سبد معيشت كارگران به 17.6 ميليون تومان رسيد
شكاف 62درصدي
ميان هزينه زندگي و دستمزد
براساس آخرين محاسبات، سبد معيشت خانوار‌هاي متوسط كارگري حدود ۱۷ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان است و يك شكاف عظيم ميان هزينه‌هاي زندگي و دستمزد وجود دارد؛ اين شكاف بيش از ۶۳درصد است.
دوازدهم شهريور اعلام شد كه فروش گوشت مرغ بالاتر از كيلويي ۶۰ هزار تومان به كلي ممنوع است؛ معاون وزارت جهاد كشاورزي گفت «قيمت گوشت مرغ نهايتا ۶۰ هزار تومان است و فروش با قيمت بالاتر از آن، تخلف است.» در همان زمان، قيمت رسمي گوشت مرغ در همان حدود و حتي در مواردي زير هر كيلو ۵۹ هزار تومان بود، اما براي اينكه مرغداران متضرر نشوند، معاون وزارت جهاد كشاورزي، نرخ مصوب ۶۰ هزار تومان را اعلام كرد و تاكيد كرد فروش به نرخ‌هاي بالاتر تخلف محسوب مي‌شود و مشمول جرايمِ گرانفروشي است. اما آيا بازار به اين حكم رسمي تمكين كرد؛ كمتر از ده روز جلوتر؛ بيستم شهريور ماه رسانه‌ها گزارش دادند: «در حالي كه حداكثر نرخ مصوب هر كيلوگرم مرغ ۶۰ هزار تومان تعيين شده قيمت اين محصول در بازار از اين قيمت عبور كرده است و ۶۲ هزار و ۷۵۰ تومان تا ۶۵ هزار تومان به فروش مي‌رسد.» همان دوازده شهريور، معاون وزير جهاد كشاورزي به مردم اطمينان داده و گفته بود: «ذخاير كافي از مرغ داريم كه به استان‌هاي مختلف ابلاغ شده كه ذخاير خود را در بازار توزيع كنند.» چرا بازار به اين اطمينان‌بخشي اعتنا نكرد؟ گوشت مرغ به طور سنتي همواره در رديف ارزان‌ترين مواد پروتئيني و گوشتي در سبد غذايي فرودستان و طبقه كارگر بوده است؛ اما قيمت‌هاي روز اين قلم كالاي خوراكي -حتي همان نرخ رسمي ۶۰ هزار تومان- ديگر در دايره استطاعت كارگران نيست. براساس اعلام مركز پژوهش‌هاي مجلس، مصرف مرغ در كشور ۳۰ تا ۵۰درصد كاهش يافته است و وزارت جهاد كشاورزي برآورد مي‌كند كه اين كاهش مصرف بيش از ۳۰درصد باشد؛ اين كاهش مصرف در سال جديد و بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ توماني اتفاق افتاده است؛ صنعت طيور كشور سال‌ها به يارانه ارزي عادت كرده بود و بازار‌ها با اين يارانه انطباق داشتند، اما حالا بعد از حذف ناگهاني اين يارانه، هر ماه شاهد افزايش قيمت محصولات اين صنعت هستيم آن‌هم در شرايطي كه وعده‌هاي تخصيص يارانه به پايان زنجيره يعني مصرف‌كننده نيز به سرانجام نرسيده است؛ خبري از كالابرگ مرغ و تخم‌مرغ كه بايد از ابتداي سال به دهك‌هاي كم‌درآمد پرداخت مي‌شد، نيست و يارانه نقدي نيز توان جبران افزايش قيمت‌ها را ندارد.
