بازگشت راست راديكال به قدرت براي اولين‌بار پس از هفت دهه
ملوني اولين نخست‌وزير زن ايتاليا شد
پيش‌بيني بدتر شدن وضعيت مهاجران در سايه ترديدها
در خصوص سياست خارجي رم در دولت جديد
محمدحسين لطف‌الهي
جورجا ملوني روز شنبه به عنوان اولين نخست‌وزير زن ايتاليا سوگند ياد كرد تا روند رو به رشد خود را در سياست داخلي اين كشور تكميل و به بازماندگان فاشيسم در ايتاليا قدرتي را اعطا كند كه از زمان پايان جنگ جهاني دوم دهه‌ها از آن محروم بودند.
مراسم تحليف جورجا ملوني 45 ساله روز شنبه 22 اكتبر در كاخ رياست‌جمهوري ايتاليا برگزار شد. او به عنوان رهبر حزب راست افراطي برادران ايتاليا در انتخابات سراسري 25 سپتامبر رهبري ائتلاف احزاب راستگرا را برعهده داشت و با كسب نتيجه‌اي خيره‌كننده در موقعيتي قرار گرفت كه راستگراترين دولت تاريخ ايتاليا از 1945 به اين سو را تشكيل دهد.
پيش‌بيني مي‌شود با آغاز به كار دولت او ملي‌گرايي در ايتاليا بار ديگر روند صعودي به خود بگيرد، دولت درصدد تصويب قوانين ضدمهاجرتي برايد و گام‌هايي براي مبارزه با جرم و جنايت برداشته شود اما هنوز مشخص نيست با توجه به اختلاف‌نظرهاي موجود در جناح راست پيرامون مسائلي نظير نوع رابطه رم با اتحاديه اروپا و چگونگي مواجهه ايتاليا با موضوع بحران اوكراين، سياست خارجي ايتاليا چه سرنوشتي پيدا مي‌كند.
دولت جديد ايتاليا به رهبري جورجا ملوني در ائتلاف با رهبران دو حزب راستگراي ديگر تشكيل مي‌شود. يكي از اين رهبران متئو سالويني، وزير كشور سابق ايتاليا است كه به عنوان رهبر حزب «ليگ» تغييرات بسياري را در اين حزب ايجاد كرد و باعث شد حزب ليگ به عنوان يكي از احزاب كه روزگاري در زمره احزاب تجزيه‌طلب شمال ايتاليا به شمال مي‌رفت به حزبي ملي‌گرا بدل شود. سومين رهبر سيلويو برلوسكوني، نخست‌وزير سابق ايتاليا و رهبر حزب «فورتزا ايتاليا» است. منتقدان از او به سبب رسوايي‌هاي متعدد جنسي و برقراري ارتباط با دختران كم سن و سال به عنوان يك چهره ضد زن ياد مي‌كنند. هم سالويني و هم برلوسكوني پيش‌تر با جملاتي تحسين‌آميز از ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه ياد كرده بودند و همين مساله باعث مي‌شود ترديدهايي در خصوص عملكرد آتي دولت ايتاليا در موضوع بحران اوكراين به وجود آيد.
در همين رابطه، روز پنجشنبه يك روز پيش از ماموريت يافتن جورجا ملوني براي تشكيل دولت فايلي صوتي افشا شد كه در آن سيلويو برلوسكوني، نخست‌وزير سابق ايتاليا مي‌گويد اخيرا با ولادمير پوتين هدايا و نامه‌هاي محبت‌آميزي رد و بدل كرده است. در اين فايل صوتي كه خبرنگار روزنامه ايتاليايي لاپرس آن را شنيده، برلوسكوني مي‌گويد كه ماه گذشته و براي تولد ۸۶ سالگي خود هدايي گرانقيمت و به همراه يك نامه محبت‌آميز تبريك از ولاديمير پوتين دريافت كرده است. هرچند حزب فورتزا ايتاليا مدعي است كه اظهارات برلوسكوني مربوط به خاطرات گذشته است اما در اين نوار او در خصوص تحولات اوكراين هم سخن مي‌گويد و با صراحت از حمايت نظامي ايتاليا از اوكراين ابراز نگراني مي‌كند. برلوسكوني در اين خصوص مي‌گويد: «از موضع سخت ايتاليا در برابر مسكو بسيار بسيار نگران هستم.» او همچنين ادامه مي‌دهد: «وزراي روسيه گفتند كه ما در حال حاضر در وضعيت جنگ با آنها هستيم زيرا ما به اوكراين تسليحات و بودجه مي‌دهيم. البته من نمي‌توانم اين نظرات خود را به صورت علني بيان كنم چرا كه در آن صورت در مطبوعات به آن پرداخته مي‌شود و فاجعه رخ خواهد داد.»
