هي كاپيتان
اسدالله امرايي
درسو اوزالا اثر ولاديمير آرسني‌يف نويسنده شوروي با ترجمه مهدي غبرايي در نشر نيلوفر پس از سي و نه سال تجديد چاپ شد. درسو اوزالا، اولين‌بار در سال ۱۳۶۲ توسط نشر نيلوفر به چاپ رسيد. كاپيتان آرسني‌يف در سال‌هاي ۱۹۰۲ تا ۱۹۰۷ از طرف دولت مركزي تزاري براي كشف و نقشه‌برداري دورترين قسمت سيبري، يعني شبه جزيره كامچاتكا و اوسوري كه چون گوشواره‌اي از گوش سرزمين پهناور روسيه در بالاي كره شمالي و قسمت كوچكي از چين آويخته به فرماندهي عده‌اي ماموريت يافت به آن نواحي عزيمت كند و در طول همين سفرهاست كه با درسو اوزالا، مردي از اقوام بدوي پراكنده در آن ناحيه روبه‌رو شد و نوعي رابطه مريد و مرادي با او پيدا كرد. كتاب آرسني‌يف در مورد سفرهاي او در حوضه رودخانه اوسوري در شرق دور روسيه است. درسو اوزالا يك شكارچي از مردمان ناناي بود كه در طول سال‌هاي ۱۹۰7-۱۹۰2 به عنوان راهنما براي اقدامات نقشه‌برداري آرسني‌يف، وي و گروهش را همراهي مي‌كرد و آنها را از گرسنگي و سرما نجات داد. آرسني‌يف او را مردي بزرگ توصيف كرده است، يك روح‌باور كه حيوانات و گياهان را با انسان برابر مي‌بيند. از سال ۱۹۰۷، آرسني‌يف درسو را دعوت كرد تا در خانه‌اش در خاباروفسك زندگي كند، زيرا چشمانش كم سو شده و بر اثر كهولت ضعيف شده بود. اما درسو كه نمي‌تواند در شهر شكار كند و هيزم بشكند در بهار ۱۹۰۸، با آرسني‌يف وداع كرد و به خانه‌اش در سرزمين پريمورسكي برگشت و اندكي بعد در همانجا كشته شد. بر اساس كتاب آرسني‌يف، درسو اوزالا در نزديكي شهر كورفووسكي به قتل رسيد و در يك قبر بي‌نشان در تايگا دفن شد.اندكي پس از آن، درسو اوزالا كشته شد. قاتل به ظن قوي او را به خاطر دزديدن تفنگش كشته بود. كتاب درسو اوزالا در سال ۱۹۲۳ منتشر شد. فيلمي هم از اين كتاب در سال ۱۹۶۱، به كارگرداني آقاسي بابيان، ساختند كه قاسم‌ژاكي‌بايف نقش اوزالا را بازي كرد. آكيرا كوروساوا، كارگردان شهير ژاپني هم در سال ۱۹۷۵ فيلمي شاهكار با اقتباس از اين اثر به يادماندني ساخت كه در سال ۱۹۷۶ برنده اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي زبان شد. در اين فيلم ماكسيم مونزوك نقش اوزالا را بازي كرد. اين فيلم برنده جايزه طلايي و جايزه فدراسيون بين‌المللي منتقدان فيلم در نهمين جشنواره بين‌المللي فيلم مسكو و جايزه اسكار بهترين فيلم خارجي زبان شد. در سال ۱۹۷۲ يك روستا در ناحيه كراسنوارميسكي در سرزمين پريمورسكي كه پيش از آن با نام چيني لاول ناميده مي‌شد، به افتخار او به درسو تغيير نام يافت. در دهه ۱۹۷۰ يك بناي يادبود براي اوزالا و آرسني‌يف در نزديكي شهر آرسنيف ساخته شد.