زورآزمايي
با وزنه تحريم
وزير خارجه ايران: اروپا مسير
تكراري و شكست‌خورده
سال‌هاي قبل را ادامه ندهد
وزير خارجه آلمان: نمي‌توان روابط را به روال معمول با ايران ادامه داد
گروه ديپلماسي
بسته‌هاي جديد تحريمي ميان ايران و اروپا از يك ماه پيش تاكنون در حال جابه‌جايي هستند. اگر تا 45 روز پيش پرونده فرجام برجام مهم‌ترين موضوع مورد بحث ميان تهران - بروكسل به شكل مستقيم و تهران -واشنگتن به شكل غيرمستقيم بود امروز اين مساله به‌رغم برخي اظهارنظرها مبني بر در جريان بودن آن به حاشيه رانده شده و جاي خود را به تنش ميان ايران و غرب بر سر موضع‌گيري‌هاي اروپا و امريكا نسبت به تحولات داخلي در ايران داده است. 40 روز پيش مرگ مهسا اميني، دختر 22 ساله در يكي از ساختمان‌هاي پليس امنيت اخلاقي تهران جرقه اعتراض‌ها در ايران را زد كه تا به امروز نيز ادامه پيدا كرده است. در حالي كه ايران مي‌گويد حساب معترضان را از اغتشاشگران جدا مي‌داند و با گروه دوم برخورد مي‌كند اما زنجيره‌اي از بازداشت‌ها فعالان سياسي و اجتماعي، روزنامه‌نگاران و عكاسان خبري را شامل شده و باب بهانه‌جويي براي كشورهاي غربي را باز كرده است. واكنش اتحاديه اروپا به تحولات داخلي در ايران از دعوت به خويشتنداري و برخورد مسالمت‌آميز با معترضان آغاز شد، با توصيه و تذكر در تماس‌هاي تلفني جوزپ بورل مسوول سياست خارجي اتحاديه با وزير خارجه ايران ادامه پيدا كرد و در نهايت به وضع بسته‌هاي تحريمي جديد رسيده است. در اين بازه زماني ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور و حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه با انتقاد از سياست‌هاي دوگانه غرب در مقوله حقوق بشر دخالت كشورهاي غربي در امور داخلي ايران را رد كرده و همزمان با وضع تحريم عليه افراد و نهادهاي حقيقي و حقوقي اقدام به مقابله به مثل كرده است.
تحريم در برابر تحريم
اتحاديه اروپا ۲۵ مهر ماه اقدام به تحريم چند نهاد و مقام ايراني كرد. وزير ارتباطات ايران، پليس امنيت اخلاقي، نيروي انتظامي و بخش سايبري سپاه از جمله افراد و نهادهايي هستند كه در فهرست اين تحريم‌ها قرار گرفتند. طبق بيانيه اتحاديه اروپا، با احتساب تحريم‌هاي مذكور، تحريم‌هاي حقوق بشري بروكسل عليه ايران در مجموع شامل ۹۷ فرد و هشت نهاد مي‌شود.
به گزارش «اعتماد»، برخي كشورهاي اروپايي از جمله آلمان جدا از مسير اتحاديه اروپا نيز اقدام به وضع تحريم‌هايي عليه ايران كرده‌اند. آنالنا بائربوك، وزير خارجه آلمان روز گذشته اعلام كرد كه برلين محدوديت‌هاي ورود به آلمان براي ايراني‌ها را فراتر از بسته تحريمي اتحاديه اروپا كه پيش‌تر در واكنش به «وضعيت حقوق بشر» در ايران اعلام شده بود، تشديد مي‌كند. براساس ترجمه خبرگزاري فارس از گزارش رويترز، طبق اين بيانيه در آينده رواديد ملي براي دارندگان گذرنامه‌هاي ماموريت و ديپلماتيك تنها در صورت لزوم صادر خواهد شد و محدوديت‌هاي بيشتر ورود بر اعضاي سازمان‌هاي ايراني فهرست‌شده توسط اتحاديه اروپا اعمال خواهد شد. وزير خارجه آلمان همچنين در رشته توييتي ضمن طرح ادعاهاي بي‌اساس ضد ايراني مدعي شد نمي‌توان روابط را به روال معمول با ايران ادامه داد. بائربوك در اين خصوص نوشت: ما در حال آماده‌سازي تحريم‌هاي بيشتر حقوق بشر اتحاديه اروپا و بررسي فهرست بستگان افراد مسوول (نقض ادعايي حقوق بشر) هستيم. در سطح ملي، رواديد را براي دارندگان گذرنامه‌هاي رسمي محدود خواهيم كرد و ورود را براي اعضاي سازمان‌هاي فهرست‌شده در اتحاديه اروپا دشوارتر خواهيم كرد. در حال تعليق قالب‌هاي گفت‌وگوي دوجانبه موجود، بررسي انتقادي معدود ابزارهاي باقيمانده در روابط تجاري و مالي و كاهش حضور ميانجي‌هاي فرهنگي در ايران هستيم.
