در سال ۲۰۲۳ در چه مناطقي از جهان منتظر جنگ باشيم؟
از آتش‌‌بازي كره‌شمالي تا تايوان و ميانمار
بحث‌هاي ايجاد شده اخير در مورد اينكه آيا شاهد آغاز يك جنگ سرد جديد در آسيا هستيم يا نه، موضوع اصلي اين مطلب نيست. تنش‌هاي فزاينده سال ۲۰۲۳ نشان خواهد داد كه اتفاقا به‌رغم تمام خوش‌بيني‌هاي موجود در اوايل دهه ۱۹۹۰ مبني بر اينكه جهان در حال حركت به سوي يك دنياي آزاد و قانونمدار- مطابق با تصورات غرب- است؛ اما جنگ سرد در اين منطقه هرگز پايان نيافته است. به گزارش اكونوميست، اين موضوعي است كه در اروپا نيز در سال ۲۰۲۲ با جنگ روسيه در اوكراين ثابت شد. با اين حال سال آينده در آسيا نيز شاهد تكرار بخش بعدي مبارزه بزرگ جهاني بين ليبراليسم و خودكامگي خواهيم بود. اينجا، رقابت بين امريكا و چين است. رقابتي كه ريشه‌هاي آن به چندين دهه قبل، حوالي سال‌هاي پاياني جنگ جهاني دوم برمي‌گردد. شكست ژاپن در سال ۱۹۴۵ امريكا را تبديل به ابرقدرت بعدي آسيا كرد. اين امر به امريكا اجازه داد تا نيروي نظامي خود را فراتر از قلمروي حريف شكست‌خورده اعمال كرده و رويداد‌هاي تمام منطقه را شكل دهد.چنين رويكردي در ژاپن هم باعث ايجاد يك پايگاه دموكراتيك براي غرب شد. اتفاق تازه امروز در آسيا، البته ظهور يك ابرقدرت دوم به نام چين كمونيست است كه در حال رقابت براي تثبيت برتري خود در آسياست. تنش‌هاي حال حاضر، اما ريشه در يكسري منابع قديمي دارند كه از آشفتگي آسياي شرقي در سال‌هاي پس از جنگ تغذيه مي‌كنند.
تايوان، آخرين كار ناتمام حزب كمونيست
سال آينده دنيا شاهد دور جديد مبارزه بزرگ جهاني در آسيا خواهد بود. مثال اصلي در اين ميان مربوط به تايوان است. جزيره‌اي كه از نگاه پكن به عنوان آخرين كار ناتمام بزرگ حزب كمونيست در سال‌هاي جنگ داخلي در اواخر دهه ۱۹۴۰ ارزيابي مي‌شود. حزب كمونيست كه در آن سال‌ها در سرزمين اصلي چين پيروز شده بود؛ شاهد فرار ملي‌گرايان شكست‌خورده به جزيره تايوان بود كه از آن زمان مورد حمايت امريكا بوده و در حال حاضر نيز يك دموكراسي در حال رشد و البته يك ابرقدرت فناوري محسوب مي‌شود.بازپس‌گيري تايوان براي حزب كمونيست چين يك هدف مقدس است. براي يك چين مقتدر، تايوان همچنين كليدي حياتي براي نمايش قدرت در سراسر آسياي شرقي و غرب اقيانوس آرام است. همزمان با افزايش قدرت چين، دشمني اين كشور با تايوان نيز افزايش يافته است. پرزيدنت جو بايدن بار‌ها اعلام كرده كه در صورت حمله چين به تايوان، امريكا از اين كشور دفاع خواهد كرد. موضع‌گيري صريحي كه در نقطه مقابل سياست‌هاي امريكا در مورد چين بوده كه مدت‌هاي مديدي از اظهارنظر صريح خودداري كرده و چين را وامي‌داشت نيات امريكا را با حدس و گمان مورد ارزيابي قرار دهد. حالا اين مواضع صريح برخي را در واشنگتن نگران كرده كه مي‌ترسند اين اقدام چين را به پيشدستي در حمله به تايوان تحريك كند. با اين حال، در شرايطي كه اوضاع تايوان در سال ۲۰۲۳ ملتهب‌تر و داغ‌تر خواهد شد، ولي بعيد است كه اين التهاب به يك درگيري مستقيم تبديل شود. مهم‌تر از همه به اين دليل كه شي جين‌پينگ شباهتي به همتاي روسي خود ولاديمير پوتين ندارد كه مانند يك قمارباز بي‌پروا تصميم مي‌گيرد.شي براي اقدامي از جنس پوتين نيازمند زمان است تا كشورش را در مقابل تحريم‌ها و محاصره اقتصادي -كه روسيه را فلج كرده- تجهيز و تقويت كند. بر اين اساس گفته مي‌شود كه چين در سال آينده قدرت امريكا و متحدان آسيايي‌اش را در درياي جنوبي چين و البته آب‌هاي اطراف ژاپن آزمايش خواهد كرد. موضوعي كه به احتمال زياد بيشتر از اينكه وضعيت تايوان را بحراني كند، براي جزاير مورد مناقشه سنكاكوي ژاپن بحران خواهد ساخت.
