جو بايدن در ضيافتي پرزرق و برق از امانوئل مكرون پذيرايي كرد
پايان تلخكامي يك‌ساله
شهاب شهسواري
دو سال بعد از انتخاب جو بايدن به عنوان رييس‌جمهور امريكا، امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه به عنوان نخستين مهمان رسمي كاخ سفيد در دوران بايدن به واشنگتن سفر كرد. ضيافت شام پرزرق و برق بايدن براي مهمان فرانسوي‌اش، يك سال بعد از آنكه توافق استراليا با امريكا و بريتانيا براي خريد زيردريايي‌هاي اتمي باعث خشم فرانسه شده بود، به محلي براي ابراز صميميت و همبستگي ميان پاريس و واشنگتن تبديل شد. اين دومين سفر رسمي مكرون به امريكا از زمان آغاز رياست‌جمهوري‌اش در فرانسه در سال ۲۰۱۷ و نخستين‌بار در دوران رياست‌جمهوري بايدن است. بايدن و مكرون در اين سفر، موضع واحدي در قبال اوكراين اتخاذ كردند، رييس‌جمهور امريكا براي نخستين‌بار آمادگي مشروط خود را براي گفت‌وگو با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه اعلام كرد و كاخ سفيد موضعي نسبتا آشتي‌جويانه با اروپا درخصوص لايحه «يارانه سبز» براي حمايت از صنايع امريكايي اتخاذ كرد. سال گذشته امضاي توافقنامه‌اي ميان امريكا، بريتانيا و استراليا با عنوان پيمان امنيتي آكوس (AUKUS) كه در قالب آن استراليا قرارداد خريد زيردريايي‌هاي نظامي از فرانسه را ملغي اعلام كرد و با واشنگتن و لندن براي خريداري زيردريايي‌ها اتمي توافق كرد، باعث شده بود كه فرانسه به شدت از لندن و واشنگتن خشمگين شود. به نظر مي‌رسد كه سفر هفته گذشته رييس‌جمهور فرانسه به واشنگتن و ميزباني صميمانه و پرخرج بايدن از او، نقطه پاياني بر اين دلخوري ميان دو كشور بود.
بايدن ۷۹ ساله و مكرون ۴۴ ساله در طول دو سال گذشته چندين‌بار در حاشيه نشست‌هاي بين‌المللي ديدار و گفت‌وگو كرده بودند، اما سفر سه روزه مكرون به واشنگتن از روز سه‌شنبه، طولاني‌ترين ديدار اين دو رهبر غربي محسوب مي‌شد. امانوئل مكرون روز جمعه به شهر نيواورلئان در ايالت لوئيزيانا سفر كرد، محلي كه در دوران استعمار در تصرف فرانسه قرار داشت و همچنان پيوندهاي فرهنگي‌اش با فرانسه حفظ شده است. در اين سفر مكرون يادداشت تفاهمي درخصوص مبارزه با تغييرات آب و هوايي با فرماندار لوئيزيانا امضا كرد.
با گذشت ۹ ماه، موضوع اوكراين همچنان اصلي‌ترين مساله سياسي در غرب محسوب مي‌شود. حمله به اوكراين بزرگ‌ترين حمله به يك كشور اروپايي از زمان پايان جنگ جهاني دوم تاكنون است. با اين حال دو رهبر غربي اعلام كردند كه به حمايت خود از كي‌يف، به ويژه در آستانه فصل سخت سرما ادامه خواهند داد. درحالي كه فرانسه همچنان مسير گفت‌وگو با روسيه را باز نگه داشته است، جو بايدن، از اسفند ماه گذشته كه تهاجم نظامي روسيه به اوكراين، يا به گفته مسكو «عمليات ويژه» آغاز شد، از گفت‌وگو با رييس‌جمهور روسيه اجتناب كرده است. در نشست خبري مشترك روساي جمهوري امريكا و فرانسه، جو بايدن در مورد گفت‌وگو با پوتين تاكيد كرد: «بگذاريد كه واژگان را با دقت انتخاب كنم. من آماده گفت‌وگو با آقاي پوتين هستم، به شرطي كه او تمايلي به تصميم‌گيري در مورد پيدا كردن راهي براي پايان جنگ نشان دهد. هنوز او چنين كاري نكرده است.» مكرون در برابر گفت كه به گفت‌وگو با پوتين ادامه مي‌دهد تا تلاش كند «از تشديد تنش جلوگيري شود و بتواند نتايجي كاملا ملموس به دست بياورد.» از جمله نتايجي كه مكرون اعلام كرد به دنبال آن است، تضمين امنيت نيروگاه‌هاي هسته‌اي است.
