قفل واردات خودرو پس از چهار سال باز شد
واردات «سراتو» با ارزهاي بلوكه‌شده؟
يك كارشناس خودرو:
شواهد نشان مي‌دهد كه خودروهاي وارداتي را از خودروساز نخريده‌اند
گروه اقتصادي
با گذشت 4 سال از ممنوعيت واردات خودرو، اولين خودروهاي وارداتي تا دو هفته آينده وارد مرزهاي ايران مي‌شوند. آن گونه كه در خبرها آمده اين محموله شامل محصولات 15 تا 20 هزار دلاري برند «كيا» خودروساز معروف كره‌اي است. البته خودروهاي كيا گويا قرار است از طريق كشور واسط عمان وارد شوند.
كره‌جنوبي كشوري است كه 7 ميليارد دلار پول نفت ايران را سال‌ها در كشور خود بلوكه كرده و به بهانه تحريم‌ها، امكان استرداد آن به بانك‌هاي ايراني را گرفته است، همين موضوع سوالاتي را در محافل خودرويي به وجود آورده كه آيا واردات خودرو با آزادسازي 7 ميليارد دلار دارايي ايران در كره‌جنوبي صورت مي‌گيرد؟ دلارهايي كه سال‌هاست آزادسازي آن ناكام مانده است يا آنكه واردات خودرو از محل منابع بلوكه‌شده در ساير كشورها بوده است؟ البته تصور آزادسازي پول‌هاي بلوكه‌شده ايران بدون نهايي شدن مذاكرات برجام در شرايط كنوني نيز دور از ذهن است. با اين حال، امكان «تهاتر» دلارهاي بلوكه‌شده با «كالا» هيچ‌گاه از دستور كار دولت خارج نشده است.
اما نام شركتي كه قرار است نخستين خودروهاي وارداتي را به صورت رسمي وارد ايران كند شركت «كوشا خودرو» است. نكته جالب آن است كه اسم «كوشا خودرو» هيچ‌گاه به عنوان واردكننده مجاز خودرو اعلام نشده بود و احتمال دارد اين شركت خصوصي پس از اعلام ليست ۱۲ واردكننده مجاز خودرو در سال ۱۴۰۱به اين ليست راه يافته باشد. البته «كوشا خودرو» هنوز مشخص نكرده است كه كدام محصولات خودروساز كره‌اي را وارد ايران خواهد كرد. اما با توجه به سقف ۲۰ هزار دلاري خودروهاي وارداتي طبق آيين‌نامه واردات خودرو ۱۴۰۱، خودروهاي (پيكانتو، پگاس، سراتو، ريو سدان و هاچبك، سلتوس، سول و K5 نسل جديد اپتيما) در اين بازه قيمتي مي‌گنجند. با اين حال، شنيده مي‌شود كه «كوشا خودرو» قرار است محصولات ۱۵ تا ۲۰ هزار دلاري «كيا» را وارد كند. بر اين اساس، مي‌توان انتظار واردات (كيا سراتو، كيا ريو سدان و هاچبك، كيا سلتوس، كيا سول وكيااپتيما) را داشت. آن‌گونه‌كه خبرگزاري تسنيم اعلام كرده؛ واردات خودروهاي كره‌اي از كشور واسط عمان انجام خواهد شد، در اين مدت عمان اصلي‌ترين واسطه براي آزادسازي منابع بلوكه‌شده ايران در ساير كشورها بوده است به عنوان مثال؛ همزمان با آزاد شدن دو تبعه ايراني از ايران، انگليس بدهي 530 ميليون دلاري خود را به حساب‌هاي ايران در عمان واريز كرد بنابراين ارز مورد نياز براي نخستين خودروهاي وارداتي مي‌تواند از محل دلارهاي ايران در بانك‌هاي عمان باشد و به نظر مي‌رسد كه خودرو «كيا سراتو» با قيمت مناسب و زير 20 هزار يورو، براساس بند سقف يورويي ارزش خودرو براي واردات، اصلي‌ترين گزينه براي واردات به كشور باشد. حضور «كيا» در ايران به اوايل دهه هفتاد و معرفي پرايد به بازار كشور باز مي‌گردد. در گذشته «شركت اطلس» خودرو واردات خودروهاي «كيا موتورز» را انجام مي‌داد. همچنين سايپا توليد داخلي بعضي از محصولات مانند «كيا سراتو» را نيز انجام مي‌داد. (سراتو، پرايد و ريو) سه محصول پرفروش «كيا» در ايران بودند كه توليد هر سه متوقف شده است. از سال 2017 و همزمان با توقف ورود خودروهاي وارداتي به ايران نسل «كيا سراتو» نيز تغيير كرد اما از همان زمان ديگر «كيا سراتو» جديدي وارد ايران نشد. توقف چندساله واردات خودرو باعث شد كه خودرو «كيا سراتو» 2017 با افزايش شديد، به عدد قيمتي حدود 2 ميليارد تومان در بازار آزاد برسد. اميرحسين كاكايي، كارشناس صنعت خودرو در واكنش به ورود اولين محموله وارداتي به كشور به «اعتماد» گفت: در گذشته سراتوي 2007 در ايران مونتاژ مي‌شد و تا حدودي به سمت داخلي‌سازي آن هم رفته بوديم و به جز صندلي‌ها يكسري از تجهيزات آن هم در داخل ايران توليد مي‌شد. اين كارشناس صنعت خودرو با اشاره به خريد و واردات خودرو از عمان گفت: اينكه كشور ديگري به عنوان واسط در واردات معرفي‌شده به اين معناست كه اين خودروها را از خودروساز نمي‌خرند و از بازار جمع كرده‌اند.