در همين راستا، وزارت خارجه روز گذشته در دومين واكنش عملي به اين اقدام‌ها در بيانيه‌اي از اعمال تحريم عليه برخي اشخاص و نهادها در حوزه اتحاديه اروپا خبر داد. در اين بيانيه آمده است: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران براساس مصوبات مراجع ذي‌ربط و در چارچوب قواعد مرتبط و سازوكارهاي تحريمي مربوطه و به عنوان عمل متقابل، نهادها و اشخاص زير در حوزه اتحاديه اروپا را به دليل اقدامات عامدانه آنان در حمايت از تروريسم و گروه‌هاي تروريستي، ترويج و تحريك به تروريسم و خشونت و نفرت‌پراكني كه موجب اغتشاش، خشونت، اقدامات تروريستي و نقض حقوق بشر عليه ملت ايران شده، تحت تحريم قرار مي‌دهد. تحريم‌هاي يادشده شامل ممنوعيت صدور رواديد و عدم امكان ورود اشخاص فوق به جمهوري اسلامي ايران و توقيف اموال و دارايي آنان در قلمرو تحت صلاحيت جمهوري اسلامي ايران است. كليه نهادهاي جمهوري اسلامي ايران طبق مصوبات مراجع مربوطه، اقدامات لازم را جهت اجراي اين تحريم‌ها معمول خواهند داشت. جمهوري اسلامي ايران با يادآوري تعهدات اتحاديه اروپا و دولت‌هاي متبوع اشخاص و نهادهاي فوق، حمايت، تسهيل و نيز قصور از مقابله با اقدامات اين اشخاص و نهادها را نقض تعهدات بين‌المللي اتحاديه اروپا و دولت‌هاي عضو دانسته و آنان را مسوول و پاسخگو مي‌داند. بديهي است اين اقدام تحريمي، نافي پيگيري كيفري افراد به سبب دست داشتن در اقدامات مجرمانه در محاكم قانوني داراي صلاحيت نخواهد بود. وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، مجددا، اقدام شوراي اتحاديه اروپا مورخ ۱۷ اكتبر ۲۰۲۲ در اِعمال تدابير غيرقانوني محدود‌كننده عليه اشخاص و نهادهاي ايراني، مبتني بر اتهامات بي‌اساس كه مصداق بارز دخالت در امور داخلي جمهوري اسلامي ايران است را قويا رد و محكوم مي‌كند.
براساس اين بيانيه، نهادهايي كه تحت تحريم قرار مي‌گيرند:
گروه به اصطلاح «دوستان ايران آزاد» (Friends of Free Iran) و اعضاي آن در پارلمان اروپا
كميته بين‌المللي جست‌وجوي عدالت
(The International Committee in Search of Justice, ISJ) و اعضا
سازمان Stop the Bomb
شبكه دويچه وله فارسي آلمان (Deutsche Welle Persian)
شبكه ار.اف.آي فارسي فرانسه (RFI Persian)
ليگ بين‌المللي ضد نژادپرستي و يهودستيزي فرانسه (LICRA)
شركت كارل كولب (Karl Kolb Co.) آلمان، تحويل‌دهنده سلاح شيميايي به رژيم صدام
شركت راين بايرن فاهرزگبائو (Rhein Bayern Fahrzeugbau Co.) آلمان، تحويل‌دهنده گازهاي شيميايي به رژيم صدام.
