نخستين ويرايش كتاب گينس
مرتضي ميرحسيني
آگوست 1955 در چنين روزي نخستين ويرايش از كتاب ركوردهاي گينس در انگليس منتشر شد و بسيار بيشتر از آنچه ناشرش انتظار داشت مورد توجه عموم مردم قرار گرفت. از آن پس هر سال ويرايش جديدي از اين كتاب، با تغييراتي در ركوردها و ثبت اسامي و ركوردهاي تازه منتشر ميشود و به روايتي، اين كتاب يكي از پرفروشترين كتابهاي عصر ماست. طبق نوشتههاي سايت هيستوريداتكام فكر نياز به كتابي براي ثبت بهترين ركوردها به اوايل همان دهه، به پاييز 1951 برميگردد. هاگ بيور مدير اجرايي شركت آبجوسازي گينس (كه شركتي قديمي بود و پيشينهاش به اواسط قرن هجدهم ميلادي برميگشت) در سفري تفريحي، همراه با گروهي از دوستانش براي شكار به ناحيهاي در جنوب شرقي ايرلند رفت. ميخواستند سهره طلايي شكار كنند، اما همگي آنان در اين كار ناكام شدند. بعد بين آنان بحثي دوستانه اما پرحرارت درگرفت كه سهره طلايي سريعترين پرنده است يا خير. برخي از آنان ميگفتند اين پرنده از تمام پرندگان ديگر سريعتر است و برخي ديگر هم از باقرقره پرپاي حنايي نام ميبردند. چون بحث به نتيجهاي نميرسيد، تصميم گرفتند براي رسيدن به پاسخ به كتابهاي مرتبط با اين موضوع رجوع كنند، اما آنچه را كه جستوجو ميكردند در هيچ كتابي نيافتند. چون اصلا كسي به اين پرسش، پاسخ نداده بود. بيوِر به اين فكر كرد كه هميشه در جمعهاي دوستانه -مخصوصا زماني كه سر حاضران در جمع، بعد از نوشيدن چند ليوان آبجو گرم ميشود- بحثهاي اينچنيني هم درميگيرد و كتابي كه پاسخ همه پرسشهاي از اين جنس را در خود داشته باشد براي حل اين اختلافات دوستانه بسيار به كار ميآيد. او به هدف اجرايي كردن فكري كه در ايرلند به ذهنش رسيده بود با دو برادر به نامهاي راس و نوريس مكويرتر تماس گرفت و بعد از تشريح ايده، آنان را استخدام كرد. اين دو برادر موسسه پژوهشي كوچكي در لندن داشتند و كارشان جمعآوري اطلاعات دقيق و مستندات براي روزنامهها و آگهيدهندگان بود. بيور به كمك مكويرترها كتابي را كه در ذهن داشت، تدوين كرد. ابتدا ميخواست اين كتاب ركوردها را رايگان در همه آبجوفروشيها پخش كند و از آن براي تبليغ شركت خودش بهره بگيرد، اما در عمل معلوم شد كه چقدر به چنين كتابي نياز بوده و بسياري از مردم حاضرند براي خريد آن پول پرداخت كنند. بنابراين در چاپهاي بعدي روي جلد كتاب قيمت گذاشت و از پاييز، به جاي توزيع رايگان، اقدام به فروش آن كرد. كتاب ركوردها به كتابي پرفروش تبديل شد و تا پايان همان سال (يعني تا زمستان)، خودش ركورد فروش را شكست و سال بعد در چند كشور ديگر مثل امريكا هم منتشر شد. موسسه مكويرتر عدهاي را به خدمت گرفت و آنان را براي جمعآوري اطلاعات بيشتر درباره موضوعات ديگر به كشورهاي مختلف فرستاد. از اطلاعات تازهاي كه جمعآوري شده بود، ويرايش ديگري از كتاب تهيه شد و اين روند تا به امروز ادامه دارد. ويرايش سال 2022 كتاب ركوردهاي گينس در 100 كشور به 23 زبان منتشر شده و بيشتر از 53 هزار ركورد را فهرست كرده است. اين هم ناگفته نماند كه هاگ بيوِر سال 1967 از دنيا رفت، اما شركت او تا پايان قرن امتياز كتاب ركوردها را حفظ كرد و بعد اين امتياز را در سال 2001 به يك مجموعه كانادايي به نام گروه جيم پتيسون فروخت. راس مكويرتر نيز تا اواسط دهه هفتاد ميلادي ويراستار اين كتاب بود و بعد از قتل او به دست جمهوريخواهان ايرلندي، برادرش نوريس اين وظيفه را به عهده گرفت. نوريس نيز سال 1986 از دنيا رفت.