در ايميل‌هاي افشا شده از سرويس امنيت فدرال روسيه چه بود؟
از گفت‌وگو درباره سلاح اتمي تا بي‌اعتمادي به پوتين
ايميل‌هايي از يك افشاگر در سرويس امنيت فدرال روسيه (FSB) نشان مي‌دهد كه مقام‌هاي روسيه درمورد استفاده احتمالي ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور اين كشور از تسليحات هسته‌اي در جنگ با اوكراين صحبت كرده‌اند. به گزارش نيوزويك، اين ايميل‌ها كه با اين رسانه به اشتراك گذاشته شده‌اند در روز‌هاي ۱۷ مارس، ۲۱ مارس و ۱۲ آوريل توسط يكي از ماموران سرويس امنيت فدرال روسيه به «ولاديمير اوسچكين» يك فعال حقوق بشر روسي كه وب‌سايت مرتبط با افشاي فساد‌هاي مالي روسيه به آدرس www. Gulagu. net را اداره مي‌كند، ارسال شده‌اند.
اين ايميل‌ها ماه‌ها پيش از طرح تهديد آمادگي روسيه براي كاربرد تسليحات هسته‌اي به منظور دفاع از تماميت ارضي روسيه از سوي پوتين ارسال شده بودند. جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده در تاريخ ۶ اكتبر گفت كه خطر يك «آرماگدون» هسته‌اي در بالاترين سطح خود از زمان بحران موشكي كوبا در سال ۱۹۶۲ ميلادي به اين سو قرار دارد زماني كه بسياري از احتمال وقوع يك جنگ هسته‌اي مي‌ترسيدند. جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي كاخ سفيد گفت كه واشنگتن و مسكو مذاكراتي را با هدف كاهش لفاظي‌ها در مورد استفاده احتمالي روسيه از تسليحات هسته‌اي انجام داده‌اند و صحبت درباره حملات هسته‌اي در هفته‌هاي اخير كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
در ايميل ارسال شده در تاريخ ۱۷ مارس كه تنها چند هفته پيش از آغاز جنگ نوشته شده بود، نويسنده اشاره كرده بود كه اگرچه درگيري با اوكراين «تصميمي فراتر از منطق و عقل سليم» است، نهاد‌هاي امنيتي اميدوار هستند كه « (پوتين) مرتكب حماقت آشكاري، چون استفاده از تسليحات هسته‌اي» نشود.
در ايميل اشاره شده كه در اين باره ترديد وجود دارد كه پوتين از سلاح هسته‌اي استفاده كند، زيرا در آن صورت روسيه با اقدامات متقابلي مواجه خواهد شد. در ايميل آمده است: «يك حمله هسته‌اي عظيم: حتي اگر فرض كنيم كه از نظر فني ممكن است و تمام حلقه‌هاي زنجيره از تمام دستورات پيروي خواهند كرد كه من فكر نمي‌كنم اين‌گونه باشد باز هم منطقي نيست. چنين حمله‌اي به همگان آسيب خواهد رساند.»
چند روز پس از آن، عامل سرويس امنيت فدرال روسيه در ايميلي نوشته بود كه كاربرد تسليحات هسته‌اي تاكتيكي عليه اوكراين به معناي «شكست روسيه» در چشم دشمنان و كشور‌هاي بي‌طرف است. عامل امنيتي در ايميلي در تاريخ ۱۲ آوريل اشاره كرده بود كه حمله اتمي پوتين در جنگ او با اوكراين «هيچ نتيجه‌اي نخواهد داشت» و مي‌تواند «باعث برانگيختن پيامد‌هايي شود كه هيچ فايده‌اي نخواهد داشت.»
