حق قانوني تحصيل براي كودكان خارجي
مهدي تقوي‌راد
درخصوص كودكان كار كه بعضا هم خارجي بوده‌اند و در كشور اسلامي ما مشغول تكدي‌گري هستند متاسفانه شاهد هستيم برخلاف بيانيه‌هاي رسمي چند سالي است كه سياست‌هاي مربوط به تحصيل براي كودكان مهاجر غيرقانوني تغيير كرده و باعث محروميت هزاران كودك از آموزش شده كه برخلاف منويات رهبري است. ايشان در سال ۱۳۹۴ فرمودند هيچ دانش‌آموزي از هر مليت و نژادي كه باشد نبايد از تحصيل باز بماند. اما شاهد هستيم كه بعضا در بسياري از موارد نسبت به ثبت‌نام در مدارس درخصوص اين كودكان سخت‌گيري‌هايي اعمال شده و باعث مي‌شود اين عزيزان عملا از تحصيل باز بمانند هر چند كه اولياي آنها به دليل عدم رعايت مقررات قانوني و ورود غيرمجاز به حريم كشور ايران مستحق پيگيري هستند. از نظر قانوني والدين اين كودكان محكوم هستند به ۳ ماه تا يك‌سال تعزير و مجازات حبس. برابر ماده ۱۵ قانون ورود و اقامت اتباع خارجي به ايران مصوب ۱۳۱۰ مجلس شوراي ملي و پس از آن اخراج از كشور. اما بايد مداقه كرد كه آيا كودكان اين افراد كه فاقد بلوغ جزايي هستند را نيز مي‌توان به اين مجازات‌ها محكوم كرد؟ پاسخ آن خير است پس بايد نسبت به آموزش اين اقشار همت گماشت و اين معضل اجتماعي را به نحوي مديريت كرد. اين موارد و نكات از نظر حقوقي مساله‌اي است دقيق و درست كه بايد به آن رسيدگي شود، اما در عين حال از نظر اسلامي و اخلاقي و انساني نيز نبايد گناه والدين را به حساب اين كودكان منظور كرد و آنها را از فرصت زودگذر و مناسب يادگيري كه در سنين طفوليت است، محروم كرد. مسلما در همين خصوص مسوولان نظام بايد راهكاري درخصوص تسهيل در امر تحصيل اين اقشار محروم و آسيب‌پذير را سريعا مبذول دارند، زيرا در غير اين صورت تربيت غيراصولي كودكاني كه ممكن است تن به هر گونه بزهي بدهند، باعث آسيب‌پذيري بيشتر جوامع اسلامي كه اين كودكان در آن رشد و نمو مي‌كنند، خواهد شد. از نظر فقهي نيز احاديث و روايات زيادي درخصوص الزام مسوولان به پرداختن به امور آموزشي اين كودكان وجود دارد و بر آن صحه مي‌گذارد مانند حديث مشهور پيامبر كه مي‌فرمايند: «طلب العلم فريضه علي كل مسلم» همان‌طور كه بر مسلمان طلب علم فريضه‌اي است واجب در حكومت اسلامي هم فراهم كردن مقدمات تحصيل علم واجب است و ايضا شاهد ديگر نيز بر لزوم تسهيل در امر آموزش و پرورش اين كودكان مي‌توان به مساله جهل كه در برابر علم مطرح شده است، اشاره كرد. در روايات اسلامي اشاره شده كه برابر احاديث فقهي مسلمان نبايد از جاهلان باشد و اينكه اين كودكان اكنون به هر طريقي كه وارد كشور عزيز اسلامي ما شده‌اند، مهمان ما هستند و بايد اين فرصت را مغتنم دانست و نسبت به تربيت و آموزش صحيح و دقيق آنها همت گماشته تا در آينده سفيران و مبلغان انقلاب اسلامي ما در كشورهاي متبوع خود باشند.
حقوقدان و رييس كميته آزمون
مدرسه عالي حقوق