اشخاصي كه تحت تحريم قرار گرفتند نيز شامل:
آلخو ويدال كوادراس (Aljo Vidal Quadras)، رييس كميته بين‌المللي جست‌وجوي عدالت
خاوير زارزالخوس (Javier Zarazlejos)، رييس مشترك گروه به اصطلاح دوستان ايران آزاد در پارلمان اروپا
ميلان آزور (Milan Azver)، رييس مشترك گروه به اصطلاح دوستان ايران آزاد در پارلمان اروپا
شارليه وايمرز (Charlier Weimers)، نماينده پارلمان اروپا
يان زهراديل (Jan Zahradil)، نماينده پارلمان اروپا
هلموت گئوكينگ (Helmot Geuking)، نماينده پارلمان اروپا
هرمان ترتچ (Hermann Tertsch)، نماينده پارلمان اروپا
ماير حبيب (Meyer Habib)، نماينده مجلس ملي فرانسه
مارتين والتون (Matine Valleton)، شهردار ويلپنت فرانسه
ژان فرانسوا لگارت (Jean Francois Legaret)، شهردار سابق منطقه يك پاريس
يوهاند بويي (Johanned Boie)، مديرمسوول روزنامه بيلد آلمان
الكساندرا وورزباخ (Alexandra Wurzbach)، مديرمسوول روزنامه بيلد آلمان
وزارت امور خارجه هفته گذشته نيز تعدادي از اشخاص و نهادهاي بريتانيايي از جمله مركز ملي امنيت سايبري بريتانيا، بي.بي.سي و ايران اينترنشنال، فرمانده نظامي بريتانيا در خليج فارس و معاون امنيتي وزارت كشور بريتانيا را تحريم كرده بود.
هشدار اميرعبداللهيان به اروپا:
مسير تكراري و شكست‌خورده سال‌هاي قبل را ادامه ندهيد
ساعتي پس از اين بيانيه وزارت خارجه، حسين اميرعبداللهيان در نشست خبري با ولاديمير ماكي، وزير خارجه بلاروس به اين بيانيه اشاره كرده و گفت: در پاسخ به اقدام غيرسازنده اتحاديه اروپا ليست جديدي از تحريم‌هاي وزارت خارجه جمهوري اسلامي ايران عليه ۸ نهاد و ۱۲ شخص در چارچوب اتحاديه اروپا را منتشر كرديم. اين نهادها و اشخاص در وقايع اخيري كه در ايران رخ داد اقدام به حمايت و تشديد ترور، افراط گرايي و خشونت كرده بودند. از نظر ما اين نهادها و اشخاص تحريم شده مصاديق تعريف تروريسم قلمداد مي‌شوند و در چارچوب با آنها برخورد خواهد شد. مايلم به اتحاديه اروپا توجه و هشدار دهم كه مسير تكراري و شكست خورده سال‌هاي قبل را ادامه ندهند. براي ما كاملا روشن است رهبران چند كشور معدود در اتحاديه اروپا نگاه‌هاي افراطي و شتاب‌زده نسبت به تحولات منطقه و بين‌الملل دارند و بخش بزرگي از اعضاي اتحاديه اروپا در مسير عقلانيت عمل مي‌كنند.
واشنگتن دامنه تحريم را گسترش مي‌دهد
به گزارش «اعتماد»، امريكا، انگليس و كانادا هم پيش از اين تحريم‌هايي را به دليل آنچه سركوب گسترده مخالفان خوانده‌اند، وضع كردند. اين روند همچنان هم ادامه دارد و روز گذشته رسانه امريكايي پوليتيكو، گزارش داد دولت جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا طي روزهاي آينده از تحريم‌هاي جديدي عليه ايران رونمايي خواهد كرد. براساس اين گزارش تحريم‌هاي جديد امريكا فرماندهان مياني پليس ايران را شامل خواهد شد. امريكا اين فرماندهان را به بدرفتاري با «تظاهرات‌كنندگان» متهم كرده است.
ساعتي پس از انتشار اين گزارش، ليست تحريم‌هاي جديد امريكا منتشر شد. در بيانيه‌اي كه وزارت امور خارجه امريكا روز چهارشنبه منتشر كرد، آمده است كه اين كشور در واكنش به آنچه سركوب خشونت‌بار اعتراضات در ايران خوانده، ۱۴ تن از مقامات ايراني و سه نهاد را تحت تحريم‌هاي حقوق بشري قرار داده است. بر اين اساس 6 مقام حكومتي كه ادعا شده «مسوول يا شريك نقض جدي حقوق بشر» هستند و سه تن از مقامات ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به نام‌هاي محمد كاظمي، عباس نيل فروشان، و احمد شفاهي و نيز رييس زندان‌‌هاي اوين، كردستان و سيستان‌وبلوچستان تحريم شدند. دو عضو وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي به نام‌هاي سيد مجتبي مصطفوي و فرزين كريمي نيز كه ادعا شده در عمليات سايبري تخريبي و شناسايي نقش دارند، در فهرست تحريم‌ها قرار گرفتند. شركت سحاب‌پرداز هم كه ادعا شده فعاليت‌هاي محدود‌سازي در شبكه‌هاي اجتماعي دارد، تحريم شد.
