يونان و تركيه، تهديدات نظامي جدي‌تر مي‌شود
محمود فاضلي
تنش‌هاي آشكار ميان مقامات سطوح بالاي دو كشور يونان و تركيه در هفته‌هاي اخير شدت يافته است. وزارت دفاع تركيه تصاوير و اسنادي كه نشانگر مزاحمت يونان عليه جت‌هاي جنگي تركيه در آسمان اژه و شرق مديترانه با سامانه دفاع هوايي اس-300 حين اجراي ماموريت مي‌باشد را به دبيركل ناتو، وزارت دفاع كشورهاي هم‌پيمان و اعضاي ناتو ارسال كرده است. تركيه مدعي است از آغاز سال 2022 تاكنون، جنگنده‌هاي يوناني در 256 مورد به حريم هوايي اين كشور تجاوز كرده و 158بار براي جنگنده‌هاي تركيه ايجاد مزاحمت كردند. قايق‌هاي گارد ساحلي يونان نيز 33بار حريم آب‌هاي ساحلي تركيه را نقض كرده‌اند.
اردوغان رييس‌جمهور تركيه در هفته‌هاي اخير بارها يونان را مورد انتقاد خود قرار داده و اين كشور را مهره قدرت‌هاي بزرگ و ناتو معرفي كرد. ادبيات به‌كار گرفته شده از سوي اردوغان، دايما گزنده‌تر مي‌شود. او تاكيد دارد ما مي‌دانيم كساني كه در هر فرصتي با ايجاد مزاحمت و بي‌ادبي در درياي اژه باعث آشوب مي‌شوند، به عنوان مهره ديگران عمل مي‌كنند. تركيه به خوبي مي‌داند كساني كه تنش در شرق مديترانه ايجاد مي‌كنند به دنبال تضعيف منافع اين كشور هستند. او ناتو و اتحاديه اروپا را نيز مورد حمله قرار داد. اردوغان مدعي است مي‌دانيم چرا اتحاديه اروپا با الحاق كشورمان به اين اتحاديه مخالفت مي‌كند، درحالي كه كشورهايي كه قابل قياس با ما نيستند، ملحق شدند. مي‌دانيم ناتو كجا نيروي خود را منتقل كرد، سازماني كه در اوج تهديدات عليه كشورمان از ما حمايت نكرد. ما از قصد كساني كه سلاح در اختيار تروريست‌هاي مستقر در مرزهاي ما مي‌گذارند، مطلع هستيم.
از نگاه اردوغان، كشورهايي هستند كه از يونان حمايت مي‌كنند تا جنگ نيابتي عليه تركيه را آغاز كند و اين يعني تكرار حوادثي كه صد سال پيش رخ داد. يونان از نظر سياسي، اقتصادي و نظامي با تركيه برابري ندارد. عده‌اي مي‌خواهند وقت و انرژي كشورمان را از طريق يونان تلف كنند، همان‌طور كه يك قرن پيش اتفاق افتاد. يونان با مواضع خصمانه خود كه با آزار و اذيت جنگنده‌هاي تركيه آغاز شد و با استفاده از رادار سامانه موشكي اس-300 روس، جنگنده‌ها را رديابي كرد، ناتو و متحدانش را به چالش كشيد.
