فرار 3.3هزار ميليارد تومان سرمايه در 11 روز

گروه اقتصادي |در ميان ناآرامي‌ها و فضاي نامساعد برخي شهرها، شرايط اقتصادي نيز با بلاتكليفي و ركود سر و كله مي‌زند. بازار سرمايه كه به عنوان «دماسنج اقتصاد» شناخته مي‌شود، از 11 روز پيش به اين طرف، روي خوش نديده و موج خروج سرمايه‌هاي خرد از بورس تداوم داشته است.  روز گذشته 390 ميليارد تومان سرمايه خرد از بورس خارج شد؛ اما دو روز پيش و در اولين روز هفته، 235 ميليارد تومان از بورس بيرون رفت. چهارشنبه گذشته، 199 ميليارد تومان از بورس فرار كرد. سه‌شنبه گذشته 142 ميليارد تومان از بورس بيرون رفت. دوشنبه هجدهم مهرماه هم نزديك به 200 ميليارد تومان از بورس خارج شد. روز يكشنبه گذشته، 85 درصد بازار سرمايه قرمز شد و در يكي از سنگين‌ترين ريزش‌ها 624 ميليارد تومان سرمايه خرد از بازار بيرون رفت. شنبه، يعني اولين روز كاري هفته گذشته 91 ميليارد تومان خروج پول حقيقي رخ داد. چهارشنبه 14 مهر نيز نزديك به 600 ميليارد تومان سرمايه خرد از بازار بيرون رفت. روز قبل از آن، 181 ميليارد تومان خروج سرمايه رخ داده بود. دوشنبه 11 مهر، ارزش پول حقيقي كه از بازار سهام فرار كرد 344 ميليارد تومان بود. يكشنبه دهم مهرماه نيز 344 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار خارج شد.  اين خلاصه‌اي است از وضعيت بازاري كه خيلي‌ها با چشم‌انداز مثبت به آن ورود كردند. به عبارتي در اين 11 روز، سهامداران خرد 3350 ميليارد تومان از سهام خود را نقد كرده و از بورس فرار كردند. احتمالا اين سرمايه‌ها، به هر بازاري كه در مقابل اين تورم بالا بتواند ارزش پول‌شان را حفظ كنند وارد خواهند شد. از بازار ارز و سكه تا خودرو و مسكن و شايد حتي برخي كالاهاي خوراكي و مصرفي.
 البته اين عدد در مقابل آنچه طي 6 ماه گذشته رخ داده، بسيار كوچك است. در نيمه اول امسال، 24 هزار و 123 ميليارد تومان پول حقيقي از بورس خارج شده است. يعني روزانه و به‌طور ميانگين 200 ميليارد تومان سرمايه خرد از بازار خروج كرده است. اين سرمايه‌ها با هجوم به بازارهاي دارايي، اثر هولناكي بر تورم و گراني خواهند داشت و مشخص نيست كه چرا برنامه‌هاي حمايتي وزارت اقتصاد و دولت سيزدهم براي توقف روند خروج سرمايه از بورس تاكنون نتيجه‌اي نداده است. 

احتمال احياي برجام بسيار كم شده است
 افت‌هاي مكرر شاخص بورس در حالي رخ مي‌دهد كه برخي از فعالان اين بازار بر اين باورند كه احتمال احياي برجام بسيار كم شده است و به نظر مي‌رسد عوامل سياسي خارجي مانند گذشته چندان تاثيري بر بازار سرمايه ندارد . برخي ديگر كمرنگ شدن اعتماد به بازار سرمايه و خروج پول حقيقي‌ها و كم شدن حجم معاملات خرد را ناشي از قطعي اينترنت و اتفاقات اخير اعلام مي‌كنند. در شرايط فعلي كه ريسك‌هاي خارج از بازار سهام مانند اعتراضات و مباحث كلان سياسي بر آن حاكم است و از سوي ديگر ابهامات برجامي، كاهش قيمت كاموديتي‌ها و افزايش نرخ ارز همچنان بر روند بازار سهام حكمراني مي‌كند؛ نمي‌توان تصوير روشني از آينده اين بازار داشت. اما به نظر مي‌رسد با باقي ماندن اين ريسك‌ها، بازار سرمايه تا پايان سال به ‌صورت خنثي به كار خود ادامه دهد و نحوه حل اين ريسك‌ها هم در روند معاملات بسيار تاثيرگذار خواهد بود.  اين در حالي است كه در ابتداي سال ۱۴۰۱شاخص بورس در محدوده يك ميليون و ۴۰۰ هزار واحدي قرار داشت، اما در حال حاضر شاخص كل بورس در حال از دست دادن كانال يك ميليون و ۳۰۰ هزار واحدي قرار دارد و خروج حقيقي‌ها از بازار سرمايه نه تنها متوقف نشده است، بلكه تشديد هم شده است.يك كارشناس بازار سرمايه در اين خصوص معتقد است؛ ضرورت دارد تا اعتماد از دست رفته سهامداران از سوي مسوولان سازمان بورس به بازار سرمايه بازگردد تا از ادامه اين ريزش‌ها جلوگيري شود.

