بازار سهام چگونه رشد كرده است؟
راهكار عجيب براي بالا نگه داشتن بورس
گروه اقتصادي
اهالي بازار سرمايه بر اين باورند كه روند آتي اين بازار متاثر از متغير‌هايي است كه در حال حاضر در هاله‌اي از ابهام قرار دارند و مشخص شدن هر يك از اين متغير‌ها مي‌تواند ريسك سرمايه‌گذاري را كاهش داده و به رشد بازار كمك كند. در اين ميان به جرات مي‌توان گفت كه مهم‌ترين ابهام يك سال گذشته بازار سرمايه كشور، برجام بوده و مشخص نشدن نتيجه مذاكرات باعث شده كه سرمايه‌گذاران با ريسك بالايي روبه‌رو باشند و هرگونه رشد آتي بازار مستلزم رفع شدن اين موضوع است، شاخص بورس در 119 روز كاري سال 1401 با 12 هزار و 9 واحد كاهش، معادل 0.88درصد افت كرده و به رقم يك ميليون و 355هزار و 241واحد رسيده است. شاخص كل هموزن نيز در اين مدت با 47هزار و 410واحد افزيش، معادل 13.61درصد رشد كرد. شاخص بازار اول هم با 56هزار و 701واحد افت در اين مدت به رقم يك ميليون و 1007هزار و 410واحد و شاخص بازار دوم با 123هزار و 272واحد رشد به عدد 2 ميليون و 682هزار و 700واحد رسيدند كه به اين ترتيب شاخص بازار اول با 5.33درصد كاهش و شاخص بازار دوم با 4.82درصد افزايش همراه شدند.
بورس چگونه رشد كرد؟
21 شهريور ماه، پس از افت پي در پي شاخص‌هاي بازار سرمايه، سهامداران متضرر در مقابل سازمان بورس تجمع و نسبت به افزايش ريسك‌ها در بورس و افت شديد قيمت سهام اعتراض كردند. به نظر مي‌رسد نزديك به دو هفته پس از اين تجمع، حالا سازمان بورس دست به راهكارهاي تازه‌اي زده و اتفاقات عجيبي در بازار سرمايه در حال رخ دادن است. درحالي كه با محدوديت‌هاي اينترنت و حاشيه‌هاي ايجاد شده پس از اعتراضات اخير، پيش‌بيني اوليه اين بود كه فضاي جالب توجهي در بورس شكل نگيرد؛ اما سازمان بورس با راهكار خاصي از ابزار «حقوقي‌ها» براي بالا نگه داشتن رشد شاخص‌هاي بورس استفاده كرده است.
وب‌سايت «اكوايران» در اين باره نوشته است: سازمان بورس در يكي ديگر از اقدامات عجيب خود پس از راهكار صبحانه خوردن، اقدام به الزام بازارگردانان براي قرار ندادن سفارش فروش كرده است تا بازار براي چند صباحي بدون فروشنده باشد و تنها خريداران صف‌هاي خريد را تشكيل بدهند. اما اين راهكار ممكن است همچون اقدامات ديگر تنها مسكني چند روزه باشد و بازار در اولين فرصت و در قيمت‌هاي بالاتر، جايي كه دوباره مردم به بازار اعتماد مي‌كنند دست به فروش‌هاي سنگين بزنند و باز هم مانند نيمه‌هاي شهريور ماه امسال شاهد اعتراضاتي در جلوي سازمان باشيم.
در جريان دادوستدهاي روز گذشته بازار سرمايه نيز بيش از 5ميليارد و 83ميليون سهم و حق‌تقدم به‌ارزشي بالغ بر 2هزار و 894ميليارد تومان در بيش از 259هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد 12هزار و 116واحدي در ارتفاع يك‌ميليون و 346هزار و 564واحد قرار گرفت. بيشترين اثر مثبت بر دماسنج بازار سهام در روز گذشته به نام نمادهاي معاملاتي شركت‌هاي پالايش نفت اصفهان، فولاد مباركه اصفهان و پتروشيمي نوري شد و در مقابل شركت‌هاي معدني و صنعتي گل گهر، گروه مديريت سرمايه‌گذاري اميد و معدني و صنعتي چادرملو با افت خود مانع افزايش بيشتر نماگر بازار سهام شدند.