پوليتيكو در بخش‌هايي از گزارش اخير خود نوشته است: بايدن با درخواست‌هايي از سوي برخي «فعالان» براي تغيير حكومت در ايران روبه‌رو است، اما او و دستيارانش تمايلي به انجام چنين اقدامي ندارند. يك مقام وزارت خارجه امريكا در همين ارتباط گفته دولت بايدن در خصوص اين رويكرد متحد است و در اين خصوص «چند دسته وجود ندارند.» يك مقام وزارت خارجه امريكا درباره اينكه چرا امريكا از اعتراض‌ها در ايران حمايت نمي‌كند گفته است: «همه فكر مي‌كنند ما قدرت جادويي داريم.»
به گزارش «اعتماد»، يك نمونه از فشارها بر دولت بايدن در چند روز اخير براي اعلام حمايت رسمي از تغيير نظام در ايران را بايد در درخواست‌هايي براي بركناري رابرت مالي، نماينده امريكا در مذاكرات وين براي احياي برجام جست‌وجو كرد. نماينده ويژه امريكا در امور ايران بامداد يكشنبه اول آبان با انتشار يك توييت، اعتراض‌ها در داخل و خارج از ايران را حامل پيامي به جمهوري اسلامي براي رعايت حقوق بشر دانسته بود. محتواي اين توييت از سوي چهره‌هاي اپوزيسيون در خارج از ايران مورد نقد جدي قرار گرفته و برخي با تكرار ادعاها درباره درخواست ايرانيان براي تغيير نظام خواهان بركناري رابرت مالي شدند. رابرت مالي در پاسخ به اين انتقادها ادعا كرد كه او و دولت ايالات متحده نمي‌توانند ادعاي صحبت كردن از جانب معترضان را داشته باشند. نماينده ويژه امريكا در امور ايران با تكرار ادعاها درباره اوضاع داخلي در ايران گفته بود كاري كه ما مي‌توانيم انجام دهيم و از زمان شروع اعتراضات انجام داده‌ايم، اين است كه گام‌هاي محكمي براي حمايت از حقوق اساسي مردم ايران‌برداريم و اطمينان حاصل كنيم كه آنها ابزاري براي برقراري ارتباط با خود و جهان خارج دارند.
ابهام در وضعيت مذاكرات براي احياي برجام
به گزارش «اعتماد»، در حالي كه واكنش‌هاي اروپا و ايالات متحده به ناآرامي‌ها در ايران كه با واكنش متقابل تهران روبه‌رو شده فعلا روابط دو و چندجانبه ايران با اتحاديه اروپا و كشورهاي اروپايي را تحت‌الشعاع قرار داده اما وزير خارجه ايران روز گذشته براي چندمين بار تاكيد كرده كه رد و بدل پيام ميان ايران و امريكا (به شكل غيرمستقيم) ادامه دارد. در تازه‌ترين اين موارد، وزير خارجه روز گذشته در نشست خبري با همتاي بلاروسي در اين باره گفت: ما در تامين منافع ملي مردم از خطوط قرمز خود كوتاه نخواهيم آمد. پيام‌هاي امريكا براي رسيدن به توافق به دست ما مي‌رسد و حتي در روزهاي اخير پيامي را از امريكا در اين رابطه دريافت كرديم. از نظر ما مسير ديپلماسي به خوبي جريان دارد. اما برخي مقامات امريكايي با اظهاراتي رياكارانه در رسانه به گونه‌اي حرف مي‌زنند كه در تعارض با پيام‌هاي ديپلماتيك آنهاست.
همزمان وزير خارجه روز گذشته در تهران ميزبان معاون وزير خارجه قطر بود كه يكي از بازيگران غيربرجامي اما فعال در پيام‌رساني ميان ايران و ايالات متحده در چند سال اخير بوده است.
«محمد بن عبدالعزيز الخليفي» معاون وزير خارجه قطر در امور منطقه‌اي بعدازظهر روز گذشته در ديدار با حسين اميرعبداللهيان پيامي را به او تحويل داد. دوحه مانند مسقط در پرونده تبادل زندانيان ميان ايران و اروپا و ايران و امريكا و همچنين آزادسازي اموال بلوكه‌شده ايران در كره جنوبي فعال است.
بر همين اساس در حالي كه مذاكرات براي احياي برجام به دليل باقيماندن اختلاف‌هاي كليدي ميان ايران و امريكا در بن بست قرار دارد قريب به دو هفته پيش تهران در اقدامي بشردوستانه موافقت خود را با آزادي و خروج باقر نمازي از زندانيان دو تابعيتي ايراني - امريكايي از ايران اعلام كرد. همچنين گفته شده كه رايزني‌ها براي آزادسازي بخشي از اموال بلوكه‌شده ايران در كره جنوبي ادامه دارد.