الزام بر حمايت از سهامداران بورس
حسن فهيمي، كارشناس بازار سرمايه با بيان اينكه رييس سازمان بورس نماينده 50 ميليون سهامدار بورس است به «اعتماد» گفت: بخش زيادي از اين تعداد سهامدار در طول دو، سه سال گذشته متضرر شده‌اند و ضرورت دارد تا وزارت اقتصاد راهكاري براي اين مشكل بينديشد، در هر بخشي زماني كه اتفاق بدي رخ مي‌دهد ستاد بحران تشكيل مي‌شود تا اوضاع را سامان دهند و اين شرايط پيش آمده در بورس هم نيازمند تشكيل چنين ستادي است. فهيمي خاطرنشان كرد: رييس سازمان بورس نماينده بخش خصوصي و نماينده مردم است و بايد از حقوق سهامداران دفاع كند. ما هر روز شاهد خروج حقيقي‌ها از بورس هستيم و تنها يك عده سهامدار حرفه‌اي در اين بازار باقي مانده‌اند. اين در حالي است كه با وجود پايين‌ترين قيمت‌هاي سهم در اين روزها اين بازار سرمايه نياز به سرمايه‌گذاران جديد دارد.

بهبود شرايط بورس 
اولويت دهم دولت هم نيست
اين كارشناس بورس با اشاره به P/E بازار سرمايه گفت: P/E‌هاي 2.5 و 3 نشان‌دهنده آن است كه زمان مناسبي براي سرمايه‌گذاري است و بايد از شركت‌هاي بزرگ و سرمايه‌گذاران براي حضور در اين بازار دعوت شود، اما متاسفانه شاهد آنيم كه همين شركت‌هاي بزرگ هم سرمايه‌هاي خود را در بانك‌ها سپرده‌گذاري كرده‌اند و از سهم‌هاي خودشان هم حمايت نمي‌كنند . اصلا اين هلدينگ‌هاي بزرگ هم اعتقادي به سهامداري ندارند كه به نظر مي‌رسد سهامداري در بورس نيازمند فرهنگ‌سازي بيشتر است. فهيمي تصريح كرد: اين اتفاقات در بورس در حالي رخ داده كه در ابتداي كار دولت سيزدهم شاهد آن بوديم كه آقايان وعده مي‌دادند 5 روزه مشكلات بورس را حل خواهند كرد و مردم هم اين سخنان را باور كردند. اما امروز مي‌بينيم كه حل مشكلات بورس اولويت دهم دولت هم نيست. اين كارشناس بازار سرمايه افزود: سرمايه‌هاي زيادي در بخش ملك، خودرو و طلا و ارز است كه اگر اوضاع بورس كمي بهبود يابد به اين بازار كشيده خواهند شد. او با بيان اينكه هر روز ميلياردها تومان از سرمايه مردم در اين بازار از بين مي‌رود، گفت: تعدادي از سهامداران كه اطلاعات زيادي از اين بازار ندارند با آب شدن سرمايه‌هاي‌شان از ادامه سرمايه‌گذاري در اين بازار منصرف مي‌شوند و ما شاهد آن بوديم كه برخي از اين افراد وسايل مورد نياز خود را براي سرمايه‌گذاري در اين بازار فروخته بودند و با سرمايه مازادشان هم وارد بورس نشده بودند و تنها عده‌اي كه حرفه‌اي هستند پاي زيان‌شان در اين بازار ايستاده‌اند.

رقابت بانك‌ها با بورس منصفانه نيست
فهيمي در ادامه با اشاره به كمرنگ شدن موضوع برجام در سرمايه‌گذاري‌ها تصريح كرد: بازار سرمايه به اندازه‌اي با مشكلات گوناگون كوچك شده كه ديگر بود و نبود مذاكرات برجام براي آن راهگشا نيست، هر چند برخي بر اين باورند كه عوامل خارجي بر اين بازار موثر است، اما تا زماني كه عوامل داخلي حل نشود، بورس سرپا نخواهد شد.
اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: امروز بانك‌ها هم در رقابت با ساير بازارها اقدام به افزايش بهره‌هاي بانكي كرده‌اند و بهره‌ها را افزايش داده‌اند به گونه‌اي كه سپرده‌هاي بانكي تا يك ميليارد تومان را تا 21 درصد و سپرده‌هاي بيش از 3 ميليارد تومان را تا 24 درصد بهره بانكي اعلام مي‌كنند و همين موضوع هم باعث شده تا بازار سرمايه به حاشيه رانده شود.