شركت كوشا خودرو شركتي جديد است
او با ابراز نگراني از روند واردات خودرو افزود: با تصحيح قانون واردات خودرو در سال 1395 اعلام شد از اين پس واردات خودرو بايد از سوي خودروساز اصلي انجام شود تا در كشور نمايندگي داشته باشد و بتواند پاسخگوي نياز خريداران خودرو باشد اما بايد گفت متاسفانه تاكنون اغلب خريدهاي خودرويي اين‌گونه بوده و هيچ‌گاه موفق نشده‌ايم خودروها را از خودروسازي اصلي تهيه كنيم. كاكايي تصريح كرد: ضمن آنكه شركت كوشا خودرو شركتي جديد است كه براي واردات خودرو مطرح شده؛ اين در حالي است كه پيش از اين خودروهاي هيونداي و كيا را شركت معتبر ديگري وارد مي‌كرد و در كنار آن سايپا هم براي خودروي سراتو اقدام كرده بود. بايد ديد كدام سراتو قرار است وارد ايران شود؟ سوال ديگر اينكه پيش از اين گفته شده بود افرادي كه صادركننده صنايع خودرويي و قطعات هستند مي‌توانند واردكننده هم باشند و سوال اينجاست كه آيا اين شركت صادركننده هم هست؟ كاكايي با اشاره به پيش‌بيني قيمت سراتو تصريح كرد: يك سراتوي معمولي كه فول‌آپشن هم نباشد با قيمت دلار كنوني حدودا يك ميليارد و 400 ميليون تومان خواهد شد. اگر امروز مي‌بينيم كه سراتوي 2017 حدود 2 ميليارد تومان قيمت‌گذاري شده به اين معناست كه با حباب 30درصدي قيمت مواجه هستيم و در صورتي كه خودروي خارجي به تعداد بالا وارد كشور شود اين حباب قيمتي خواهد تركيد.
چگونگي توزيع خودروها مهم است
اين كارشناس خودرو در ادامه خاطرنشان كرد: بايد به اين نكته هم توجه كرد كه اگر قيمت دلار شب عيد به هر دليلي بالا برود مجددا با رشد قيمتي مواجه خواهيم شد. نكته مهمي كه وجود دارد پس از واردات اين خودروهاست كه بايد ديد چگونه توزيع خواهند شد كه اميدواريم رانتي توزيع يا با قرعه‌كشي عرضه نشوند. كاكايي خاطرنشان كرد: يكي از دلايلي كه قيمت خودرو در ايران به صورت مداوم رشد مي‌كند فضاي ملتهب اقتصادي است. به گونه‌اي كه در دو هفته گذشته هم شاهد افزايش قيمت خودروهاي توليد داخل بوديم. سوال اين است كه چرا با وجود افزايش توليد خودرو باز هم قيمت خودرو رشد كرده است؟ كه علت آن را بايد در كاهش ارزش ريال و پارامتر‌هاي كلان جست‌وجو كرد.
بانك مركزي به چگونگي تخصيص ارز
واكنشي نشان نداده است
اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: هرچند ممكن است با واردات خودروهاي كره‌اي قيمت‌ها تعديل نشود اما وضعيت بازار متعادل‌تر خواهد شد، اما سوال اصلي تعداد خودروهاي وارداتي از كره و چگونگي عرضه آن به بازار است.
او افزود: البته تاكنون بانك مركزي واكنشي به چگونگي تخصيص ارز براي واردات خودرو از عمان نداشته است و هيچ اظهارنظري نكرده‌اند و تنها وزارت صمت در مورد واردات خودرو و شركت‌ها توضيحاتي ارايه داده است، ضمن آنكه صرف اينكه خودروها وارد گمركات شوند به معني واردات خودرو نيست، كمااينكه در 4 سال و نيم گذشته اين اتفاق افتاد و در سال 1397 حدود 19 هزار خودرو وارد كشور شد و در پاركينگ‌ها باقي ماند و پس از 4 سال همچنان حدود هزار خودروي ديگر در اين پاركينگ‌ها باقي مانده است.