پس از هجمه‌هايي كه در پي افشاي نوار صوتي برلوسكوني به ائتلاف راست ايجاد شد، جورجا ملوني كوشيد تا ثابت كند دولت جديد ايتاليا نه تنها موضعي همدلانه در قبال روسيه پوتين ندارد، بلكه مي‌كوشد به كمك به اوكراين ادامه دهد. جورجا ملوني گفت: «هميشه واضح حرف زده‌ام و در ادامه نيز صحبت‌هاي خود را واضح و آشكار مطرح خواهم كرد. من قصد دارم دولتي را رهبري كنم كه سياست خارجي واضح و مشخصي دارد. ايتاليا بخشي از اتحاديه اروپا و ائتلاف ناتو است و هر كس كه با اين دو مساله كنار نيايد، جايي در دولت نخواهد داشت. ما هرگز به ابزار تضعيف غرب تبديل نخواهيم شد.»
به رغم اين صحبت‌ها و در شرايطي كه راي‌دهندگان محافظه‌كار ايتاليايي احساس مي‌كنند تنها يك سياست‌مدار قدرتمند و ملي‌گرا مانند ملوني مي‌تواند كشور را از بحران‌هايي نظير افزايش قيمت انرژي، افزايش هزينه‌هاي زندگي و نرخ بالاي بيكاري جوانان نجات دهد، احزاب ليبرال و چپ‌گرا نگران تبعات چرخش به راست در ايتاليا هستند.
لورنزو دي‌سيو، استاد علوم سياسي دانشگاه لوييس گويدو كارلي در اين باره مي‌گويد: «ملوني مي‌داند كه بايد به جاي پرداختن به مطالبات راست افراطي، به مطالبات راست ميانه توجه كند چرا كه داده‌هاي آماري انتخابات نشان مي‌دهد بيشتر جمعيت راي‌دهندگان به او را طرفداران راست ميان تشكيل مي‌دهند.» به گفته او، ملوني در پي پياده‌سازي نوع جديدي از محافظه‌كاري در ايتاليا يا به تعبيري «محافظه‌كاري براي قرن بيست‌ويكم» است و شايد همچنان پيوندي دوردست با ميراث فاشيسم داشته باشد اما واضح است كه در حال حاضر اين ميراث، كانون اصلي و موتور پيشران دولت او نيست.»
ملوني كيست؟
جورجا ملوني فعاليت‌هاي سياسي را از دوره نوجواني و با حضور در احزاب وارث دوران حاكميت فاشيسم بر ايتاليا آغاز كرد، در 15 سالگي به جنبش راست افراطي موسوم به «جنبش اجتماعي ايتاليا» پيوست كه از سوي هواداران بنيتو موسوليني، ديكتاتور فاشيست ايتاليا تاسيس شده بود. نيويورك‌تايمز نوشته است در كشوري به‌شدت مردسالار كه چهره‌هاي برجسته سياسي آن اكثرا مرد بوده‌اند، پيروزي ملوني نشان‌دهنده گسست بزرگي از گذشته است. با اين وجود بيشتر فعالان حقوق زنان در ايتاليا نه تنها باور ندارند كه روي كار آمدن او مي‌تواند شرايط را بهبود بخشد، بلكه معتقدند نگاه او به موضوعاتي نظير حقوق زنان، خانواده و دين مي‌تواند شرايط را براي زنان ايتاليايي سخت‌تر كند. ليا كوارتاپله، نماينده چپ ميانه در پارلمان ايتاليا، ملوني را نمادي براي يك جريان راست «مردانه» توصيف مي‌كند. او براي اثبات ادعاي خود به مانيفست حزب برادران ايتاليا و نگاه اين مانيفست به موضوع زنان و جنسيت اشاره دارد. جورجا ملوني در يك سخنراني انتخاباتي گفته بود ما از «خدا، كشور و خانواده» دفاع مي‌كنيم و همين موضوع براي ديگران ترسناك است. او در كارزار انتخاباتي خود از دگرباشان جنسي انتقاد مي‌كرد و آنها را تهديدي براي نهاد خانواده مي‌دانست.
