آيا اسراييل علي‌رغم هشدار حزب‌الله برنامه خود را براي برداشت گاز طبيعي از ميدان كاريش عملي مي‌كند؟
ذخاير آماده انفجار مديترانه
شهاب شهسواري
در حالي كه مقام‌هاي لبنان از پيشرفت در مذاكرات غيرمستقيم ترسيم خطوط مرزي و نزديك شدن به يك توافق خبر مي‌دهند، مقام‌هاي اسراييل خبر از بهره‌برداري قريب‌الوقوع ميدان گازي كاريش مي‌دهند. ميدان گازي كاريش كه در منطقه مورد مناقشه آب‌هاي مديترانه ميان لبنان و اسراييل قرار دارد، در ماه‌هاي اخير توسط اسراييلي‌ها مورد اكتشاف و حفاري قرار گرفته است، با اين حال، حزب‌الله لبنان هشدار داده است كه هرگونه اقدام اسراييل براي بهره‌برداري از اين ميدان گازي تا پيش از تعيين تكليف حدود مرزي ميان لبنان و آب‌هاي تحت سلطه اسراييل، باعث شعله‌ور شدن آتش جنگ خواهد شد. استفاده از منابع گازي مديترانه براي هر دو طرف بسيار اهميت دارد. رژيم اسراييل توليد گاز طبيعي از سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين را در طول سال جاري ۲۲درصد افزايش داده است و به تازگي يك تفاهمنامه براي انتقال گاز طبيعي از طريق خاك مصر به اروپا امضا كرده است. در برابر لبنان كه از سال ۲۰۱۸ تلاش براي اكتشاف منابع گاز در مديترانه را آغاز كرده است، اميدوار است با استفاده از اين منابع گازي بتواند به اقتصاد به شدت آسيب‌ديده و بحراني خود كمك كند و در عين حال بخشي از انرژي مورد نياز كشور را از اين طريق تامين كند. در حالي كه لبنان هنوز نتوانسته است بهره‌برداري از ميدان‌هاي گازي در آب‌هاي خود را آغاز كند، اسراييل در آستانه برداشت گاز از ميدان گازي كاريش قرار دارد، اقدامي كه در صورت اجرا تا پيش از پايان مذاكرات ترسيم مرزها، مي‌تواند به يك درگيري نظامي گسترده در منطقه منجر شود.
وزارت انرژي رژيم اسراييل هفته گذشته اعلام كرد كه آزمايش‌هاي نهايي را در سيستم ذخيره‌سازي و دكل چاه حفر شده در اين ميدان را از روز سه‌شنبه اين هفته آغاز مي‌كند. شركت يوناني ثبت شده در بريتانيا با نام انرژين كه مسوول بهره‌برداري از اين ميدان است ادعا كرده كه «در طول چند هفته آينده» انتقال گاز از اين ميدان آغاز خواهد شد. ميدان گازي كاريش سال ۲۰۱۳ اكتشاف شد و در مجموع با ميدان گازي تنين در كنار آن تخمين زده مي‌شود كه بين ۲ تا ۳ تريليون فوت مكعب گاز و ۴۴ ميليون بشكه ميعانات گازي ذخيره داشته باشد. خردادماه امسال بعد از آنكه علي‌رغم هشدار دولت لبنان شركت انرژين كشتي‌هاي بهره‌برداري خود را به ميدان كاريش منتقل كرد، حزب‌الله لبنان با اعزام سه پهپاد به اين ميدان در مورد بهره‌برداري از اين ميدان هشدار جدي داد. هر چند اين پهپادها توسط ارتش اسراييل سرنگون شدند، اما اندكي بعد با انتشار تصاوير ضبط شده از سوي اين پهپادها حزب‌الله از موفقيت عمليات هشدارآميز خود خبر داد.
سيد حسن نصرالله، دبيركل حزب‌الله لبنان، روز شنبه در سخنراني خود به مناسبت اربعين حسيني(ع) هشدار داد كه موشك‌هاي مقاومت به سمت كاريش نشانه رفته است. وي گفت: «لبنان در مقابل يك فرصت طلايي است تا با برداشت منابع خود در بستر دريا، بحران‌هاي اقتصادي، معيشتي و اصلي خود را از ميان بردارد.» نصرالله ادامه داد: «اجازه استخراج نفت و گاز از ميدان كاريش را تا قبل از اينكه لبنان به خواسته‌هاي بر حق خود برسد، نمي‌دهيم. مقامات صهيونيست گفتند استخراج را از ماه سپتامبر آغاز خواهند كرد اما آن را به عقب انداختند.» دبيركل حزب‌الله تاكيد كرد: «آغاز استخراج گاز از ميدان كاريش خط قرمز ماست. تهديدات دشمن هيچ تاثيري بر ما ندارد. چشم‌مان بر كاريش است و موشك‌هاي‌مان به سمت ميدان كاريش نشانه رفته است.» او تصريح كرد: «فكر مي‌كنم اسراييلي‌ها، امريكايي‌ها و ديگران اطلاعات كافي در مورد جديت مقاومت دارند و با اين موضوع شوخي نمي‌كنند اما اگر درگيري به ما تحميل شود، آماده آن هستيم.»
