در شرايطي كه همه طرف‌ها به برجام برمي‌گردند برخي اتهامات سياسي و بي‌اساس آژانس بين‌المللي انرژي اتمي عليه جمهوري اسلامي ايران باقي مانده باشد و آنها بخواهند مثل استخوان لاي زخم هر زمان كه خواستند اين ادعاهاي برخاسته از محيط ناامن‌كننده رژيم اسراييل را تكرار كنند. وزير خارجه بيان كرد: با ايستادگي بر خطوط قرمزمان اميدواريم طرف امريكايي در تعهداتش جدي باشد و چنانچه در بررسي‌‌هاي‌مان به نقطه مطلوب توافق برسيم اميدواريم در كنار تلاش براي بي‌اثر كردن تحريم‌هاي اوليه كه باقي مي‌ماند در موضوع بازگشت همه طرف‌ها به توافق و لغو تحريم‌ها عليه ايران بتوانيم به مرحله نهايي مذاكرات نزديك شويم. وي ادامه داد: چنانچه بررسي‌هاي ما به نقطه‌اي برسد كه جمع‌بندي تيم كارشناسي ما تامين منافع ما و رعايت ملاحظات و خطوط قرمز جمهوري اسلامي ايران باشد، گام بعدي جمع شدن و حضور وزراي خارجه در وين براي جمع‌بندي گفت‌وگوها و توافقات است و براساس جدول زمانبندي كه در مورد آن بررسي‌هاي كارشناسي ما در دست اقدام است، اميدواريم بتوانيم به مراحل بعدي هم وارد شويم. اميرعبداللهيان خاطرنشان كرد: مادامي كه از رعايت خطوط قرمز و حصول منافع ملت ايران مطمئن نشويم، هيچ شتاب و عجله‌اي در اين موضوع نخواهيم كرد.
اميرعبداللهيان همچنين پنجشنبه شب در گفت‌وگو با آنتونيو گوترش در خصوص مذاكرات رفع تحريم‌ها خاطرنشان كرد: امريكا روز گذشته به پيشنهادهاي جمهوري اسلامي ايران پاسخ داد و اكنون همكارانم در حال بررسي آن هستند. وزير امور خارجه كشورمان همچنين افزود: به همه طرف‌ها تاكيد كرده‌ايم حل‌وفصل موضوعات ساختگي و سياسي پادماني، يك ضرورت اساسي است. ما اراده جدي و واقعي براي رسيدن به توافق قوي و پايدار را داريم و اين اراده را در عمل نشان داده‌ايم. آنتونيو گوترش نيز با مثبت خواندن روند توافق و با قدرداني از تلاش و مواضع سازنده جمهوري اسلامي ايران ابراز اميدواري كرد كه مذاكرات وين با حصول نتيجه رضايتبخش به پايان برسد.
وزير خارجه ايران بعد از ظهر پنجشنبه با همتاي قطري خود نيز گفت‌وگو كرده بود.
روسيه درخواست تغيير در متن را «حق» طرف‌ها مي‌داند. نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي واقع در وين در توييتي عنوان كرد كه مشاركت‌كنندگان در مذاكرات حق دارند تا خواستار تغييراتي در متن توافق شوند. ميخاييل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي واقع در وين روز پنجشنبه در توييتي نوشت: پيشنهاد هر پيش‌نويس جديد باعث طولاني‌تر شدت مذاكرات وين بر سر برجام مي‌شود. اين ممكن است مايه تاسف باشد اما شركت‌كنندگان حق دارند كه مطابق با رويه‌هاي معمول در ديپلماسي چندجانبه خواستار تغييراتي در متن شوند. ما بايد صبور باشيم.
يك مخالف هميشگي
همزمان با ادامه روند بررسي متن از سوي ايران، يك بازيگر كه همواره نقش مخربي در روند مذاكرات هسته‌اي داشته بار ديگر تلاش مي‌كند تا از حصول اين توافق جلوگيري كند: رژيم اسراييل. «ديويد بارنيا» رييس موساد در نشست‌هاي اخير خود درباره توافق هسته‌اي احتمالي بين ايران و قدرت‌هاي جهاني، اين توافق را «فاجعه راهبردي» براي رژيم اسراييل خواند. به گزارش «تايمز اسراييل»، رييس سازمان جاسوسي اين رژيم در ادعاهايي كه عصر پنجشنبه رسانه‌هاي عبري زبان منتشر كردند با اشاره به اظهارات هميشگي ايران درباره صلح‌آميز بودن فعاليت‌هاي هسته‌اي خود گفت كه اين توافقي «بسيار بد براي اسراييل» است و ايالات متحده در حال عجله براي دستيابي به توافقي است كه در نهايت بر اساس «دروغ» است. بارنيا اضافه كرد كه به نظر مي‌رسد توافق با توجه به نيازهاي امريكا و ايران اجتناب‌ناپذير باشد. وي در ادامه با تكرار ادعاهاي تكراري عليه برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران، گفت «اين توافق به دليل بندهاي غروب آن به ايران مجوز مي‌دهد تا مواد هسته‌اي مورد نياز براي ساخت بمب را در چند سال جمع‌آوري كند و همچنين ميلياردها دلار پول مسدود فعلي را در اختيار تهران قرار مي‌دهد كه باعث افزايش خطري مي‌شود كه ايران در سراسر منطقه از طريق نيابتي‌هاي خود ايجاد مي‌كند». بارنيا در ادامه تاكيد كرد كه توافق اسراييل را ملزم نخواهد كرد و هرطور كه صلاح بداند براي خنثي كردن تهديد عليه خود عمل خواهد كرد. به ادعاي وي، «موساد در حال آماده شدن است و مي‌داند كه چگونه اين تهديد را برطرف كند. اگر اقدامي نكنيم، اسراييل در خطر خواهد بود».
در امريكا اما نشانه‌هايي مبني بر عدم توجه به خواست اسراييل در موضوع برجام ديده مي‌شود. رسانه‌هاي اسراييلي اعلام كردند كه در سايه نزديك شدن به امضاي توافق هسته‌اي جو بايدن گفت‌وگوي تلفني با يايير لاپيد را نپذيرفت و وزير دفاع امريكا نيز احتمالا با بني گانتس ديدار نكند. به گزارش ايسنا به نقل از روزنامه تايمز اسراييل، در سايه پيشرفت گسترده روند احياي توافق هسته‌اي، كاخ سفيد درخواست راهبردي رژيم اسراييل مبني بر انجام گفت‌وگوي تلفني ميان جوبايدن، رييس‌جمهور امريكا و يايير لاپيد، نخست‌وزير رژيم اسراييل را نپذيرفت. واشنگتن در پاسخ به درخواست تل‌آويو مبني بر انجام گفت‌وگوي تلفني فوري ميان لاپيد و بايدن گفت كه «رييس‌جمهور امريكا در تعطيلات به سر مي‌برد» اين درحالي است كه شوراي امنيت داخلي رژيم اسراييل چندين روز است تلاش مي‌كند كه اين گفت‌وگو انجام شود اما واشنگتن آن را به تعويق مي‌اندازد.