سهم اندك زنان از كابينه
نيويورك‌تايمز نوشته است در كشوري به‌شدت مردسالار كه چهره‌هاي برجسته سياسي آن اكثرا مرد بوده‌اند، پيروزي ملوني نشان‌دهنده گسست بزرگي از گذشته است. با اين وجود بيشتر فعالان حقوق زنان در ايتاليا نه تنها باور ندارند كه روي كار آمدن او مي‌تواند شرايط را بهبود بخشد، بلكه معتقدند نگاه او به موضوعاتي نظير حقوق زنان، خانواده و دين مي‌تواند شرايط را براي زنان ايتاليايي سخت‌تر كند. ليا كوارتاپله، نماينده چپ ميانه در پارلمان ايتاليا، سه هفته قبل ملوني را نمادي براي يك جريان راست «مردانه» توصيف كرد. او براي اثبات ادعاي خود به مانيفست حزب برادران ايتاليا و نگاه اين مانيفست به موضوع زنان و جنسيت اشاره داشت. جورجا ملوني در يك سخنراني انتخاباتي در دفاع از خود گفته بود ما از «خدا، كشور و خانواده» دفاع مي‌كنيم و همين موضوع براي ديگران ترسناك است.
نشانه‌هاي تحقق پيش‌بيني كوارتاپله اما خيلي زود نمايان شد. ملوني كه روز جمعه بايد ليست وزرا را به رييس‌جمهور ارايه مي‌كرد، نه تنها سهم بسيار اندكي از كابينه را به زنان اختصاص داده بلكه تمام وزارتخانه‌هاي مهم و تاثيرگذار مانند امور خارجه، اقتصاد، كشور، دادگستري، بهداشت و امور زيرساختي نيز نصيب مردان شده است. در مقابل سهم زنان، وزارتخانه‌هايي مثل گردشگري، امور معلولان، كار و دانشگاه بوده است.
زنان در كابينه اولين نخست‌وزير زن تاريخ ايتاليا سهم 24 تا 25 درصدي دارند در حالي كه در كابينه ماريو دراگي نخست‌وزير پيشين سهم زنان 30 درصد و در كابينه متئو رنزي در سال 2014 سهم آنها 50 درصد بوده است.
وضعيت مهاجران سخت‌تر مي‌شود
زندگي پناهجويان در ايتاليا بسيار سخت است. پرونده درخواست پناهندگي بسياري از آنها توسط اداره مهاجرت رد شده و امكان كار قانوني براي آنها وجود ندارد. براساس برخي نظرسنجي‌ها پناهجويان در ايتاليا از تبعيض نيز رنج مي‌برند. به نظر مي‌رسد شرايط اين پناهجويان وخيم‌تر نيز خواهد شد. به گزارش يورونيوز، از جمله وعده‌هاي جورجا ملوني مي‌توان به افزايش شتاب در بازگرداندن مهاجران غيرقانوني به كشور مبدا و اجراي قوانين سخت‌گيرانه‌تر پناهندگي اشاره كرد. خانم ملوني همچنين براي جلوگيري از ورود پناهجويان از طريق دريا خواستار محاصره دريايي شمال آفريقا و وضع محدوديت‌هاي جديدي براي قايق‌هاي نجات متعلق به موسسات خيريه شده است. ملوني پيش از انتخابات ۲۵ سپتامبر در گفت‌وگو با رويترز گفت كه از اتحاديه اروپا مي‌خواهد به مقام‌هاي ليبي پول بدهند تا با استفاده از نيروهاي پليس گشت دريايي جلوي مهاجرت پناهجويان به ايتاليا را بگيرند. او چنين اقدامي را منعكس‌كننده عهدنامه‌اي دانست كه در سال ۲۰۱۶ اتحاديه اروپا و تركيه آن را امضا كرده‌اند. در اين عهدنامه بروكسل به تركيه براي جلوگيري از ورود مهاجران به اروپا پول پرداخت مي‌كند. براساس قوانين كنوني اتحاديه اروپا، پناهجويان از هر كشوري كه وارد اين اتحاديه مي‌شوند، موظفند درخواست پناهندگي خود را در همان كشور ثبت كنند. جورجا ملوني مي‌گويد: «اگر ما بگذاريم پناهجويان وارد ايتاليا شوند و جلوي آنها را براي رفتن به شمال ايتاليا و كشورهاي ديگر بگيريم، ايتاليا به كمپ پناهجويان اروپا تبديل خواهد شد.» ملوني در سال ۲۰۲۱ در فيلمي بر اساس زندگي خود با عنوان «من جورجا هستم» گفت كه مهاجرپذيري در مقياس بزرگ، هويت قومي كشور ميزبان را كمرنگ مي‌كند. ايتاليا بايد از مهاجران مسيحي و مردمي استقبال كند كه تا حد امكان با مردم ما سازگار باشند. او همچنين در ماه مارس در پارلمان ايتاليا با «پناهجوي واقعي» خواندن اوكرايني‌ها از دولت خواست كه از فرصت استفاده كرده و جلوي مهاجرت غيرقانوني را بگيرد.