اين افشاگر همچنين اشاره كرده بود كه در صورت تلاش پوتين براي صدور فرمان حمله هسته‌اي زنجيره فرماندهي در كرملين مانع از اين كار خواهد شد. او افزوده است: «يعني اگر» از نظر فني «امكان‌پذير باشد، هيچ قطعيتي براي آن وجود ندارد. به‌طور دقيق‌تر، براي شروع، اين امر مستلزم رضايت تمام دست‌اندركاران (براي اجراي يك حمله هسته‌اي) است كه امري پيچيده به نظر مي‌رسد. نياز است كه قابليت‌هاي فني با خواسته‌ها مطابقت داشته باشند و همه چيز در اين مورد دشوار است.» او در ادامه مي‌افزايد: «روسيه همچنين بايد به گونه‌اي موشك هسته‌اي را پرتاب كند كه موشكي به همان اندازه سرگرم‌كننده! به نقطه مبدا اصابت نكند (منظور او حمله هسته‌اي متقابل از سوي غرب است) و مداخله ساير كشور‌ها را بر فراز خاك روسيه درنظر بگيرد. همچنين موشك‌ها بايد به اهداف برسند، زيرا رهگيري چنين موشك‌هايي بر فراز خاك ما مي‌تواند پيامد جانبي ناخوشايندي را به همراه داشته باشد كه همه چيز را تحت تاثير قرار مي‌دهد.»
در همان ايميل عامل سرويس امنيت فدرال روسيه از عدم استراتژي كرملين در جنگ انتقاد كرده و انتقاد را متوجه پوتين به دليل شكست‌هاي نظامي روسيه در اوكراين دانسته است. او نوشته بود: «اوج مشكل روسيه اكنون توسط شخص پوتين ايجاد شده و اين بدان خاطر است كه او از مدت‌ها پيش خواسته‌هاي سياسي‌اش را بالاتر از هر مصلحت نظامي، اجتماعي و اقتصادي قرار داده است. ما راهبردي نداريم. همين دو هفته پيش، اين اميد وجود داشت كه بحران فعلي رهبري عالي كشور را مجبور به عقب‌نشيني مسوولانه، ارزيابي وضعيت و جست‌وجوي راه‌حل‌هاي واقعي براي وضعيت فعلي كند.»
در ادامه آمده است: «با اين وجود، در عوض رفتار بازيكني را مي‌بينيم كه در هيجان دچار فروپاشي شده است و سعي مي‌كند به هر قيمتي شرط‌هاي باخته خود را پس بگيرد و كسي نيست كه جلوي او را بگيرد و محيط پيراموني‌اش به اين رفتار دامن مي‌زند. شما حتي مي‌توانيد غرولند و گلايه‌ها را در ميان اعضاي سرويس امنيت فدرال روسيه مشاهده كنيد.»
«ماكس برگمان»، مدير برنامه اروپا در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي (CSIS) پيش‌تر به «نيوزويك» گفته بود: «اكنون پوتين به دنبال يافتن راهي براي تغيير مسير درگيري است.» او مي‌افزايد: «واقعيت آن است كه روسيه نمي‌تواند از ذخاير عظيم تسليحات هسته‌اي خود استفاده كند تنها كاري كه مي‌تواند انجام دهد، آن است كه به نوعي تهديد به استفاده از آن را مطرح كند.»
با اين وجود، برگمان ارزيابي كرد كه اگر اوكراين به دستاورد‌هاي بزرگ ادامه دهد و به كريمه نزديك شود، سناريوي تهديدات هسته‌اي بسيار جدي‌تر خواهد شد. اين تحليلگر مي‌افزايد كه باور دارد پوتين در آن صورت به احتمال زياد به استفاده از تسليحات هسته‌اي متوسل مي‌شود همچنين اگر فراخوان بسيج بخشي از ذخاير روسيه در جنگ بي‌اثر شود احتمال دارد اين كار را انجام دهد. در ايميلي كه پيش از آغاز جنگ نوشته شده، نويسنده آورده كه نهاد‌هاي امنيتي اميدوارند «پوتين مرتكب حماقتي، چون استفاده از تسليحات هسته‌اي» نشود. اين ايميل‌ها نشان‌دهنده خشم و نارضايتي درون نهاد‌هاي امنيتي از جنگي است كه به دليل فرمان پوتين عليه اوكراين در تاريخ ۲۴ فوريه آغاز شد. ايميل‌هاي تازه در تاريخ نوامبر نشان مي‌دهند كه يك جنگ داخلي ميان نزديك‌ترين متحدان پوتين در گرفته است.
ترجمه: فرارو