حمايت از بورس معنايي ندارد
آلبرت بغوزيان، كارشناس اقتصادي بر اين باور است كه اگر بازار سرمايه رقابتي است و تعداد سهامداران آن هم بالاست حمايت از اين بازار چندان معنايي ندارد و تنها حمايت بايد به منظور عدم تشكيل صف‌هاي خريد و فروش مصنوعي در اين بازار باشد.
اين اقتصاددان در ادامه به «اعتماد» گفت: اينكه گفته مي‌شود از شركت‌هاي صنعتي حمايت مي‌شود بيشتر منظور حمايت‌هاي مالي است؛ به عنوان نمونه براي بازار خودرو حمايت‌ها براي واردات و ايجاد بازار و كاهش قيمت تمام شده معني دارد اما حمايت از بورس كه اين روزها بيان شده چندان معنايي ندارد و تنها صف‌هاي فروش مصنوعي به وجود مي‌آيد و يك روز و دو روز رشد شاخص‌هاي بورس براي ارزيابي اين بازار ملاك خوبي نيست.
اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: بايد بررسي كرد كه چند روز در سال شاخص‌هاي بورس رشد داشته و چند روز ديگر منفي بوده و برآيند آن چه بوده است.
سرمايه‌گذاران بورس رها شدند
بغوزيان در مورد عدم اعتماد مردم براي سرمايه‌گذاري در اين بازار خاطرنشان كرد: اتفاقاتي كه در دولت قبل رخ داد باعث به وجود آمدن رونق كاذب در بورس شد و در سقوط بورس هم شاهد آن بوديم كه سرمايه‌گذاران را رها كردند مانند سفر زيارتي كه مردم را دعوت مي‌كنند اما در زمان بازگشت هيچ وسيله حمل و نقلي هم نباشد و مردم را رها كنند و در بورس هم همين اتفاق افتاد و ناجوانمردانه قيمت‌ها را در بخش سفارش‌گذاري دستكاري كردند و دولت هم چشم‌هاي خود را بست.
اين كارشناس ارشد اقتصادي در ادامه گفت: پس از دو سال ديگر نبايد بهانه دولت قبل باشد و بايد به اين سوال پاسخ داده شود كه چرا بايد صف فروش درست شود هر چند در دولت گذشته اين اتفاق افتاد اما در دولت فعلي هم شعارها براي بهبود بورس به جايي نرسيد و اعتماد‌سازي‌ها براي رشد بورس به جايي نرسيد و اين بازار شبيه بازار خودرو و ماكاروني نيست كه شبيه آنها براي آن تصميم‌گيري شود ضمن آنكه اعتماد‌سازي بين مردم از شرايط اقتصادي به وجود مي‌آيد و در دولت جديد هم شاهد آن بوديم كه بيشترين رشد قيمت‌ها را داشتيم و اگر دولت قبل بورس را تخريب كرد دولت فعلي هم قيمت كالاها را افزايش داد.
مگر چه اتفاقي در كشور افتاده كه هر روز بايد شاهد افزايش قيمت مرغ و تخم‌مرغ باشيم؟ اين در حالي است كه اين مساله غيرطبيعي است؛ مگر چه اتفاقي در كشور افتاده كه نمي‌توان آن را كنترل كرد؟
بغوزيان گفت: اگر در كارنامه بورس كسي نمره قبولي هم نياورد باز هم فردي تنبيه نمي‌شود و تنها در رشدها پاداش بدهند اين نوع برخورد با روساي بورس اصلا درست نيست.
در 6 ماهه دوم هم بورس تكاني نمي‌خورد
اين كارشناس اقتصادي در‌خصوص چشم‌انداز بورس در 6 ماهه دوم سال 1401 افزود: بايد ديد چه اتفاق مهمي قرار است در 6 ماهه دوم رخ بدهد تا مسير بورس را تغيير كند؟ آيا قرار است مديريت تغيير كند يا برجام امضا خواهد شد يا نرخ ارز عوض مي‌شود يا اينكه قيمت كالاها تغيير خواهد كرد و روي سودآوري شركت‌ها اثر خواهد گذاشت كه بتواند بر بورس تغيير بالايي داشته باشد.
او تصريح كرد: به اعتقاد من اتفاق چنداني در بورس رخ نخواهد داد؛ ضمن آنكه برخوردي با عاملان ريزش بورس صورت نگرفته و كماكان اين افراد در بدنه بورس حضور دارند و هراز گاهي باعث رشد و ريزش شركت‌ها مي‌شوند و با اين اطلاعات سودشان را برمي‌دارند.