جام جهاني قطر، صحنه بازگشت وليعهد عربستان

وقتي محمد بن سلمان، وليعهد عربستان در افتتاحيه جام جهاني قطر در كنار رييس فيفا قرار گرفت، كمتر كسي فكرش را مي‌كرد كه او از بستر فوتبال براي احياي چهره بين‌المللي خود بهره ببرد اما حالا مستطيل سبز مي‌تواند به مدد او بيايد. درست قبل از اينكه تيم ملي آرژانتين تسليم عربستان شود و دنيا را شگفت‌زده كند، بن سلمان در بين برجسته‌ترين چهره‌هاي ورزشي دنيا نشسته بود تا از اين پهنه براي بالا آوردن وجهه بين‌المللي خود بهره ببرد.
در سايه همه دلهره‌هاي ناشي از مشكلات انرژي در جهان و در حالي كه تمركز قدرت‌ها بر جنگ اوكراين و تنش بين امريكا و چين قرار گرفته، شرايط براي تثبيت دوباره قدرت عربستان به عنوان بزرگ‌ترين صادر‌كننده نفت فراهم شده است. اين در حالي است كه هفته گذشته، امريكا قرار منع تعقيب قضايي بن سلمان در پرونده قتل جمال خاشقچي را صادر كرد. ايالات متحده همچنين درباره تامين امنيت عربستان در مورد تهديدهاي ايران هم تضمين‌هاي لازم را صادر كرد؛ همه اينها حكايت از تعامل دوباره وليعهد سعودي با امريكا و رام كردن آنها دارد.
با اين اوصاف، شاهزاده عربستاني در ماه‌هاي اخير در اجلاس‌هاي مهمي همچون اجلاس آب و هواي COP27 در قاهره، اجلاس APEC در بانكوك و افتتاحيه جام جهاني حضور پيدا كرده و پيش از آن هم در جولاي با مكرون، رييس‌جمهور فرانسه ملاقات كرده بود و قرار است به زودي ميزبان رييس‌جمهور چين در رياض باشد.
همه اين موارد در حالي است كه وليعهد عربستان در يك سو در حال احياي چهره خود نزد مجامع بين‌المللي است و در سوي ديگر در كشور خود با شكستن ساختار‌ها و تابوها و فراهم كردن سينماها، كنسرت‌ها، فرصت‌هاي شغلي مختلفي را براي جوانان كشورش فراهم كرده تا درصدد بالا بردن محبوبيت خود بر‌آيد. 
سوالي كه پيش مي‌آيد اين است؛ نقش فوتبال و دنياي توپ گرد در رويكرد بن‌سلمان چيست؟ نكته اصلي دقيقا همين جاست؛ به نظر مي‌رسد بن سلمان به خوبي به قدرت فوتبال و مستطيل سبز پي برده و قصد دارد از اين مورد براي افزايش محبوبيت خود بهره ببرد.
زماني توني بلر، نخست وزير اسبق انگليس معتقد بود كه ورزش مي‌تواند به جاهايي نفوذ كند كه هيچ سياست و سياستمداري توان رسيدن به آن را ندارد، ورزش توان اين را دارد كه شديدترين و متضادترين نظرات را كنار هم قرار بدهد. حالا به نظر مي‌رسد وليعهد عربستان هم دقيقا به همين جمله رسيده و به دنبال اين است تا در يك بازي دو سر برد، از يك سو با هزينه‌هاي بالا براي تيم ملي عربستان و جذب مربي مطرحي همچون هروه رنار، از فوتبال براي موفقيت خود بهره ببرد و از سوي ديگر با حضور در مراسم مهمي همچون افتتاحيه جام جهاني، وجهه بين‌المللي خود را افزايش مي‌دهد.با اين وجود، خيلي زود است بگوييم كه شاهزاده بن سلمان كه با نام اختصاري MBS شناخته مي‌شود، موفق به بازپروري سياسي در غرب شده باشد؛ بلكه او در امريكا يا كشورهاي غربي هنوز هم به عنوان يك مهمان ناخوانده و ناخواسته شناخته مي‌شود.
اما در شرايطي كه اقتصادهاي بزرگ غربي از ثبات انرژي مايوس شده‌اند، نمي‌توان نقش بن سلمان را در روابط همه‌جانبه با اروپا ناديده گرفت.
همه اين موضوعات در حالي مطرح است كه پيش از اين، امريكا بن سلمان را مسوول اصلي عمليات كشته شدن جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار عربستاني واشنگتن پست مي‌دانست اما نهايتا دستور منع تعقيب او صادر شد.در همين راستا هم از سوي نهاد اطلاعاتي امريكا اعلام شد كه اين كشور در تلاش بود تا نقش پادشاهي را در سطح منطقه و بين‌المللي محدود كند اما متوجه شد كه اين مورد دست نيافتني است؛ زيرا مي‌تواند به منافع خودي هم آسيب برساند.همه اين ديدگاه‌ها در حالي مطرح است كه امريكا هفته گذشته و پس از احساس خطر از سوي ايران براي حمله به عربستان، از اين كشور دفاع كرد و به نوعي پيامي امنيت‌آميز به سعودي‌ها داد. 
همانطور كه گفته شد، MBS قصد دارد از يك سو با سياست خارجي و جلب دوباره اعتماد امريكا و اروپا، وجهه سياسي و بين‌المللي خود را بازيابد و از طرف ديگر براي بالا بردن اين محبوبيت در بين مردم كشور خود از همه اهرم‌ها استفاده كند. او در ماه‌هاي گذشته سعي كرده محدوديت‌هاي مختلف را كمرنگ كرده يا كنار بزند و همچنين هزينه‌هاي زيادي را صرف تيم ملي فوتبال اين كشور كند. تا جايي كه پس از آنكه ايران در جذب هروه رنار به عنوان سرمربي سابق تيم ملي فوتبال مراكش ناكام بود، عربستان دست به كار شد تا اين مربي كاربلد را به اين كشور ببرد. در ادامه هزينه زيادي صرف آماده‌سازي تيم ملي فوتبال اين كشور شد و نهايتا آنها در بازي نخست خود، موفق به پيروزي دو بر يك مقابل آرژانتين پرستاره شدند تا فوتبال دنيا را انگشت به دهان بگذارند. تصاوير خوشحالي امير قطر با پرچم سعودي بعد از برد عربستان مقابل آرژانتين نشان داد دو كشور حاشيه خليج فارس توانسته‌اند مشكلات را كنار بگذارند و در اين راه فوتبال نقش كاتاليزور را بازي كرده است. 
از سوي ديگر پس از اين پيروزي، مبلغ پنج ميليون ريال عربستان، معادل 47 ميليارد تومان به هر يك از بازيكنان اين تيم پاداش داده شد تا مشخص شود سران اين كشور به خوبي ياد گرفته‌اند كه چطور سوار بر بال فوتبال، وجهه خود را بهبود ببخشند. پس از اين برد مهم هم مسوولان كشور عربستان يك روز را در كشور تعطيل اعلام كردند و برخي منابع هم خبر از وعده پاداشي سنگين در صورت صعود اين تيم از مرحله گروهي دادند كه همگي نشان از تكاپوي سعودي‌ها و وليعهد آن، براي بهره بردن از پهنه فوتبال است.