تضعيف ترامپيسم
كوروش احمدي
شايد مهم‌ترين خروجي انتخابات مياندوره‌اي امريكا را بتوان تضعيف جريان سياسي دونالد ترامپ در داخل حزب جمهوري‌خواه و در سياست امريكا دانست. اين در حالي است كه بايدن و ديگر دموكرات‌ها تهديد دموكراسي در امريكا از جانب جريان ترامپ را به يكي از موضوعات مهم انتخاباتي تبديل كرده و هشدار مي‌دادند كه تقويت نقش ترامپ در سياست امريكا به معني تضعيف دموكراسي در امريكا و به تبع آن در جهان خواهد بود. ترامپ به نوبه خود با دستوركار خاص خود در جريان انتخابات مقدماتي حزب جمهوري‌خواه و با هدف كمك به نامزدهاي متمايل به خود براي غلبه بر ديگر نامزدهاي حزب بسيار فعال بود. يكي از مهم‌ترين معيارهاي او براي حمايت از نامزدها، رد نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري سال 2020 و نامشروع شمردن رياست‌جمهوري بايدن بود. اين در حالي بود كه حاميان ترامپ در 2020 بيش از 60 شكايت بدون هيچ سندي در دادگاه‌هاي فدرال مطرح كردند، اما همه آنها بعضا توسط قضات فدرال كه منصوب ترامپ بودند، رد شدند. وجه ديگر دستور كار ترامپ در اين انتخابات پيشبرد پوپوليسم خاص او تحت شعار «امريكا را دوباره قوي كنيم» يا (MAGA) و تاكيد بر شعارهاي هميشگي‌اش بود. در شرايطي كه دو سال به انتخابات رياست‌جمهوري 2024 باقي است و ترامپ به تلويح گفته است كه در انتخابات مذكور دوباره كانديدا خواهد بود، نتايج انتخابات اخير هم مي‌توانست شاخص جو سياسي در امريكا باشد و هم موقعيت او را براي رقابتي ديگر تقويت يا تضعيف كند. به‌رغم ادعاها، شكست‌هاي ترامپ بيشتر از پيروزي‌هاي او بوده است. او بعد از كارتر تنها رييس‌جمهور يك دوره‌اي امريكا است و در 2020 با فاصله زيادي (74 راي الكترال و 7 ميليون راي عمومي) به بايدن باخت. در حالي كه او در 2018 رييس‌جمهور بود، حزب او در مجلس نمايندگان 41 كرسي از دست داد. در حالي كه كرسي‌هايي كه دموكرات‌ها در همين مجلس در انتخابات اخير از دست مي‌دهند، يك‌سوم يا يك‌چهارم آن خواهد بود. او حتي در 2016 هم كه برنده انتخابات رياست‌جمهوري شد، در آراي عمومي حدود 3 ميليون از هيلاري كلينتون عقب بود.
اما به‌رغم شكست در انتخابات 2020، ترامپ نفوذ خود بر حزب جمهوري‌خواه را همچنان حفظ كرد. مطابق نظرسنجي‌ها حدود 70 درصد از راي‌دهندگان جمهوري‌خواه و حدود 40 درصد از كل مردم امريكا به تبع ترامپ منكر نتيجه اعلام شده انتخابات 2020 هستند و بايدن را رييس‌جمهور مشروع نمي‌دانند. در نتيجه، ترامپ توانست با تكيه بر پايگاه اجتماعي خاص خود و رقابت نزديك كانديداها در انتخابات مياندوره‌اي، مانع از آن شود كه جمهوري‌خواهان جوياي سمت‌هاي انتخابي از او فاصله بگيرند. اگر چه مطابق برآورد نيويورك‌تايمز حدود 220 نفر از كانديداهاي جمهوري‌خواه در سطوح فدرال و ايالتي كه منكر نتيجه انتخابات بوده‌اند، در انتخابات اخير برنده شده‌اند، اما نقش پايگاه راي ترامپ در كانديداتوري آنها در رقابت‌هاي مقدماتي و نيز اينكه اكثريت آنها از ايالات شديدا محافظه‌كار هستند را نبايد ناديده گرفت. در مجموع، مي‌توان گفت كه انتخابات اخير به موقعيت ترامپ لطمه بيشتري وارد كرده و شكست جديدي را براي او رقم زده است: «موج يا سونامي سرخ» كه او و همفكرانش وعده مي‌دادند، به هيچ روي محقق نشد. تعداد كرسي‌هايي كه دموكرات‌ها اين‌بار از دست مي‌دهند، بسيار كمتر از كرسي‌هايي است كه جمهوري‌خواهان تحت مديريت ترامپ در 2018 از دست دادند. كانديداهاي مورد حمايت ترامپ در آريزونا، جورجيا، نوادا و پنسيلوانيا كه اغلب ايالت‌هاي عمدتا جمهوري‌خواه هستند، يا باختند يا آراي شان به آراي دموكرات‌ها خيلي نزديك است. دو كانديداي فرمانداري در پنسيلوانيا و ويسكانسين كه از نزديكان ترامپ هستند و متعهد شده بودند كه مانع باخت كانديداهاي رياست‌جمهوري جمهوري‌خواه در اين دو ايالت شوند، هر دو به رقباي دموكرات باختند. در ميشيگان و نوادا هم دو كانديداي جمهوري‌خواهي كه انتخابات 2020 را دزديده شده مي‌دانستند و كانديداي سمت مسوول انتخابات در اين دو ايالت شده بودند، باختند. پيروزي بزرگ ران ديسانتيس انتخابات فرمانداري فلوريدا كه رقيب احتمالي ترامپ در 2024 است و اغلب به هم طعنه زده‌اند، براي ترامپ خبر بد ديگري است. خبر بد ديگر براي ترامپ اين است كه بعد از اينكه كنگره 2020 به لحاظ تركيب نژادي متنوع‌ترين كنگره تاريخ امريكا بود، كنگره جديد متنوع‌تر نيز خواهد بود. اين براي ترامپيست‌ها كه گرايشات نژادپردستانه آشكار يا پنهان دارند، خبر خوبي نيست. اينكه در 2024 چه اتفاقي خواهد افتاد، بستگي به بايدن هم خواهد داشت. اگر بايدن از كانديداتوري انصراف بدهد، ضربه ديگري به ترامپ خواهد خورد. چون حس انتقام و تكرار انتخابات 2020 انگيزه مضاعفي براي همفكران ترامپ است. در اين صورت، هم فكر عبور از نزاع‌هاي گذشته تقويت خواهد شد و هم موقعيت رقباي ترامپ در حزب جمهوري‌خواه. در چنين صورتي جمهوري‌خواهان در كنگره نيز ممكن است كمتر چوب لاي چرخ بايدن طي دو سال آينده بگذارند. نظرسنجي‌ها حاكي است كه 57 و 60 درصد مردم امريكا معتقدند كه به ترتيب ترامپ و بايدن نبايد ديگر نامزد رياست‌جمهوري شوند. تضعيف ترامپيسم از نظر سياست خارجي نيز مهم است. در حالي كه اين خبر براي كساني مانند پوتين و نيز جريان‌هاي پوپوليست در اروپا خبر خوبي نيست، اما حداقل براي احياي برجام خبر خوبي در ميان خبرهاي بد ديگر است.