يارانه‌هاي سبز
موضوع تصويب يارانه‌ها براي مهار تورم از سوي كنگره امريكا كه از ابتداي سال ميلادي آينده (دي ماه) اجرايي خواهد شد، يكي از دستور كارهاي گفت‌وگوي بايدن و مكرون بود. اتحاديه اروپا معتقد است كه يارانه ۳۶۹ ميليارد دلاري دولت امريكا براي جذب سرمايه‌گذاري در صنايع سبز كه در اين لايحه پيش‌بيني شده است، از يك‌سو اثر منفي براي رقابت‌پذيري صنايع اروپا دارد و از سوي ديگر ناقض اصول تجارت آزاد حاكم بر سازمان تجارت جهاني است. جو بايدن پس از ديدار با مكرون تاكيد كرد كه دولت امريكا از ابتدا قصد نداشت اين يارانه‌ها تاثير منفي بر اقتصاد اروپا بگذارد و اين مقررات را
به گونه‌اي اصلاح خواهد كرد كه منافع اروپايي‌ها هم در آن لحاظ شود. به گفته بايدن اين لايحه كه هدف آن رونق صنايع نيمه‌هادي‌ها و انرژي‌هاي تجديدپذير امريكاست، برخي اشكال‌ها در خود دارد كه بايد برطرف شود. قانون كاهش تورم (IRA) مجموعا ۴۳۰ ميليارد دلار بودجه براي حمايت از محصولات امريكايي درنظر گرفته كه بخشي از آن مربوط به مبارزه با بحران آب و هوايي و ترويج استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير در امريكاست.
يكي از حاضران در جلسه روز چهارشنبه مكرون با نمايندگان كنگره امريكا به شرط پنهان ماندن نامش به رويترز گفته كه در اين جلسه مكرون خطاب به نمايندگان گفته است كه مصوبه كاهش تورم، به‌شدت در قبال كمپاني‌هاي اروپايي رويكرد تهاجمي دارد. مكرون روز پنجشنبه در نشست خبري مشترك با بايدن گفت: «فرانسه نيامده است كه درخواست كند اقتصادش به نوعي از اين مصوبه مستثني شود. ما اينجا آمده‌ايم كه تشريح كنيم اثرات اين مصوبه چگونه بر ما تاثير خواهد گذاشت.» درحالي كه يك ماه به اجراي اين قانون باقي مانده است، رهبران اروپايي از زمان تصويب آن در تابستان اعتراض خود را نسبت به اين مصوبه تكرار كرده‌اند و معتقدند كه اين قانون رويكرد غيرمنصفانه‌اي در قبال كمپاني‌هاي غيرامريكايي دارد و مي‌تواند وضعيت اقتصادهاي اروپايي را كه به شدت از جنگ با اوكراين آسيب ديده‌اند، بدتر كند. جو بايدن با اشاره به اينكه او و مكرون گفت‌وگوي مفصلي درخصوص اين مصوبه داشتند، تاكيد كرد: «با دستكاري‌هاي كوچكي مي‌توان كاري كرد كه كشورهاي اروپايي ساده‌تر بتوانند مشاركت كنند يا به تنهايي فعاليت كنند.» مكرون تاكيد كرد كه لازم است كه امريكا و متحدان اروپايي رويكرد خود را «باز هماهنگ‌سازي» كنند.