در طول ماه‌هاي گذشته مذاكرات براي تعيين خطوط مرزي دريايي ميان لبنان و مناطق تحت سلطه اسراييل در درياي مديترانه با ميانجي‌گيري امريكا ادامه داشته است. آموس هوچستاين، ميانجي امريكايي مذاكرات تاكنون بارها به لبنان و سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين سفر كرده است تا نظرات دو طرف را به يكديگر منتقل كند و نقشه مرزهاي آبي اسراييل و لبنان را تكميل كند. گفته مي‌شود كه طرف لبناني به ازاي حاكميت كامل بر ميدان گازي قانا، حاضر به گذشتن از حق خود در مورد ميدان گازي كاريش است. بعدازظهر دوشنبه ميشل عون رييس‌جمهور لبنان ميزبان جوانا ورونيكا، هماهنگ‌كننده ويژه سازمان ملل در لبنان در كاخ بعبدا بود و درخصوص آخرين وضعيت مذاكرات ترسيم خطوط مرزي با او گفت‌وگو كرد. به گزارش فارس، عون در اين ديدار به هماهنگ‌كننده سازمان ملل گفت كه مذاكرات ترسيم مرزهاي دريايي، در مراحل پاياني خود قرار دارد و در آن، حقوق لبنان در حفاري براي گاز و نفت در ميادين معين و در منطقه ويژه اقتصادي، تضمين مي‌شود. پايگاه خبري النشره به نقل از رييس‌جمهور لبنان گزارش داد، تماس با آموس هوچشتاين ميانجي امريكايي بر سر جزييات فني مربوط به فرآيند ترسيم مرزها، همچنان ادامه دارد. وي ابراز اميدواري كرد كه حفاري در اين ميادين، باعث شود كه بار ديگر اقتصاد لبنان به‌پا خيزد؛ اقتصادي كه طي سال‌هاي گذشته، به شدت آسيب ديده است.
با اين حال اسراييلي‌ها مدعي هستند كه استخراج از ميدان گازي كاريش را به مذاكرات ترسيم مرزها گره نزده‌اند و بدون توجه به نتيجه مذاكرات استخراج از اين ميدان را آغاز مي‌كنند. يايير لاپيد، نخست‌وزير اسراييل، روز گذشته اعلام كرد كه عمليات استخراج گاز از ميدان گازي كاريش بدون توجه به روند مذاكرات با لبنان درباره ترسيم مرزهاي آبي آغاز خواهد شد. به گزارش اسپوتنيك، لاپيد در بيانيه‌اي ضمن اشاره به اينكه مي‌توان به توافق در مذاكرات درباره مرز آبي با لبنان رسيد كه به نفع هر دو طرف باشد، گفت كه اين توافق بسيار مفيد خواهد بود و باعث تقويت ثبات در منطقه است. وي در ديدار با وزيران اسراييل عنوان كرد كه استخراج گاز از سكوي كاريش ربطي به مذاكره ندارد و اين سكو بدون تاخير شروع به استخراج گاز خواهد كرد. بني گانتز، وزير جنگ اسراييل هم در سخناني تهديدآميز گفته بود كه هزينه آسيب به فرآيند استخراج گاز از ميدان گازي ،كل لبنان خواهد بود. اين مقام رژيم اشغالگر گفته است: «اگر نصرالله مي‌خواهد به فرآيند آسيب بزند يا آن را پيچيده كند، قدمش رو چشم، اما بهايش كل لبنان خواهد بود. من اميدوارم كه به خاطر خودش چنين كاري نكند، ما آماده دفاع از منافع‌مان هستيم.»سيمون هندرسون، مدير برنامه سياست انرژي انديشكده موسسه واشنگتن به گاردين مي‌گويد: «اسراييلي‌ها هيچ مساله‌اي را كه مربوط به منطقه اختصاصي اقتصادي [ادعايي] خودشان باشد، قابل مذاكره نمي‌دانند. اما مي‌توان گفت كه اقدام آنها براي استمرار اين پروژه تحريك‌آميز است. طرف اسراييل در آستانه بي‌نظمي كامل قرار دارد، چراكه در حال حاضر دولتي كه در آنجا وجود دارد فقط يك دولت پيشبرد امور است.»