كيم و باج‌خواهي‌هاي هسته‌اي
يكي ديگر از ادامه‌دهندگان جنگ سرد، كره‌شمالي است كه به‌رغم ايجاد بحران‌هاي پرشمار نظامي و هسته‌اي، تحت حمايت و محافظت چين قرار دارد. در سال ۲۰۲۲ كيم جونگ اون رهبر كره‌شمالي يك‌بار ديگر اعلام كرد كه كره‌شمالي در صورت احساس خطر، حق خود براي انجام يك حمله هسته‌اي پيشگيرانه را محفوظ مي‌داند. اين كشور پيش از پايان سال ۲۰۲۳ با انفجار آزمايشي يك بمب هسته‌اي-كه هفتمين آزمايش و البته اولين آزمايش اين كشور از سال ۲۰۱۷ به اين سو خواهد بود- دنيا را عليه خود برخواهد انگيخت. البته اين بمب كوچك‌تر از آزمايش‌هاي قبلي خواهد بود و آقاي كيم بار ديگر نشان خواهد داد كه جهان براي مواجهه با حاكم مستبدي كه حمايت چين و روسيه را با خود دارد و در هر شرايطي آماده است مردم خود را به نفع برنامه‌هاي باج‌خواهي هسته‌اي خود بدبخت كند، گزينه‌هاي زيادي در‌اختيار ندارد.
چين و هند در تلاش براي پرهيز از جنگ
نقاط مرزي مبهم و مناقشه‌برانگيز هيماليا مي‌تواند نقطه‌عطف بالقوه ديگري در سال ۲۰۲۳ باشد. در حقيقت مناقشات موجود بين چين و هند به زماني برمي‌گردد كه بريتانيا اين مناطق را تحت كنترل داشت.به دليل اين مرز‌هاي مبهم، يك‌بار اين دو كشور در سال ۱۹۶۲ با هم درگير شدند كه با شكست هند تمام شد. يك‌بار هم در سال ۲۰۲۰ يك نزاع خونين بين طرفين روي داد كه در‌نهايت با كشته شدن ۲۴ سرباز به پايان رسيد.نكته مهم اما اينكه در حال حاضر هيچ يك از اين دو كشور تمايلي به دعوا و درگيري ندارند. از يك‌طرف پرزيدنت شي مي‌خواهد روي تايوان تمركز كند و در سوي ديگر هم نارندرا مودي نخست‌وزير هند به خوبي مي‌داند كه ارتش هند در مناطق كوهستاني شانس زيادي براي پيروزي ندارد.
تداوم درگيري در ميانمار
همزمان درگيري در ميانمار نيز ادامه خواهد داشت. كشوري كه از زمان استقلال به اين سو درگير جنگ و درگيري گروه‌هاي قوميتي و اقليتي بوده و هرگز به‌طور كامل صلح را تجربه نكرده است. ظلم و بي‌كفايتي ارتش
- كه در يك كودتاي خونين در فوريه ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفته- به درگيري گسترده‌اي دامن خواهد زد كه در يك‌سو ارتش‌هاي قومي و مخالفان دموكراتيك با هم عليه حكومت نظامي متحد شده‌اند و در سوي ديگر هم ژنرال‌ها به اسلحه و حمايت چين مي‌نازند. نه چين و نه امريكا هيچ كدام نمي‌خواهند ميانمار محل يكي ديگر از نبرد‌هاي بزرگ باشد.