سخنگوي صنعت آب مي‌گويد تمام تلاش وزارت نيرو اين است كه آب جيره‌بندي نشود
آژیر قرمز بی آبی سدها
گروه اقتصادي
در روزهايي كه ناآرامي و اعتراضات حتي بر بازي‌هاي ايران در جام جهاني سايه انداخته، بحراني بزرگ‌تر جامعه ايران را تهديد مي‌كند؛ بحران آب. روز گذشته وزارت نيرو و شركت‌هاي تابعه فعال در حوزه آب با ارسال پيامك به شهروندان نقاط مركزي ايران از آنها خواستند با صرفه‌جويي از اين بحران عبور كنند. آيا شرايط به گونه‌اي شده كه وزارت نيرو دست‌ها را بالا برده است؟
كاهش ۷۰ درصدي بارش در تهران
آمار و اطلاعاتي كه فيروز قاسم‌زاده، سخنگوي صنعت آب ارايه داده، نشان مي‌دهد بر اساس ايستگاه‌هاي وزارت نيرو ميزان دريافت آب‌هاي جاري ۲۸ ميليمتر است كه در مقايسه با متوسط بلندمدت نيم قرن گذشته، ۱۶ درصد كاهش بارندگي رخ داده است.
در حال حاضر ۳۸درصد سدهاي ايران پر هستند. اين عدد معادل ۱۸ ميليارد مترمكعب آب است . اما نكته اين است كه ميزان انباشت آب مخازن سدها فقط ۲ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است . به گفته سخنگوي صنعت آب، سدهاي مهم از ۱۰ تا ۷۰ درصد پرشدگي داشته‌اند؛ اما تهران با كاهش ۷۰ درصدي بارندگي روبه‌رو است. عددي كه نسبت به سال گذشته ۲۱ درصد بيشتر شده است.
چند روز قبل نيز خبرگزاري صداوسيما از كاهش ذخاير سد لتيان خبر داد و گزارشگر اين رسانه در يك ارتباط تصويري زنده اعلام كرد كه «ارتفاع حجم آب سد لتيان ۱۹ ميليون مترمكعب پايين‌تر از تراز طبيعي است كه نسبت به هفته گذشته، يك ميليون مترمكعب كاهش داشته و اين ميزان آب بدون در نظر گرفتن آب ساير سدها، به اندازه مصرف 6 روز شهروندان است.» هرچند اين ادعا به سرعت تكذيب شد، اما شرايط سدهاي تهران آن‌گونه كه شركت آب منطقه‌اي تهران روايت كرده چندان هم روبه‌راه نيست.
در حال حاضر در تهران ۵۰ درصد از آب زيرزميني و ۵۰ درصد از آب سطحي استفاده مي‌شود.
سخنگوي صنعت آب با اشاره به وضعيت منابع آبي تهران مي‌گويد: ما در حال حاضر در تهران به بارش پاييز و زمستان اميدواريم تا طبق سال‌هاي نرمال دوباره مخازن به شرايط مطلوب برسد، اما در صورت تداوم شرايط كنوني اوضاع بحراني خواهد شد. قاسم‌زاده تاكيد دارد كه تمام تلاش وزارت نيرو اين است كه قطعي آب اتفاق نيفتد. براي عبور از اين شرايط بايد بارندگي داشته باشيم، اما اگر اين اتفاق نيفتد و كاهش بارندگي تداوم داشته باشد مشكل‌آفرين خواهد بود. تمام تلاش ما اين است كه آب در تهران جيره‌بندي نشود . ضمن اينكه ۴۵ درصد بارش‌ها نيز در فصل پاييز خواهد بود بنابراين اميدواريم كه مخازن تغذيه شوند.
مخازن سدهاي تهران چقدر آب دارند؟
بر اساس اطلاعيه شركت آب منطقه‌اي تهران، حجم مخازن سدها در پنجم آذر امسال 299 ميليون مترمكعب بوده و در روز مشابه سال گذشته اين عدد معادل 386 ميليون مترمكعب ثبت شده است كه اختلاف آن 87 ميليون مترمكعب كسري مخزن را نشان مي‌دهد.
البته در شرايط نرمال در سدهاي تهران بايد بيش از ۷۰۰ ميليون مترمكعب ذخيره آبي وجود داشته باشد كه در حال حاضر بيش از ۲۸۰ ميليون مترمكعب كمبود ذخاير آبي در سدهاي استان تهران مشاهده مي‌شود كه اين كاهش‌ها به دليل خشكسالي‌هاي پي در پي در استان تهران و استفاده از ذخاير آبي سدها در طول سال اتفاق افتاده است.
اين شركت اعلام كرد: «سال آبي گذشته نيز وضعيت مناسبي از نظر ذخيره سدهاي پنج‌گانه تهران نداشته‌ايم و در تمام سدهاي تحت پوشش با كاهش در ورودي مخازن سدها مواجه هستيم. در مجموع شرايط براي هر پنج سد زير حد نرمال و كمتر از ميانگين است و تمام سدها شرايط مشابهي را نسبت به سال‌هاي قبل از نظر كاهش ميزان آورد و بارندگي تجربه مي‌كنند.»
آخرين وضعيت از ساير سدهاي تهران به اين‌گونه است: «كاهش حجم سدهاي اميركبير 17 ميليون مترمكعب، لتيان 6 ميليون مترمكعب، لار5 ميليون مترمكعب، طالقان و ماملو هر دو ۲۹ ميليون مترمكعب نسبت به سال قبل است و بارش‌ها نيز تاكنون كمتر از ميانگين و زير نرمال بوده و تاكنون بارش قابل توجهي اتفاق نيفتاده است.»
شركت آب منطقه‌اي در خصوص افزايش دما در آذرماه هم اعلام كرده: «سازمان هواشناسي افزايش دماي بين نيم تا يك و حتي دو درجه سانتيگراد را تا نيمه دوم آذر پيش‌بيني كرده است؛ البته اين مساله در مناطق مختلف كشور متفاوت بوده اما آنچه مسلم است، اين روند نيز تا نيمه اول آذرماه همراه با افزايش ميانگين دما ادامه خواهد بود.» همچنين با در نظر گرفتن ميزان بارندگي، مي‌توان گفت كه «از ابتداي سال آبي جاري (1402-1401) ميزان بارش‌ها نسبت به سال آبي قبل از آن 59 درصد و نسبت به بازه بلندمدت 70 درصد كاهش يافته است.»
جابه‌جايي بارش‌ها
سخنگوي صنعت آب معتقد است كه موضوع تغيير اقليم در سطح همه كشورها و البته كشورهاي منطقه است. او مي‌گويد: در حال حاضر در تمام دنيا تغيير اقليمي حاكم است و كشورهاي خاورميانه نيز طي ۲۰ تا ۴۰ سال آينده بدترين شرايط را تجربه مي‌كنند يعني در برخي مناطق رشد بارش و در برخي نقاط كم‌بارشي را شاهديم. مثلا در استان‌هاي فارس، بوشهر، يزد، كهگيلويه رشد خوبي داريم، اما در سيستان و بلوچستان، تهران، قزوين، قم، همدان بارش كاهش يافته است. اين جابه‌جايي بارش در ديگر كشورها نيز رخ داده است.