همبستگي براي اوكراين
جو بايدن و امانوئل مكرون روز پنجشنبه با محكوم كردن تهاجم نظامي روسيه به خاك اوكراين، اعلام كردند كه ايالات‌متحده و فرانسه «تا هر زماني كه لازم باشد» به حمايت خود از اوكراين ادامه خواهند داد. به گزارش يورونيوز، امانوئل مكرون، در كنفرانس خبري مشترك با همتاي امريكايي خود اطمينان داد كه «هرگز اوكرايني‌ها را به پذيرش مصالحه‌اي كه براي آنها غيرقابل قبول است» وادار نمي‌كند، چراكه چنين مصالحه‌اي با روسيه منجر به «صلح پايدار» نخواهد شد. رييس‌جمهوري فرانسه سپس از كمك‌هاي ايالات‌متحده به كي‌يف تشكر كرد و هشدار داد كه قطع حمايت از اوكراين، ثبات جهاني را به خطر مي‌اندازد. روساي جمهوري امريكا و فرانسه پيش از آغاز اين كنفرانس خبري، بيانيه‌اي مشترك را منتشر كردند كه در بخشي از آن «بر حمايت مستمر كشورهاي‌شان از اوكراين» تاكيد كردند و به ويژه متعهد شدند كه «كمك‌هاي سياسي، امنيتي، بشردوستانه و اقتصادي را تا زماني كه لازم باشد» به اين كشور ارايه كنند. در اين بيانيه دو طرف تعهد داده‌اند كه روسيه را به دليل «جنايات جنگي كه توسط نيروهاي رسمي نظامي و نيروهاي نيابتي» در اوكراين انجام داده است، مسوول بدانند.
همچنين دو كشور بر همكاري عليه چين هم تاكيد كرده‌اند و نگراني مشترك درخصوص «چالش چين براي نظام قانون‌مدار بين‌المللي به شمول احترام به حقوق بشر» را مورد تاكيد قرار داده‌اند و بر «همكاري مشترك با چين براي مسائل مهم جهاني ازجمله تغييرات آب و هوايي» تاكيد كرده‌اند.
مداخله‌جويي در مسائل ايران
بخشي از بيانيه مشترك روساي جمهوري امريكا و فرانسه به ايران اختصاص داشت. رهبران فرانسه و امريكا در اين بيانيه بار ديگر به حمايت از اغتشاشات در ايران پرداخته‌ا‌ند. براساس متن منتشر شده از اين بيانيه در وب‌سايت كاخ سفيد، بايدن و مكرون در اظهاراتي مداخله‌جويانه، ضمن ادعاي احترام براي مردم ايران ازجمله زنان و جوانان مدعي شده‌اند كه دولت ايران حقوق بشر و آزادي‌هاي اساسي مردن را نقض مي‌كند.
درباره برنامه هسته‌اي ايران، بايدن و مكرون مدعي شده‌اند مصمم هستند از دستيابي ايران به آنچه «سلاح هسته‌اي» خوانده شده جلوگيري كنند. براساس ترجمه‌اي از اين بيانيه كه در خبرگزاري ايسنا منتشر شده است: «فرانسه و امريكا به همكاري خود با شركاي بين‌المللي براي رسيدگي به تشديد هسته‌اي ايران، همكاري ناكافي با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي -كه شامل مشكلات جدي و حل‌نشده در رابطه با تعهدات ايران ذيل توافق عدم اشاعه هسته‌اي مي‌شود- و رفتارهاي بي‌ثبات‌كننده اين كشور در خاورميانه اعم از ارسال موشك و پهپاد به بازيكنان غيردولتي ادامه مي‌دهند.» اين بيانيه ادامه مي‌دهد: «ارسال تسليحات مي‌تواند شركاي مهم در حوزه خليج [فارس] و امنيت و ثبات در منطقه را تهديد، قوانين بين‌المللي را نقض و به جنگ روسيه عليه اوكراين كمك كند.» در ادامه بيانيه آمده است: «فرانسه و امريكا اقداماتي مشترك براي تقويت هر چه بيشتر چارچوب بين‌المللي كه تكثير فناوري موشكي و پهپادي ايران در منطقه و وراي آن را محدود مي‌كند، اتخاذ خواهند كرد و تلاش‌ها براي مقابله با اين تكثير را افزايش خواهند داد.»