به گزارش ايلنا، در اين شرايط، توان خريد گوشت مرغ براي كارگران به كمترين ميزان ممكن رسيده است؛ فرض كنيم مرغ در بهترين حالت با قيمت كيلويي همان ۶۰ هزار تومان در بازار پيدا شود؛ براي خريد يك مرغ سه كيلوگرمي، بايد ۱۸۰ هزار تومان پرداخت (قيمت‌هاي در دسترس با احتساب كيلويي لااقل ۶۵ هزار تومان نزديك ۲۰۰ هزار تومان است)؛ حداقل دستمزد روزانه كارگران در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۴۰ هزار تومان است؛ اگر مزاياي مزدي مثل حق مسكن، حق اولاد و سنوات را به اين رقم بيفزاييم، با فرض اينكه تمام كارگران مشمول حتما اين مزايا را دريافت مي‌كنند، دستمزد روزانه حداكثر به ۲۰۰ هزار تومان مي‌رسد؛ بنابراين پول خريد يك مرغ سه كيلويي كه در بهترين حالت با احتساب قيمت رسمي، ۱۸۰ هزار تومان و قيمت‌هاي غيررسمي حدود ۲۰۰ هزار تومان است، برابر با مزد روزانه يك كارگر؛ يعني يك كارگر اگر تمام مزد يك روز خود را بدهد، درنهايت مي‌تواند يك مرغ بخرد و به خانه ببرد.
فاصله ۶۳درصدي دستمزد و هزينه‌هاي زندگي
بنابراين از همين تناسب ساده مي‌توانيم بفهميم كه سبد خوراكي‌هاي ماهانه كارگران رشد چند برابري داشته است؛ قيمت مرغ كه جزو كالا‌هاي پروتئيني در دسترس و ارزان‌تر است، از دستمزد روزانه كارگران بالا زده، بنابراين چه اتفاقي براي سبد معيشت خانوار‌هاي كارگري افتاده؛ نرخ هزينه‌هاي زندگي در ميانه شهريورماه چند است؟ فرامرز توفيقي (رييس كميته دستمزد كانون عالي شورا‌هاي اسلامي كار كشور) كه محاسبات ماهانه سبد معيشت خانوار‌هاي كارگري را با مبنا قرار دادن سبد خوراكي‌هاي خانوار و اعمال يك ضريب انجام مي‌دهد، در پاسخ به اين سوالات مي‌گويد: تئوريسين‌هاي اقتصادي بايد توضيح بدهند كه چطور يك كارگر مي‌تواند با دستمزد روزي ۲۰۰ هزار تومان و يارانه نقدي ناچيز، همه مولفه‌هاي سبد معيشت را تامين كند؛ اساسا يارانه ۳۰۰ يا ۴۰۰ هزار توماني چگونه محاسبه شده؛ كجاي افزايش هزينه‌هاي زندگي بايد با اين رقم پوشش داده شود؛ نكته اينجاست كه اگر هزينه‌هاي واقعي مسكن و اجاره خانه را محاسبه كنيم، نرخ سبد معيشت از ۱۷ ميليون تومان هم بيشتر مي‌شود؛ توضيح بدهند وعده «سالي يك ميليون مسكن» چه شد؛ در اين يك سال چند خانه ساختند و به كارگران و مستاجران دادند؟ به گفته وي، بيش از ۶۳درصد جمعيت كشور، حتي نصف هزينه‌هاي زندگي را نمي‌توانند تامين كنند، اما متاسفانه «معيشت» از عرصه گفتمان اصلي فرادستان به كلي خارج شده است.
تورم ۹۰درصدي سبد معيشت در 6 ماه
يك خانواده سه نفره كارگري امروز اگر ماهي ۱۷ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان درآمد ثابتِ ماهانه داشته باشد، مي‌تواند از عهده مخارج زندگي بربيايد، اجاره خانه بدهد، ماهي چند كيلو گوشت و مرغ بخرد، هزينه‌هاي آموزش و درمان را تامين كند و چرخ زندگي را تا اندازه‌اي بگرداند؛ اما فاصله دستمزد حدود ۷۰درصد كارگران شاغل با اين رقم حداقلي، بيش از ۶۳درصد است. محاسبات نشان مي‌دهد در طول 6 ماهه ابتداي سال، سبد معيشتِ حدودا ۹ ميليون توماني به رقم ۱۷ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان رسيده و اين يعني تورم ۹۰درصدي تمام هزينه‌هاي زندگي. آيا اين تورم ۹۰درصدي قرار است با يارانه ۳۰۰ يا نهايت ۴۰۰ هزار توماني جبران شود؟