اردوغان بر اين باور است امريكا خريد سامانه
اس-400 روسيه توسط تركيه را كه با هدف تامين نيازهاي امنيتي كشور انجام شد، تهديدي براي جنگنده‌هاي خود مي‌داند. اين اقدام با تحريم آنكارا در خريد صنايع دفاعي امريكا مواجه شد تا جايي كه واشنگتن از تحويل جنگنده‌هاي اف- 35 به آنكارا حتي پس از پرداخت بخشي از بهاي آنها خودداري كرد. تركيه منتظر پاسخ امريكا در قبال فعال‌سازي سامانه‌هاي اس-300 يونان در برابر نيروي هوايي ناتو است. امريكا كه از تحويل جنگنده‌هاي اف-35 به ما خودداري كرد، همين جنگنده‌ها را به يونان كه سامانه‌هاي روس را در اختيار دارد، فروخت و اجازه داد اف-35 و اس- 300 وارد يك سنگر شوند. ما به كشور تامين‌كننده قول داده بوديم، به هيچ عنوان از جنگنده اف-35 و سامانه اس-400 در يك سيستم استفاده نخواهيم كرد. اما شكي نداشته باشيد كه يونان كه هيچ مرز قانوني، اخلاقي و انساني نمي‌شناسد، مرتكب اين بي‌تدبيري خواهد شد. نگرش خصمانه يونان با نقض حريم هوايي ما آغاز شد. امروز نيز همانند يك قرن پيش، از نيات واقعي كساني كه سعي مي‌كنند با سوءاستفاده از يونان، انرژي كشورمان را هدر دهند، باخبر هستيم. اين قدرت را داريم كه هر محصولي را كه عليه ما تحريم كنند، بسازيم. اقدام يونان از استفاده از سامانه دفاع موشكي اس-300 در جزيره كرت عليه جنگنده‌هاي‌مان، اقدامي خصمانه به شمار مي‌آيد. از بالاترين سطح ظرفيت و توانايي لازم براي تبديل تهديدات به فرصت‌ها برخورداريم. با اتخاذ استراتژي دفع تهديدات و بحران‌ها، ديگر كشور پيرو نيستم، بلكه به يك كشور پيشرو تبديل شده‌ايم. نگرش خصمانه كشورهاي به ظاهرا متحد در قبال آنكارا و همچنين حمايت آنها از كساني كه چنين موضعي را اتخاذ مي‌كنند، آزاردهنده است.
اردوغان نتيجه‌گيري مي‌كند آتن نه از نظر سياسي، نه اقتصادي يا نظامي با ما برابر نيست و نه مي‌تواند با ما برابري كند. يونان با افزايش نگرش خصمانه خود كه با آزار و اذيت حريم هوايي و هواپيماهاي ما آغاز شد و تا سطح قفل رادار اس- 300 افزايش يافت. واكنش امريكا به آزار و اذيت سامانه دفاع هوايي يونان عليه جت‌هاي تركيه محل پرسش است.
دندياس وزير خارجه يونان در واكنش به اظهارات رييس‌جمهور و ديگر مقامات تركيه به مناسبت صدمين سالگرد عيد پيروزي، تاكيد كرد «تبديل سالگرد «فاجعه آسياي صغير» به جشن نفرت و نعره‌هاي جنگي، مايه تاسف است. يونان در جامعه‌اي از ارزش‌ها و اصول و با احترام كامل به قانون، ازجمله حقوق بين‌الملل، توسعه يافت، اما همان‌طور كه متاسفانه اثبات مي‌شود تركيه امروز، از نابودي امپراتوري عثماني درس عبرتي نگرفته دلتنگ احياي آن مي‌باشد. از آن به عنوان بهانه‌اي براي احياي روحيه ناسيوناليستي استفاده مي‌كند كه چالشي آشكار است. اين كشور به گذشته عثماني نه به آينده اروپايي خود كه همچنان خواسته بخش قابل توجه جامعه اين كشور به شمار مي‌آيد، چشم دوخته است.
به اعتقاد يونان 100 سال بعد از فاجعه آسياي صغير، همچنان به عنوان جراحتي براي حافظه جمعي و تاريخ معاصر ما باقي مانده است. اين رويداد فرصتي براي نتيجه‌گيري در سطح خودآگاهي ملي است. ريشه‌كن شدن هزاران هزار يوناني از خانه‌هاي اجدادي هزاران ساله خود، جريحه‌اي بر وجدان ملي ماست كه هنوز ترميم نيافته است. يونان مي‌تواند متحدان سنتي خود و قوه حقوقي بين‌الملل را براي جلوگيري از تشديد اقدامات تحريك‌كننده تركيه بسيج كند. قابليت‌هاي دفاعي يونان به اندازه كافي قوي است تا در صورت لزوم با هر تهديدي مقابله كند.